حسن عابدینی تحلیلگر مسائل بین الملل/

 ســریال چالشــی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) این روزها به قسمت‌های حساس خود رســیده و می‌رود که سومین نخست وزیر را نیز قربانی کند.

در حالی که ملکه انگلیس چهارشنبه 6 شهریور در اقدامی که برخی از آن به مرگ دموکراسی در بریتانیا تعبیر کردند، درخواست بوریس جانسون برای تعلیق پارلمان را تأیید کرد؛ مجلس این کشور در ضد حمله‌ای به نخست وزیر سه شنبه و چهارشنبه هفته اخیر 12 و 13 شهریور با برگزاری دو جلسه فوق‌العاده با تصویب طرح انتقال کنترل روند برگزیت به پارلمان موافقت کرد.

در پی این اقدام، جانسون نمایندگان را به برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی تهدید کرده است. اکنون و در حالی که کمتر از 54 روز تا پایان مهلت برگزیت (9 آبان) باقی مانده اختلاف میان دو طرف به اوج خود رسیده و هیچ آینده روشنی برای این روند قابل تصور نیست.

 به نظر می‌رســد برگزیت که مانند ســیاه چاله ای در سه سال اخیر دو نخست وزیر بریتانیا را به درون خود کشیده، اکنون به دنبال قربانی کردن جانسون است. اتفاقات اخیر که بی‌شــک تبعات بسیار گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت در حقیقت زاییده تقابل دو نوع تفکر در صحنه داخلی بریتانیاست.

 تفکر نخست بر ملی‌گرایی و گذشته به قول خودشان پرافتخار بریتانیا تأکید داشته و جریان دوم معتقد است که حیثیت و اعتبار این کشور به اتحادیه و اشتراک منافع با آن گره خورده است. بوریس جانسون نماد کاملی از جریان نخســت بوده که تلاش دارد به هر صورت ممکن کشورش را از اتحادیه اروپا خارج کرده و و نوعی اســتقلال را در سیاست داخلی و خارجی بریتانیا حاکم کند.

اما مخالفان برگزیت که شامل گروه‌های لیبرال دموکرات، حزب کارگر و حتی طیف‌هایی از هم حزبی‌های محافظه کار جانسون هستند، معتقدند که خروج بدون توافق از اتحادیه مشــکلات اقتصــادی و حتی اجتماعی، کاهش ارزش پوند و تعطیلی کارخانجات و در نتیجه بیکاری گسترده را به دنبال خواهد داشت و به همین دلیل خواستار دستیابی به توافق هر چند حداقلی با اروپا هستند.

 با همه این تفاسیر اکنون چند ســناریو برای آینده برگزیت مد نظر است. نخستین رویکرد آن است که نخست وزیر بریتانیا بر اساس خواسته پارلمان به گفت‌وگوی دوباره با اتحادیه نشسته و در مورد نحوه خروج به توافقی مدون برسد یا بار دیگر مهلت خروج را به تعویق بیندازد.

 با توجه به موضع سرسختانه جانسون در مورد خروج از اتحادیه این مسئله بعید به نظر میرسد. گزینه دیگر همانگونه که جانسون تهدید کرده برگزاری انتخابات زودهنگام است. جانسون به حمایت دو سوم از نمایندگان پارلمان برای انتخابات سراسری نیاز دارد و به نظر میرســد تلاش وی موفقیتی در بر نداشــته باشد؛ زیرا احزاب مخالف در مطالبــات خود برای جلوگیری از برگزیت بدون توافق، اتفاق نظر دارند.

 اما گزینه محتمل تر پس از حمایت ملکه خروج بدون توافق (سخت) از اتحادیه خواهد بود. به دلیل مخالفت قاطبه مردم اسکاتلند و ایرلند شمالی با جدایی از اتحادیه برگزیت سخت خطر تجزیه و فروپاشــی بریتانیا را بیش از پیش تشدید خواهد کرد.

تحقق برگزیت ســخت (آنچه مدنظر بوریس جانسون است)، ضریب آســیبپذیری لندن در نظام بین‌الملل را نیز افزایش خواهد داد و از سوی دیگر، لندن را رسماً به مستعمره اقتصادی آمریکا تبدیل خواهد کرد. در هر حال برگزیت، نقطه آشــکار ساز عقب‌گرد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی انگلیس در نظام بین‌الملل محسوب می‌شود. عواقب و پدیده‌های ناشی از خروج انگلیس در اروپا، حداقل به مدت یک دهه، گریبان‌گیر انگلیس خواهد بود و قدرت تمرکز مؤثر این کشور بر معادلات داخلی و بین‌المللی را از بین می‌برد.