به گزارش قدس آنلاین ، مسعود نبی‌دوست پیرامون سوغات خراسان؛ ظرفیت‌ها و فرصت‌های آن اظهار کرد: نکته ارزشمند در مورد حوزه سوغات مشهد، آن است که مشهد برخلاف بسیاری از شهرهای دیگر، مفهومی تحت عنوان سوغات متبرک دارد. از جمله این که همان‌گونه که مطلعیم، از سال ۹۵ مشهد بر روی شهر جهانی گوهرسنگ کار می‌کند و آماری که در این خصوص وجود دارد آن است که ۲۲ سنگ قیمتی و نیمه‌قیمتی یا زینتی در معادن خراسان وجود دارد که ۱۶هزار هنرمند و عرضه‌کننده در حال کار در این حوزه هستند و این بسیار ارزشمند است. این امر یکی از مواردی است که در گذشته به عنوان سوغات متبرک در نظر گرفته می‌شده و ظرفیت بسیاری وجود دارد که بر روی آن کار شود و متاسفانه کار چندانی در خصوص آن صورت نگرفته است.
وی اشاره کرد: هرکاره مشهد که به عنوان یک محصول قابل استفاده مثل قابلمه یا هر ظرف دیگری استفاده می‌شده، حتی در گذشته مشهد در زمره اشیای متبرک شناخته می‌شده؛ بدین جهت که اعتقادی وجود داشته مبنی بر این که حضرت رضا(ع) نگاهی به این سنگ دارند. همچنین مهر و جانماز یا پرده گل‌دوزی هیئات ، عطریات، نبات و غیره به عنوان محصول متبرک شناخته می‌شده و به نظر من این موضوع ویژه مشهد است و لذا مشهدی‌ها باید این ارزش را حفظ کرده و به طور جدی روی آن اقداماتی صورت دهند.
این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان عنوان کرد: در گذشته آنچه در مشهد عرضه می‌شده، شامل سه حوزه مختلف بوده است؛ یکی حوزه محصولات کشاورزی، دست‌سازه‌ها یا صنایع دستی و دیگری مصنوعات است که شامل موارد مختلف می‌شود. از زعفران، زرشک، فیروزه، خشک‌بار، نقل و نبات، مهر و تسبیح، جانماز، عطریات، دیگ‌ها و ظروف سنگی، ادویه هفت‌قلم که در مشهد بسیار معروف است، گرفته تا خلعت آخرت، عبا، جام چهل کلید، پرچم مذهبی و دیگری شکلات زنجبیلی که در این سال‌ها فراموش شده و مخصوص مشهد بوده است. این‌ها اقلامی است که در سال‌های مختلف، از گذشته تا به امروز در مشهد ارائه شده است.
نبی‌دوست افزود: در کنار این موارد، در شهرستان‌های خراسان، یک‌سری اقلام همچون پارچه فرت، سازهای سنتی، انواع کلوچه، ارغوان‌بافی و جاروبافی، محصولات نمدی، ادویه‌جات، بادام، گردو و میوه‌های مختلف، پوستین، چاروق و دیگر موارد را نیز داشتیم و در گذشته این‌ها غالبا برای عرضه به مشهد می‌آمدند؛ یعنی از فضای زیارتی و زائرپذیر مشهد استفاده می‌شد و افراد محصول خود را در مشهد ارائه می‌کردند. بدین جهت ما یک‌سری کلونی‌های خاص در نقاط مختلف مشهد داشتیم که افراد برای عرضه جنس و محصولات خود در نقاط مختلف محل عرضه و ارائه داشتند؛ چه در ایامی که مشهد زائرپذیر بوده و چه در ایامی که به طور کلی فروش انجام می‌گرفته است.
۳هزار و ششصد میلیارد تومان گردش مالی سوغات مشهد را تشکیل می‌دهد
وی با بیان این که رقمی حدود ۳ هزار و ششصد میلیارد تومان گردش مالی سوغات مشهد را تشکیل می‌دهد، تصریح کرد: این بازار اکنون در اختیار چینی‌ها است و میزان وحشتناکی که شنیده شده، رقمی حدود ۷۵ درصد است. یعنی ۷۵ درصد از این ۳ هزار و ششصد میلیارد را در حال حاضر چینی‌ها در اختیار دارند.
این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان گفت: این امر با گذشته‌ای که ما در این حوزه داریم، بسیار متفاوت است، بدین جهت که در گذشته این بازار در اختیار خودمان بوده و محصولی که تولید می‌کردیم کاملا در اختیار بوده؛ جز برخی حوزه‌های مصنوعات شامل عطریات که تولید خودمان نبوده و معمولا از کشورهای خارج خریدار می‌شده است. اما در دیگر موارد چه در حوزه محصولات کشاورزی و چه در حوزه صنایع دستی و دست‌سازه‌ها، محصولات در اختیار خودمان بوده است. اما امروز با این اتفاق، حجم بسیار زیادی از حوزه سوغات در اختیار چینی‌ها است.
