واکنش‌ها به تصمیم ایران درباره برجام و کاهش تعهدات هسته‌ای حتی پیش از اعلام رسمی، آغاز شده بود. ایران از چند روز پیش وعده داده بود که همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام تصمیمش را درباره ادامه برجام اعلام خواهد کرد، اما پیش از اعلام رسمی، فرانسه در خصومت ورزی علیه کشورمان دست پیش را گرفته و شامگاه سه‌شنبه به ‌سرعت ایران را تهدید کرد که اگر از تعهدهای برجامی‌اش عقب بنشیند، تحریم‌های اروپا علیه این کشورها برمی‌گردد.

این واکنش فرانسوی‌ها در حالی بود که برخی چهره‌های مؤثر اذعان کرده بودند که کشورمان همچنان در برجام خواهد ماند تا زهر این تصمیم را بگیرند. شامگاه سه‌شنبه محمدجواد ظریف وقتی به مسکو رسید، به خبرنگاران گفت ایران از برجام بیرون نمی‌آید، بلکه در چارچوب مواد ۲۶ و ۳۶ برجام و با تصویب شورای عالی امنیت ملی کشور، برخی تعهدهایش را می‌کاهد.

حتی فلاحت پیشه، رئیس ‌کمیسیون امنیت ملی مجلس و نقوی‌حسینی عضو این کمیسیون، تأکید کردند که ایران از برجام و نیز پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بیرون نمی‌آید، بلکه در چارچوب برجام برخی کارهای هسته‌ای‌اش را از سر می‌گیرد.

فرانسوی ها پس از اعلام تصمیم ایران نیز واکنش نشان دادند. «فلورنس پارلی» وزیر دفاع فرانسه در واکنش به تصمیمات چهارشنبه ایران در زمینه توافق هسته‌ای گفت که «چیزی بدتر از خروج ایران از برجام وجود ندارد و اروپایی‌ها خواهان زنده نگه داشتن آن هستند». وزارت خارجه این کشور هم بار دیگر تهدید کرد که گزینه‌های تحریم را بازخواهد گرداند. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم در واکنشی عجولانه مدعی شد که ایران می‌خواهد برنامه هسته‌ای خود را از سر بگیرد، اما تل‌آویو اجازه دستیابی این کشور به تسلیحات اتمی را نمی‌دهد!

تأکید ظریف به همراهی روسیه و چین

البته روس‌ها و چین‌ها واکنش قابل پیش‌بینی و همسو با ایران داشتند، «کنستانتین کساچف» رئیس کمیته امور بین‌الملل شورای فدراسیون روسیه روز گذشته تأکید کرد که تصمیم ایران برای به حالت تعلیق درآوردن بخشی از تعهدات خود به توافق هسته‌ای (برجام) قابل درک بوده و نوعی کنش و واکنش دیپلماتیک است. وزارت خارجه چین در واکنش به تصمیم ایران برای توقف برخی تعهدات ذیل برجام تأکید کرد که برجام باید به طور کامل اجرا شود.

از همین جهت بود که محمد جواد ظریف در دیدار با وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه ما روسیه و چین و بویژه روسیه را به عنوان یک شریک درازمدت می‌بینیم که روابط آن با ما در قالب روابط دوجانبه و بین‌المللی کاملاً متفاوت است، عنوان کرد: «به همین دلیل من نامه آقای روحانی به آقای پوتین را شخصاً آوردم که اینجا تقدیم کنم. ما یک سال صبر کردیم، دوستان ما در روسیه و چین روابط خوبی را با ما حفظ کردند، گرچه در برخی موارد آنچه نبود که توقع داشتیم، ولی روسیه روابط بسیار خوبی با ما داشته و همکاری‌ها گسترش‌یافته است. ولی سایر اعضای برجام (فرانسه، آلمان، انگلیس و اتحادیه اروپا) به هیچ‌یک از تعهداتشان عمل نکردند. بیانیه‌های خوبی صادر شد، ولی اقدامی صورت نگرفت».

ارزیابی تصمیم ایران

درمجموع می‌توان گفت که اهمیت فنی تصمیم ایران هنوز توسط کارشناسان داخلی و خارجی به شکل عمیق کالبدشکافی نشده و کشورهای مخاطب ایران نیز تاکنون موضع مشخصی اعلام نکرده‌اند و صرفاً دست پیش را گرفته‌اند که پس نیفتند.

شاید اروپایی‌ها درصدد کشف نیات واقعی ایران از این تصمیم هستند تا سپس سیاست خود را روشن کنند، اینکه آیا این نخستین قدم ایران برای خروج از برجام است؟ هرچند ظریف گفت «کار خاصی نکردیم همان دو تعهدی را متوقف کردیم که آمریکا جلوی اجرایش را گرفته است». چند روز پیش وزارت‌امورخارجه آمریکا انبار کردن آب‌سنگین برای ایران در خارج‌ از این کشور و نیز دادوستد اورانیوم‌غنی‌شده از سوی ایران با اورانیوم طبیعی را و همچنین توسعه نیروگاه بوشهر را تحریم کرده بود. محمد ایمانی در این زمینه نوشت: «بیانیه سه شنبه شب شورای عالی امنیت ملی، بیانیه خوب و قاطعی بود، اما تصمیمی که دولت در شورا بر آن اصرار داشت (و تصمیم شورا شد)، پایین‌ترین حد پیشنهادهای مطروحه، پایین‌تر از متوسط و ناکافی است. شورا در اینجا با استطاعت روحی پایین دولت، همراهی کرد. این یک گام به جلو و در آمدن از بی‌عملی و بی واکنشی 12 ماه گذشته دولت است. پیوست‌هایی که آقایان روحانی با سخنرانی و توییت به این تصمیم زدند، از ضرب و تأثیر آن می‌کاهد».

ادعاهای عجیب آمریکا در منطقه

همزمان با این تحولات و پیش از اعلام رسمی ایران مایک ‌پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا دیدارش با صدراعظم آلمان را لغو کرد و سرزده و بی‌خبر به بغداد آمد تا با نخست وزیر عراق دیدار کند. پمپئو شامگاه سه شنبه مدعی ‌شد برای امنیت نیروهای آمریکایی در عراق مذاکره کرده است؛ چراکه اخباری منتشرشده است مبنی بر اینکه قرار است نیروهای مسلح نزدیک به ایران در عراق به مواضع آمریکایی‌ها حمله کنند.

پمپئو همچنین درباره تصمیم ایران درباره کاهش تعهدات گفته بود: «ایران یا باید در برجام بماند یا بیرون برود و اینکه در برجام بماند، ولی از تعهداتش بکاهد، معنایی ندارد».

انتهای پیام/