فرزانه غلامی/
پیشکسوتان صنعت سیمان، روزگار این صنعت را باوجود ظرفیت بالای تولیدی و صادراتی، تیره و تار توصیف می‌کنند و علاوه بر تحریم، خلف وعده دولت را در رونق‌بخشی به بازار مسکن برای جذب مازاد تولید، مؤثر می‌دانند.
در حال حاضر حدود 60 درصد تولیدکنندگان سیمان، دولتی هستند که به‌طبع با تغییرات مدیریتی در کشور، مدیریت این واحدها هم تغییر می‌کند؛ اما آنچه در تمام این سال‌ها پا برجا مانده، مشکلات خاص این صنعت هزار تو و مزیتدار است و البته انتقادهای بخش خصوصی فعال در این حوزه به چنین وضعیت دردناکی که ظاهراً مدیران دولتی انگیزه‌ای برای رفع آن ندارند.
بر اساس اظهارات دو پیشکسوت صنعت سیمان، این صنعت هم اکنون بین 20 تا 35 میلیون تن مازاد تولید دارد که در جنگ قیمتی بازار و با توجه به افزایش شدید قیمت تمام شده، چاره‌ای جز ارزان‌فروشی آن به دیگر کشورها ندارند.
مدیریت دولتی؛ زمینه‌ساز ارزان‌فروشی سیمان
محمدرضا حیدری ملایر که به گفته خودش به اندازه 30 میلیون تن سیمان، کارخانه در کشور راه انداخته اما به دلیل وجود مشکلات فراوان در کسب و کار، چند سال پیش از این فعالیت دست کشیده، به خبرنگار ما می‌گوید: مشکل بزرگ این است که دولت یک‌تنه هم سیمان‌ساز است، هم مسکن‌ساز و البته این دخالت در حوزه‌های دیگر هم زیاد است، حال آنکه مدیران منصوب نه تخصص لازم را دارند و نه مجرب هستند و تنها از طریق رابطه بر سر کار آمده‌اند.
به گفته وی، وجود 35 میلیون تن مازاد تولید و عدم جذب این تولیدات در داخل به دلیل رکود در ساخت‌وساز، صادرات هر چند ارزان را به تنها گزینه تولیدکنندگان تبدیل کرده است. حیدری ادامه می‌دهد: امروز هر تن سیمان 180 تا 190 هزار تومان در داخل قیمت دارد، اما برخی تولیدکنندگان با تخفیف‌هایی عجیب مثلاً نرخ 60 هزار تومان را ارائه می‌دهند. در این تخفیف‌ها حتماً منافع عده‌ای نهفته است چرا که سیمان در بازار جهانی، حداقل تنی 700 هزار تومان است.
وی به مصرف بالای انرژی در صنعت سیمان به سود رانت‌خواران اشاره و اضافه می‌کند: در حال حاضر قیمت هر متر مربع مسکن در کشور 3 میلیون تومان است و برای ساخت هر متر مربع، دو پاکت سیمان و درنهایت 20 هزار تومان هزینه می‌شود. آقایان اگر تدبیر داشتند این قیمت را تا 15 هزار تومان ( تنی 300 هزار تومان که کمتر از نصف قیمت جهانی است) بالا می‌بردند، چون این رقم، نقش زیادی در افزایش قیمت مسکن ندارد، اما فساد، اجازه آزادسازی نرخ سیمان و حاکم شدن سازوکار عرضه و تقاضا را با وجود مازاد 50 درصدی تولید ندارد.
