قدس آنلاین: جنگ الکترونیک یا جنگال (کوتاه‌شده جنگ الکترونیک) اصطلاحی نظامی و بیانگر کاربرد الکترونیک و امواج الکترومغناطیس در نبردهاست و شامل ارتباطات رادیویی، ایجاد اختلال در ارتباطات رادیویی دشمن و شنود (استراق سمع) گفت‌وگوهای دشمن است.

اکنون نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در این حوزه با اتکا بر توان داخلی به پیشرفت‌های خیره کننده و شگرفی نائل شده که از حوزه این گفتار خارج است(مانند پهبادهای فوق پیشرفته الکترونیک)، اما بد نیست بدانیم این تکنولوژی برتر و پیشرفت‌های حاصله در حوزه جنگ‌های الکترونیک از ابتدای انقلاب و با تأسیس سپاه پاسداران در شرایط نابرخوردار و فقر مطلق تجهیزاتی بدست آمد تا آنجا که اکنون دنیا متحیر و مستأصل مانده و ایران در حوزه جنگ الکترونیک دست برتر در منطقه را از آن خود نموده است. به همین بهانه و در گرامیداشت هفته دفاع مقدس گفت‌وگویی با عباس فکوری از نخستین فرماندهان مخابرات سپاه خراسان بزرگ(مخوال یا جنگال) - حد فاصل سال‌های 58 تا 61 - داشته که در ادامه مشروح آن می‌آید.

• جناب فکوری وضعیت مخابرات سپاه خراسان بزرگ پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به شرایط انقلاب چگونه بود؟

- به نکته ظریفی اشاره کردید. در ابتدا باید به تفاوت سپاه ابتدای انقلاب و ارتش اشاره‌ای کرد. سپاه ‌نهاد مردم پایه‌ای بود که همان ابتدای انقلاب برای مقابله با ضدانقلاب تأسیس شد و در حوزه تجهیزات اصطلاحاً صفر کیلومتر بود، اما ارتش با پیشینه 50 ساله تجهیزات مناسبی داشت. در مشهد ابتدا در باشگاه افسران سابق، کنار باغ ملی مستقر و بعد از مدت کوتاهی به محل ساواک قدیم در میدان فلسطین انتقال داده شدیم. حتی از ساده‌ترین تجهیزات الکترونیکی نیز برخوردار نبودیم. تنها با یک آمپلی‌فایر و چهار بلندگو، سیستم داخلی را راه‌اندازی کردیم. سپس چند بی‌سیم کارکرده معیوب متعلق به شهربانی وقت که کارایی نداشت به ما تحویل دادند. هنوز ابتدای انقلاب بود و شهربانی‌ها که عمدتاً وابستگان و عوامل رژیم گذشته بودند، چندان راضی به همکاری با ما نبودند. البته به تدریج جذب انقلاب شده و تغییر به وجود آمد. حتی همان محل میدان فلسطین نیز آنتن لوپردیک وجود داشت که حدود 5/1 متر از کابل آن توسط عوامل ساواک بریده شده بود تا امکان بهره‌برداری نباشد. بی‌سیم‌ها همه شکسته شده بود و مرکز تلفن را به کلی تخریب کرده بودند.

• اقدامات اولیه شما و دوستانتان در این شرایط دشوار چه بود؟

- آقای دکتر اکبری فوق‌دیپلم برق داشت و من دیپلم تنها. شروع کردیم به فراگیری و آموزش. بی‌سیم یک کیلو واتی به‌علاوه هزار واتی تامسون یا همان لوپردیک جهتی(مثلثی) چرخان ساخت فرانسه و بی‌سیم تامسون 300 وات، کل تجهیزات الکترونیکی ما را شامل می‌شد که آخری برای ارتباطات بی‌سیمی با شهرستان‌ها استفاده می‌شد. یک دستگاه یک کیلو وات نیز برای ارتباط خارجی استانی و تهران در اختیار داشتیم. روزی اکبری برای تنظیم آنتن از نردبان فلزی بالا رفت، گفت که مواظب باشیم، چون مخاطره‌آمیز بود باید خیلی دقت می‌کردیم. از تهران دستگاه خیلی صدا زد و دست بردار نبود، فراموش کردم و گذاشتم روی قدرت آخر تا ببینم تهران چه می‌خواهد. آن بالا اکبری متوجه می‌شود که پیچ‌گوشتی به شدت داغ شده و قبل پرتاب شدن، از همان بالا خودش را پایین انداخت!. خلاصه امکانات حداقلی و بسیار ضعیف بود. آقای ایزدی نیز متصدی(باسیم) مرکز تلفن بود. ضمن اینکه عوامل رژیم گذشته آنجا زندانی بودند و تحت شرایط امنیتی و حفاظتی خاصی مشغول به‌کار شده و سیستم‌ها را راه‌اندازی کردیم.

با تشکیل لشکر 5 نصر و سازمان یافتن سپاه خراسان بزرگ، اوایل سال 1360 تشکیلاتی به عنوان گردان مخابرات تعریف شد و مرکز پیام و مخابرات به فرماندهی شهید میررفیعی و سردار افراسیابی به عنوان جانشین گردان آغاز به‌کار کرد. کار تخصصی این گردان‌ها نیز شنود مکالمات دشمن، تجهیز سیستم‌های پیشرفته مخابراتی و دستگاه‌های رمز مخابراتی و جنگ الکترونیک بود. در این دوران با وزارت مخابرات نیز بیشتر هماهنگی و ارتباط ‌گیری صورت گرفت.

- برای تنویر افکار عمومی، دشمن در حوزه مخوال از چه تجهیزاتی بهره‌مند می‌شد؟

- مصداق تجهیزات دشمن همین عبارت که تا بن دندان مسلح، حمایت و پشتیبانی می‌شد در حالی که ما در تحریم بودیم. در حوزه جنگ الکترونیک، تجهیزات بسیار ویژه‌ای به عراق داده شده بود. از جمله رمز کننده مدرن و آنالوگی بود که در آن زمان جزو پیشرفته‌ترین رمز کننده‌ها بود که شرکت راکال انگلیس آن را ساخته بود.