قدس آنلاین: مسئله قاچاق سلاح از جمله موارد بسیار خطرناک و ضد امنیتی است که متاسفانه در اندازه و اشکال مختلف اکثر نقاط جهان را به نوعی درگیر خود کرده و اگرچه شاید مناطقی مثل آمریکای لاتین و آفریقا را بتوان به عنوان بخش هایی از دنیا معرفی کرد که در اکثر زمان ها تجارت غیر قانونی سلاح در آنجا رواج دارد اما به نظر می رسد در سالهای اخیر این معضل امنیتی در منطقه غرب آسیا و درون کشورمان، ما شکل بسیار عجیب و نگران کننده ای را به خود گرفته است بخصوص آنکه این قاچاق علاوه بر تبعات مرسوم، در پروژه های خاصی چون کشته سازی در اعتراضات نیز استفاده ویژه ای دارد.

اگر بخواهیم در مورد منطقه غرب آسیا و بحث قاچاق سلاح بحث کنیم باید به این مسئله اشاره کرد که این منطقه در حدود ۷ دهه اخیر به لطف وجود رژیم صهیونیستی، بروز جنگ های مختلف بین همسایگان و البته حملات گسترده داعش در سوریه و عراق تبدیلی به محیطی با سطح نا امنی بالا شده که عملا در بخش های قابل توجهی از آن خبری از یک دولت مرکزی مقتدر نیست و قاچاق سلاح نیز در کنار بسیاری دیگر از معضلات وجود دارد. سلاح های جنگی، تفنگ های تک تیرانداز، موشک های ضد زره هدایت شونده، دوش پرتاب های ضد هوایی، جلیقه های انتحاری و خلاصه هر انچه برای به راه انداختن یک گروه تروریستی یا باند جرائم سازمان یافته نیاز داشته باشید در بازار سیاه سلاح اطراف کشورمان مهیا است.

در حقیقت جنگ های سالهای اخیر؛ از لیبی تا سوریه و عراق باعث عیان شدن و رونق کسب و کارهای سطح بالا در این بخش شده و در کنار حضور قاچاقچی ها و البته برخی بازیگران دولتی مهم در تامین نیازهای این بازار به نظر میرسد، دولت ترکیه یا با همکاری و یا با چشم بستن روی برخی موضوعات واضح در حال انجام یک قمار امنیتی بسیار خطرناک در بین همسایه های خود است؛ قماری که از ایران تا لیبی را تحت تاثیر خود قرار داده که یکی از مهمترین مصادیق آن، تولید و عرضه گسترده یک نوع سلاح خاص معروف به "شات گان" است.

شات‌گان‌ها؛ از تهران تا طرابلس

قبل از شروع پرداختن به بحث شات گان ها بهتر است یک نگاه کوتاه به تعریف از این سلاح ها داشته باشیم. شات گان ها از جمله گونه های قدیمی سلاح هستند که در بخش های گوناگونی همچون ورزش تیراندازی، شکار، اعمال قانون و عملیاتهای نظامی به کار می روند. باید توجه داشت که در شات گان از عبارت "گیج" برای کالیبر سلاح استفاده می شود و عمده شات گان ها از گیج ۱۲ بهره می برند. گیج برابر است با قطر گلوله سرب خالص که با معکوس جرم سرب بر حسب پوند ساخته می‌شود. یعنی ۱۲ گیج برابر است با قطر گلوله سربی با جرم ۱۲/۱ پوند.

در شات گان ها از یک نوع پوکه پلاستیکی استفاده می شود که انواع ساچمه بسته به نوع کاربری در آن پر شده و این امکان وجود دارد که پس از استفاده نیز دوباره پر شده و مورد بهره برداری قرار بگیرد.

شات گان مدل Stranger BSM۱۲۲ ساخت ترکیه که در ایران در تعداد بالا وارد شده

انواع ساچمه های قابل استفاده در شات گان ها

کشور ترکیه در بحث سلاح های سبک از جمله بازیگران مشهور در سطح جهانی خصوصا در قاره آسیا و غرب این منطقه به حساب می آید. شاید بسیاری خیلی در جریان امر نباشند اما کشور ترکیه سالهاست که در زمینه تولید سلاح های سبک سرمایه گذاری سنگینی کرده و امروزه نیز در این کشور تولید کننده های بسیار زیادی برای انواع و اقسام سلاح های سبک وجود دارد. شات گان های ساخت ترکیه نیز از جمله تسلیحاتی هستند که در انواع شکاری و نظامی در منطقه در حجم بالایی دیده می شوند. اما در چند سال اخیر شاهد بودیم که شات گان های ترکیه ای با ظاهری متفاوت از مدل های شکاری در حال قاچاق به داخل کشورهای منطقه از جمله ایران است.

محموله کشف شده از شات گان های ترک در سال ۹۵ در استان فارس

شات گان های کشف شده در خوزستان - سال ۹۶

کشف گسترده در اصفهان - سال ۹۷

انبوهی از شات گان های کشف شده در گرگان - سال ۹۸

عمده شات گان های وارد شده در این شکل به کشور، ساخت شرکت های گمنام ترکیه ای هستند. از جمله مدل هایی که در حجم بالا به کشور وارد شده مربوط به Stranger BSM۱۲۲ ساخت شرکتی موسوم به BALIKLI است. سلاح های با رنگ مشکی، بهره گیری از قنداق های تاشو، اندازه کوچک و توان داشتن ۵ گلوله که از مکانیزم pump action  بهره می برند. در این مکانیزم برای مسلح کردن دستگیره زیر لوله هر بار کشیده شده و بعد از هر شلیک نیز دوباره برای مسلح شدن این کار تکرار می شود. این حرکت در بسیاری از فیلم های سینمایی مورد علاقه هنرپیشه های معروف بوده است.

