به گزارش گروه اجتماعی قدس آنلاین، جاری شدن سیل در کشور و بویژه در استان گلستان حادثه جدیدی نیست و بسیاری از ساکنان این استان به‌احتمال‌قوی حادثه سیل سال ۱۳۸۰ را از یاد نبرده‌اند.

با وجود اینکه استان گلستان و سایر استان‌های کشور به دلیل بارش‌های سیل‌آسا دچار تخریب و خسارات فراوان می‌شوند، اما این سیلاب‌ها درس‌ها و تجاربی را نیز به همراه دارد که به نظر می‌رسد برخی از مردم و مسئولان هنوز از آن عبرت نگرفته و بی‌مبالاتی برخی افراد در تخریب منابع ملی و از طرفی کمبود اعتبارات در حوزه آبخیزداری به‌خوبی گواه این است که تکرار این حادثه‌ها در آینده نیز دور از ذهن نیست.

با نگاهی اجمالی به تخریب‌های سیل‌های اخیر مشاهده می‌شود که بیشترین تخریب و آسیب‌ها متوجه خانه‌های روستایی است؛ بنابراین بحث مقاوم‌سازی دراین‌ بین به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی مطرح می‌شود که چه عوامل و یا نهادهایی در آن کوتاهی می‌کنند؟

خانه‌هایی روستایی در صدر تخریب‌ها

در سیل اخیر همان‌طور که براساس مشاهده و آمار مسئولان مشهود بود، بیشترین تخریب را در شهرستان گنبدکاووس و روستاهای تابعه در استان گلستان شاهد بودیم.

به گفته رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گنبدکاووس افزون بر ۵۰ درصد واحدهای مسکونی در مناطق روستایی گنبدکاووس مقاوم‌سازی نشده و این سهل‌انگاری در سیل اخیر تبعات جبران‌ناپذیر خود را به رخ کشید.

هرچند که ولی‌الله رضایی توپ را در زمین بانک‌های عامل می‌اندازد و می‌گوید: دریافت وثیقه زنجیره‌ای مصوبه بانک مرکزی و هیئت‌ وزیران است، اما بانک‌ها در این حوزه کمتر همکاری دارند و این امر سبب شده تا نیمی از روستاییان به دلیل عدم موفقیت در دریافت تسهیلات از مقاوم‌سازی خانه‌های خود محروم شوند.

آبخیزداری حلقه مفقوده

آبخیزداری یکی از مهم‌ترین ابزار پیشگیری در مهار سیلاب‌ها به شمار می‌آید که متأسفانه بنا بر اعتراف مسئولان در بسیاری از مناطق بویژه در استان گلستان جدی نگرفته شده است و تخصیص اعتبارات اندک خود بسترساز سیل‌های اینچنینی و خسارت‌های مضاعف باشد.

گواه این ادعا رجوع به سخنان رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور است که در سفر سوم فروردین سال جاری خود به مناطق سیل‌زده شرق گلستان به آن اشاره و اعتراف کرد.

خلیل آقایی در جریان بازدید از مناطق سیل‌زده بیان کرد: انجام اقدام‌های پیشگیرانه که اصلی‌ترین و مهم‌ترین اقدام برای جلوگیری از بروز سیل‌های مخرب است که باید به‌صورت ریشه‌ای، اساسی و زیربنایی انجام شود.

وی گفت: منشأ سیل، حوزه آبخیز است، اما اعتبارات تخصیصی برای انجام اقدام‌های زیربنایی در زمینه آبخیزداری به‌منظور مقابله اساسی و ریشه‌ای با مخاطرات سیل، کافی نبوده و پاسخگوی نیازها نیست.

وی تأکید کرد: غیر از تقویت پوشش گیاهی و اصلاح و احیای مراتع و جنگل‌ها، راه دیگری برای پیشگیری از وقوع سیلاب‌های مخرب وجود ندارد.

آقایی با این ‌حال اذعان کرد: طبق برنامه ششم توسعه، سازمان جنگل‌ها، سالانه موظف به انجام عملیات آبخیزداری در سطح ۲ میلیون هکتار است، ولی با اعتباراتی که در دو سال گذشته تخصیص ‌یافته، در کمتر از یک‌ میلیون هکتار این عملیات انجام‌ شده است.

هرچند این مقام مسئول اقدام‌های آبخیزداری انجام‌ شده در استان گلستان را خوب ارزیابی کرد، اما تأکید کرد که این اقدام‌ها کافی نیست.

اعتبارات سد راه پیشگیری

هرچند که بسیاری از مسئولان بر پیشگیری از حوادث در تمام سخنرانی‌ها تکیه ‌دارند، اما واقعیت این است که این سخنان کمتر به مقام عمل می‌رسد.

به‌عنوان‌مثال بنا بر گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان بر اساس مصوبه هیئت دولت در سال ۸۲ می‌بایست در مدت ۱۲ سال مبلغ ۱۸۲۰ میلیارد ریال در حوزه سد وشمگیر برای عملیات آبخیزداری تخصیص اعتبار می‌شد که از این مبلغ تنها حدود ۴۵ درصد آن اختصاص‌ یافته است.

ابوطالب قزل سفلو در تشریح دلایل سیل اخیر و این نکته که آیا راهی برای پیشگیری از این حجم آسیب وجود دارد یا خیر، توضیح و بیان کرد: مجموعه اقدام‌های انجام پذیرفته در این استان در حوزه آبخیزداری به‌طور حتم در کاهش خسارات و پیگیری مؤثر بوده است.

وی گفت: به‌طور مثال در ۱۰ سال اخیر با اعتبار ۶۷۹ میلیارد ریال که ۴۳۶ میلیارد ریال از منابع ملی، در سطح ۵۳۰ هزار هکتار از منابع طبیعی گلستان عملیات آبخیزداری انجام شد که ۷۵ میلیون مترمکعب سیلاب اخیر در گلستان را مدیریت کرد.

وی ادامه داد: طبیعی است که به هر میزان در این حوزه اعتبار تخصیص داده شود به پیشگیری و کاهش خسارت کمک می‌کند.

قزل سفلو افزود: براساس مصوبه هیئت دولت در سال ۸۲، می‌بایست در مدت ۱۲ سال مبلغ ۱۸۲۰ میلیارد ریال در حوزه سد وشمگیر برای عملیات آبخیزداری تخصیص اعتبار می‌شد که از این مبلغ تنها حدود ۴۵ درصد آن اختصاص یافت.

وی تأکید می‌کند: برای پایان دادن به کابوس سیل باید تمامی دستگاه‌های اجرایی به‌صورت متحد در این راستا همکاری کنند.

وی با اشاره به ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بی‌رویه در حاشیه رودخانه‌ها، تصرف منابع ملی، خشکاندن جنگل‌ها و تبدیل آن به اراضی کشاورزی و همچنین اجرای طرح‌های درختکاری در اراضی شیب‌دار و همچنین اجرای طرح‌های آبخیزداری به‌عنوان راهکارهای پیشگیری از وقوع سیل و مقابله با آن تأکید کرد: در هنگام حوادث نباید تنها انگشت اتهام به‌سوی دولت بلند کرد، بلکه بسیاری از مردم نیز با تخریب جنگل‌ها و ساخت‌وساز در حاشیه رودخانه‌ها در این حوادث به خشم طبیعت دامن می‌زنند.

منبع: روزنامه قدس

انتهای پایم/