قدس آنلاین:مطمئنا در دنیای پرتلاطم امروزی، یکی از موضوعاتی که می تواند جوامع بشری را از اختلافات شخصی و جمعی در امان بدارد، «آشنایی با حقوق متقابل افراد با یکدیگر و قانون» است که مهمترین اثر این آشنایی و آگاهی را می توان در پیشگیری از وقوع بسیاری از مشکلات حقوقی دانست؛ بنابراین، امروز تلاش داریم تا موضوع «شکایت از کارمندان خاطی» را بررسی کنیم.

رعایت نشدن حقوق ارباب رجوع در ادارات و برخورد نامناسب برخی کارمندان با آنها، از موضوعاتی است که ممکن است روزانه بسیاری از افراد شاهد آن باشند. در این میان، باید بررسی کرد شهروندانی که به ادارات مراجعه می‌کنند، از چه حقوقی برخوردارند و در مقابل، تکلیف کارمندان در این رابطه چیست؟

در نظام حقوقی کشور ما تکریم ارباب رجوع به صورت پراکنده در قوانین مختلف وجود دارد اما در سال 1381، شورای عالی اداری با تصویب «طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری» و «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب‏ رجوع» در سال 1382، به صورت مدون این مسئله را در سازمان‌های اداری کشور مطرح کرد.

بر اساس این مصوبه، ادارات مشمول تصویب‌نامه، موظفند نسبت به تهیه «منشور اخلاقی» اقدام و موارد مندرج در آن را اجرا کنند.

به منظور نظارت بر حُسن اجرای این تصویب‌نامه، واحدهای بازرسی در ادارات و سازمان‌های مشمول، ایجاد یا تجهیز شده‌اند و انجام وظیفه می‌کنند.

این بازرسان، علاوه بر نظارت محسوس و نامحسوس، مسئولیت پیگیری شکایات مردمی را نیز بر عهده دارند.

حال، پرسش اینجا است که با کارمندان خاطی یعنی کارمندانی که برخلاف منشور اخلاقی و ضوابط تعیین‌شده در تصویب‌نامه رفتار می‌کنند، چه برخوردی خواهد شد و شکایت ارباب رجوع، به کجا خواهد انجامید؟

مطابق ماده هفت «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب ‏رجوع»، مصوب یکصد و هشتمین جلسه شورای عالی اداری مورخ سال 1382، «رسیدگی به سوء عملکرد کارکنان در ارتباط با ارباب ‌رجوع، بر مبنای موارد ذیل صورت می‌گیرد: ۱- نتایج نظرسنجی از ارباب ‌رجوع؛ ۲- گزارش بازرسان طرح تکریم؛ ۳- شکایات واصله از ارباب‌رجوع و ۴- سایر ساز و کارهای نظارتی.» بنابراین شکایت و اظهار نظر ارباب رجوع، نقش اصلی را در رسیدگی به تخلفات کارمندان بر عهده دارد.
همچنین بر اساس «طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری» تمامی دستگاه‌های اجرایی مشمول این مصوبه، موظفند برای شفاف‌ و مستندسازی‌ نحوه‌ ارایه‌ خدمات‌ به‌ ارباب ‌رجوع‌، اطلاعات‌ لازم‌ در خصوص‌ خدمات‌ قابل‌ ارایه‌ به‌ ارباب ‌رجوع‌ را به‌ نحوی‌ که‌ حاوی‌ موارد زیر باشد، مستند کرده‌ و در اختیار مراجعان‌ قرار دهند:

به نظر می‌رسد با توجه به ماده هفت «دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان موضوع مصوبه طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب‏ رجوع» ارباب رجوع شاکی می‌تواند به یکی از طرق زیر اقدام کند:

شرکت در نظرسنجی: معمولاً در ادارات، صندوق‌هایی جهت دریافت انتقادات و پیشنهادات ارباب رجوع نصب شده است که شهروندان می‌توانند موارد تخلف یا بدرفتاری کارمندان را گزارش کنند.

طرح شکایت: شهروندان می‌توانند با مراجعه به واحد بازرسی هر اداره (در صورت عدم استقرار واحد بازرسی؛ حراست اداره) شکایت خود را از کارمندان خاطی مطرح کنند. در موارد که تخلف کارمندان جنبه کیفری پیدا می‌کند، مثلا در موارد درگیری فیزیکی یا توهین توسط کارمند، ارباب رجوع می‌تواند موضوع را از طریق موارد قضایی پیگری کند.

در مواردی که اقدامات خلاف قانون از سوی اداره صورت بگیرد یا اینکه اداره از حدود صلاحیت‌های قانونی خود تجاوز کند، ارباب رجوع می‌تواند با طرح دعوی در دیوان عدالت اداری، درخواست خود را پیگیری کند.