نبی‌دوست اضافه کرد: علاوه بر این که در غالب این موارد بازار را از دست داده‌ایم و حضور محصولات چینی در بازار بسیار جدی است، محصولاتی که متعلق به خود ما است نیز روزآمد نشده و شاید به طور مثال در حوزه سنگ هرکاره، این محصول را در حدود ۱۰۰ سال است که به همین شکل تولید می‌کنیم. در همین حوزه مجموعه‌ای به تازگی به راه افتاده و با این سنگ کارهای جدید تولید می‌کند که قابل استفاده زندگی امروز ما است.
شبکه‌های اجتماعی امکان فروش سوغات در ایام غیر از سفر را فراهم می‌کند
وی با بیان این که در سال‌های اخیر اتفاقات خوبی در حوزه سوغات رخ داده که به نظر حائز اهمیت است، افزود: یکی این که شبکه‌های اجتماعی توانسته کمک کند تا بسیاری از سوغاتی که قبلا تنها در ایامی فروخته می‌شده که سفر رخ می‌داده، امروز بتواند مستقیم فروخته شود و بازار ما دیگر منحصر به ایام سفر نباشد و در شبکه‌های اجتماعی بتوانیم بسیاری از این محصولات را به فروش رسانیم؛ به ویژه محصولاتی که در حوزه صنایع دستی، همچون گلیم، عروسک محلی و انواع پارچه جاجیم و دیگر موارد امکان فروش یافته است.
این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان عنوان کرد: خلاء بازارچه هنر چندان جدی امسال به میزانی بهبود یافته و شهرداری در این خصوص بازار هنر به راه انداخته است و نیز ستاد تسهیلات سفر نوروزی، بازارهای هنری راه انداخته که امکان فروش وجود داشته باشد.
رونق بوم‌گردی، به عرضه مستقیم سوغات کمک کرده است
نبی‌دوست گفت: پیش‌تر مسافری که وارد خراسان می‌شد، غالبا به جهت مشهد وارد خراسان می‌شده است. یعنی مستقیما به مشهد می‌آمده؛ در نتیجه بسیاری از مصنوعات و حوزه سوغاتی که وجود داشته، باید در مشهد جمع می‌شد. از جمله محصولات کشاورزی و صنایع دستی، تا مسافر بتواند از مشهد این محصولات را بخرد. امروز به جهت این که در این سال‌ها رونق بوم‌گردی را شاهد هستیم، در هر روستای خراسان یک مرکز بوم‌گردی راه افتاده و تورهای روستایی هرکدام به طور مجزا در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌کنند، لذا افراد محصولاتشان را در روستای خود عرضه می‌کنند. یعنی نه تنها در مشهد یک سری سوغات را دارا هستیم؛ که در سطح خراسان و روستاهای مختلف نیز سوغاتی داریم که خود مستقیم به مسافر عرضه می‌کنند و معمولا هم به جهت آن که مستقیم عرضه می‌شود، به لحاظ قیمتی بسیار هزینه پایینی دارد.
عرضه مستقیم سوغات، توسعه محصولات کشاورزی را به دنبال دارد
وی اظهار کرد: نکته دیگر این که به جهت عرضه مستقیم، توسعه محصولات کشاورزی را شاهد هستیم و در روستاهای ما محصول کشاورزی به مسافر به راحتی عرضه می‌شود که البته با نقطه آرمانی خود فاصله دارد.
این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان در خصوص خلاء جدی در مورد کارگاه‌های کوچک در حوزه سوغات گفت: در حال حاضر یک کارگاه کوچک فعال در شهر نداریم؛ ولی در نقطه مقابل آن، در روستاها داریم. به این علت که در شهر اقلام چینی وارد شده است.
شهرهای خراسان، ظرفیت تولید نشان شهر را دارند
نبی‌دوست افزود: چندسال پیش متوجه شدیم که موضوعی در کشورهای خارجی تحت عنوان «نشان شهر» وجود دارد. یعنی زمانی که وارد یک شهر می‌شوید، یک نشان وجود دارد که آن را می‌خرید و افرادی که این نشان را می‌بینند، متوجه می‌شوند که کدام شهرهای دنیا سفر کرده‌اید که این یک مورد مرسوم در حوزه سفر است. لذا ما متوجه شدیم که در شهرهای خراسان این ظرفیت وجود دارد که ما از روی بناهای تاریخی موجود، یک سری نشان‌ها را تولید کنیم.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه ما نشان خیلی جدی برای بناهای تاریخی خود همچون آرامگاه فردوسی نداریم؛ جز این که ماکت خیلی ابتدایی از خود آرامگاه عرضه می‌شود.
این پژوهشگر فرهنگ عامه خراسان اضافه کرد: در این خصوص اقدامی را بر روی بنای آسبادهای نشتیفان که در حال ثبت جهانی است، انجام دادیم و با کمک یکی از کارگاه‌های محلی آن‌جا نشانی را از آسبادهای نشتیفان تولید کردیم و هرسال در ایام نوروز، تعداد خیلی زیادی از آن به فروش می‌رسد. در حال حاضر نیز بر روی منطقه جزین و مزار در بجستان کار می‌کنیم و قصد داریم یک سری از بادگیرهای این محل‌ها را از طریق کارگاه‌های محلی به صورت نشان تولید کنیم و برای عرضه در همان بازار محلی ارائه کنیم. لذا این یک ظرفیت جدی است که در مناطق مختلف بازارهای محلی می‌توانند نشان خود منطقه را عرضه کنند.
انتهای پیام
نظر شما