وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه/

الگوی ترکیبی کالابرگ و پرداخت نقدی بهترین جایگزین ارز دولتی است اختصاص ارز 4هزار و 200 تومانی برای واردات کالاها به‌خصوص با عنوان کالاهای اساسی به واردکنندگان در سال گذشته معضل بزرگی برای اقتصاد کشور بود، به‌نحوی که می‌توان از آن به عنوان سیاستی فاجعه‌آمیز یاد کرد، فاجعه‌ای که دولت اصلی‌ترین عامل آن بود و این سیاست به هیچ وجه نتوانست منفعت گروه هدف را تأمین کند.

اختصاص ارز 4هزار و 200 تومانی به 10 هزار نفر به عنوان واردکننده، منجر به ایجاد ثروت‌های افسانه‌ای از طریق توزیع رانت بزرگی برای آن‌ها شد و درعمل نه تنها کاهش قیمت‌ها را در پی نداشت بلکه با افزایش روزانه نرخ ارز، فشارهای مضاعفی را بر معیشت مردم تحمیل کرد. با آنکه کارشناسان و اقتصاددانان دراین باره سخن بسیار گفتند و دولت به شدت مورد انتقاد قرار گرفت اما متأسفانه پس از گذشت یک سال و اندی از اجرای این سیاست همچنان شاهد تداوم رویه غلط دولت هستیم، گویا نه چشمی شاهد آسیب دیدن مردم است و نه گوشی شنوای دردهای مردم.

درپی هشدارهای داده شده درباره بحران‌آفرینی تداوم اختصاص ارز دولتی به واردکنندگانی که کمترین نظارت یا پاسخگویی به دولت را ندارند، چند سیاست جایگزین ارز دولتی مطرح شده است؛ پرداخت مابه التفاوت ارز 4هزار و 200 تومانی به صورت نقدی به حساب مردم نخستین موضوعی است که می‌تواند در دست بررسی قرار داده شود تا بار برخی از فشارهای مالیاتی را از دوش مردم بردارد. روش دوم اعطای کالابرگ در ازای مابه‌التفاوت ارز دولتی است که این عملیات نیز می‌تواند بخش کوچکی از دغدغه معیشتی مردم را کاهش دهد.

موضوع سوم به کارگیری روش ترجیحی است به این صورت که دولت می‌تواند برخی از کالاهای بسیار ضروری و راهبردی که مصرف روزانه مردم است را به عنوان کالابرگ در اختیار مردم قرار دهد تا نیازهای روزانه معیشتی خود را از این طریق تأمین کنند و بقیه ارز دولتی به صورت یارانه نقدی بر میزان یارانه 45هزار و 500 تومانی افزوده شود، آن هم برای دهک‌هایی که نیازمند دریافت یارانه هستند نه همه دهک‌های برخوردار جامعه.

سه روش مطرح شده کارایی بیشتری نسبت به روش فعلی دولت خواهند داشت، هر چند به‌کارگیری روش ترکیبی و استفاده از الگوی ترکیبی نسبت به دو الگوی یاد شده می‌تواند منجر به اطمینان خاطر مردم در تأمین کالاهای راهبردی باشد که حضور آن بر سر سفره مردم ضروری است و بقیه مبلغ پرداخت شده نیز می‌تواند در سایر عرصه‌های مورد نیاز خانواده مصرف شود.