حیدری با بیان اینکه کارخانه‌ها چاره‌ای جز صادرات ارزان ندارند، می‌گوید: قیمت تمام شده به شدت افزایش یافته است و نمی‌توان انتظار داشت به دلیل بالا بودن حجم مازاد تولید، قیمت سیمان کاهش یابد. واقعیت این است که هر کوره سیمان به اندازه یک شهر، مصرف برق دارد و با این مصرف سرسام‌آور برق و گاز، بهتر است واحدها حدود هشت ماه در سال کار کنند تا به منابع انرژی کشور صدمات بیشتری وارد نشود؛ اما رانت‌خواری این اجازه را نمی‌دهد که اگر این گونه می‌شد با همان میزان کار در سال هم سود شرکت‌ها و شاخص بورس رشد می‌کرد و هم هزینه‌های تولید تأمین می‌شد. متأسفانه تا امروز شجاعت برخورد با این حماقت‌ها وجود نداشته، اما خیلی امیدواریم با رفع تحریم، به مزیت صادراتی خود بیش از پیش توجه کنیم، در این صورت حتی با صادرات تنی 400 هزار تومانی منافع بسیاری برای کشور کسب خواهد شد.
این کارشناس حوزه سیمان به دخالت گسترده نمایندگان مجلس در ایجاد کارخانه‌های متعدد سیمان نزدیک به هم در نقاط بدون مزیت و همکاری وزرای وقت با آنان به دلیل ترس از استیضاح شدن، اشاره می‌کند.
وی سیمان را در کنار برق و راه یکی از زیربناهای توسعه می‌داند و معتقد است، در حال حاضر که مردم قدرت خرید مسکن را از دست داده‌اند دولت قادر نیست بازار مسکن و بعد سیمان را رونق دهد، اما اگر مدیران بله‌قربان‌گو به دولت از انجمن سیمان حذف شوند و دولت از قیمت‌گذاری خارج شود، با حجم بالای اضافه تولید، رقابتی اصولی در صنعت سیمان شکل می‌گیرد و گرنه واحدهای ورشکسته تولیدی که توان پرداخت تسهیلات بانکی را هم ندارند، شاهرگ توسعه را کاملاً قطع خواهند کرد.
افزایش ارزان‌فروشی به چین و هند
علی محمد بُد هم به خبرنگار ما می‌گوید: از تولید 63 میلیون تنی کشور، حدود 45 میلیون تن در داخل مصرف و تقریباً 10 میلیون تن صادر می‌شود، اما چاره‌ای برای این تولید اضافه اندیشیده نشده است و کاهش تولید و یا ارزان فروشی پیش روی تولیدکننده قرار می‌گیرد.
وی از اینکه دولت، سرمایه‌گذاری در مسکن و رونق آن را اجرایی نکرده، انتقاد می‌کند و ادامه می‌دهد: با بالا رفتن تورم، دستمزد 35 درصد رشد کرد. قطعات یدکی، مواد اولیه (خاک، سنگ و...) افزایش شدید قیمت داشت. به دلیل نداشتن ترمینال صادراتی، کشتی به جای دو روز در 10 روز بارگیری می‌شود. این موارد قیمت حمل را بالا برده، همچنین نبود امکان گشایش ال سی و انتقال پول، هزینه‌های صادرات را در هر تن به20 تا 30 دلار افزایش داده است.
این پیشکسوت حوزه سیمان به افزایش صادرات به چین و هند در سال جاری اشاره می‌کند و معتقد است: با سرمایه‌گذاری‌های عراق و وجود برخی مسائل سیاسی، صادرات به این کشور، چنگی به دل نزده است.
این کارشناس صنعت سیمان همچنین در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: ظرفیت تولید سیمان در کشور 85 میلیون تن و تولید واحدهای سیمانی کشور 63 میلیون تن است. واحدهای تولیدی به دلیل رکود بازار با مازاد 20 میلیون تنی سیمان مواجه هستند که برای صادرات آن‌ها هم مشکل دارند.
وی اضافه می‌کند: وزارت صنعت قول داده بود مصرف سیمان در کشور را رونق دهد تا واحدها با حجم بالای مازاد تولید روبه‌رو نباشند، اما متأسفانه تحرکی در بازار اتفاق نیفتاده و تولیدکننده مجبور است محصول خود را ارزان‌تر در بازارهای صادراتی فروخته و حتی حجم تولید خود را کاهش دهد
نظر شما