همانطور که برنامه پرونده ویژه شبکه ۳ سیما در هفته های اخیر نشان داد، یک نکته جالب در خصوص این سلاح این است که مدل مذکور، در میان تسلیحات مورد استفاده بهروز حاجی لو شرور معروفی که طلبه همدانی را به قتل رساند، دیده می شد و برخی منابع اعتقاد دارد که ممکن است اسلحه عامل قتل نیز همین شات گان باشد.

مسئله نگران کننده در خصوص این سلاح این است که به علت خم شدن قنداق و رسیدن آن به سایز حدودا ۴۰ سانتی متر، به راحتی خصوصا در فصل های سرد سال قابلیت پنهان کردن آن در زیر لباس های گرم و بلند وجود دارد. در دی ماه ۹۶ و آبان ماه سال جاری، مناطق مختلف کشور درگیری های مسلحانه را تجربه کرده که سلاح هایی مثل این شات گان مشخصا در آن نقش ایفا کرده و می توانند در آینده نیز حضور داشته باشند که در سطور بالاتر به پوکه های به کار رفته برای پر کردن انواع ساچمه اشاره کردیم.

شات گان های ترک کشف شده در لیبی

مسئله قابل توجه دیگر این است که شات گان های ترکیه ای فقط به ایران نمی آیند و بلکه حجم بسیار بالایی از آنها در کشورهای دیگر منطقه مثل عراق، سوریه و خصوصا در لیبی نیز دیده می شود. مدتی پیش بود که یک کشتی حامل ۵ هزار قبضه از شات گان های ساخت ترکیه توسط مقامات یونانی در حالی که در یک کشتی به سمت لیبی در حال حرکت بود توقیف شد.

بهروز حاجی لو و شات گان ساخت ترکیه

مشاهده نسل جدید شات گان های مشکوک در ایران

همانطور که در بالا نیز اشاره شد، به صورت مرسوم می توان در شات گان ها انواع ساچمه ها را استفاده کرد؛ از نمونه های بسیار کوچک که برای شکار پرندگان کوچک به کار رفته و در صورت برخورد به انسان عمدتا کشنده نیستند تا ساچمه های بسیار بزرگ که معمولا در کاربری های نظامی خاص یا شکار جانوران بزرگ و خطرناک به کار می روند. تصور این که برخورد این ساچمه به یک انسان عادی چه خواهد کرد، سخت نیست. بر این اساس، هرچه تعداد شلیک ها بیشتر باشد، جامعه هدف بزرگتری درگیر برخورد و آسیب دیدن از این سلاح ها خواهند شد که بهترین سلاح برای اشرار و گروهک هایی است که در تجمعات خاص مثل آشوب های آبان ماه امسال، دنبال کشته سازی از افراد بی گناه و نیروهای انتظامی و امنیتی حاضر در خیابان بودند.

اما نکته مهمتر و خطرناک تر در روزهای اخیر دیده شدن یک مدل جدیتر از شات گان های ترکیه ای است که در جریان برخورد با سارقین و اشرار در تهران توسط نیروی انتظامی کشف و ضبط شده است. این شات گان مدل SAP-۶ نام دارد و در شرکتی به اسم Dagger در ترکیه تولید می شود. این شات گان ترکیه از مهمات گیج ۱۲ بهره برده ولی نکته مهم آن است که این مدل اسلحه، از یک خشاب برای تغذیه مهمات بهره می برد. این سلاح در چندین مدل ارائه شده و طول آن می تواند بین ۷۴ تا ۸۳ سانتی متر باشد. خشاب های ۶ یا ۱۱ تیری را می توان برای این سلاح استفاده کرد و وزن آن نیز در حدود ۲ کیلوگرم است. حجم مهمات بیشتر و قابلیت مسلح سازی بسیار سریع تر نسبت به نمونه های قبلی از نکات مهم در استفاده از این سلاح به حساب می آید.

مدل SAP-۶ با خشاب که در روزهای اخیر توسط ناجا کشف شده

اگرچه خوشبختانه با هوشیاری ضابطان قضایی همچون نیروی انتظامی، اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات، حجم قابل توجه و درصد زیادی از سلاح های مذکور، پیش از استفاده از حوادثی چون آشوب های آبان ماه، شناسایی و ضبط شده اند اما ورود این نسل های جدید نشان می دهد گروه های آموزش دیده و برنامه ریزی شده، در تدارک برای توزیع گسترده چنین سلاح هایی در سراسر کشور هستند تا در هر تجمع و رخدادی که حضور مردم با اعتراض همراه باشد، بتوانند از پوشش جمعیت و حواشی آن، برای شلیک متعدد چنین سلاح هایی استفاده کنند.

طبیعتا مشاهده و بررسی حجم شات گان های ترکیه ای کشف یا دیده شده در سطح منطقه بخصوص ایران و تلاش برای خرید و توزیع انواع آنها، سطح کار را از گروه های خلافکار ساده و تبهکاران خرده پا خارج کرده و وجود تروریست ها در گروههای کوچک و بزرگ را ثابت می کند. چنین سرمایه گذاری و برنامه ریزی -که خوشبختانه در مراحل اصلی، با شکست همراه بوده- نمی تواند کار یک باند و گروه فعال در یک منطقه یا استان باشد و مشخصا در این مورد، دست های بازیگران دولتی در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای قابل رویت است که به دنبال بی ثبات کردن کشورهایی چون ایران و عراق به هر شکل ممکن از جمله با توزیع اسلحه های خاص هستند.