قدس آنلاین: جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود پایان همه محدودیت‌های فنی برنامه هسته‌ای خود را اعلام و اجرایی کرد، در حالی که تروئیکای اروپایی عضو برجام بر خلاف دو ماه پیش که تهدید به فعال کردن مکانیزم ماشه کرده بود، این بار موضعی کاملا محافظه کارانه گرفته و تنها از تهران خواستند تا به تعهداتش باز گردد.

سه کشور اروپایی عضو برجام دو ماه پیش و پس از اعلام گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای که مهمترین بخش آن فعال سازی دوباره سایت فردو و از سرگیری غنی سازی در هر 5 آبشارنصب شده در این مرکز کاملا محافظت شده و ضد حمله بود، با ابراز نگرانی از این اقدام و نگارش نامه به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، اعلام کرده بودند که فعالیت‌های ایران می‌تواند نقض قطع‌نامه ۲۲۳۱ باشد.

این ۳ کشور اروپایی و به ویژه فرانسه، اعلام کرده بودند که فعال سازی مکانیسم ماشه را بررسی خواهند کرد. وزیر خارجه فرانسه اما گفته بود با وجود این آنها قصد ندارند تا موضوع را به شورای امنیت ارجاع دهند و قطعنامه‌ها علیه ایران را بازگردانند.

در این شرایط بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که با عملی شدن گام پنجم ایران و البته بسته به ماهیت این گام تروئیکای اروپایی موضعی سخت‌تر اتخاذ کرده و با وجود آنکه عملا هیچ اقدام موثری را در حفظ این توافق صورت نداده‌اند، بر شدت فشارهای خود بر تهران افزوده و حداقل موضوع بررسی مکانیزم ماشه و تشکیل کمیسیون مشترک برای رسیدگی به مسئله را به جریان اندازند.

واکنش محتاطانه اروپا با گام پنجم ایران

اما بر خلاف این پیش‌بینی‌ها، متاثر از تحولات و وقایع چند روز اخیر از جمله ترور سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس و فرمانده ارشد عملیات مبارزه با تروریسم در منطقه به دستور دونالد ترامپ، نه فقط گام پنجم ایران بلندتر برداشته و تبدیل به گام آخر در بخش فنی شد، که کشورهای اروپایی نیز ترجیح دادند در این وضعیت عقب نشینی کرده و موضعی تلطیف شده اتخاذ کنند.

از اینرو بیانیه امروز این سه کشور محتاطانه و با ادبیانی محافظه کارانه صادر شد دو موضوع گام پنجم و ترور سردار قاسم سلیمانی را توأمان دید.

به گزارش آسوشیتدپرس آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه مشترکی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران و خویشتن‌داری در مقابل اقدام تروریستی آمریکا شدند.

آنگلامرکل، بوریس جانسون و امانوئل مکرون در این بیانیه مشترک از ایران خواستند که از همه گام‌های اتخاذ شده برای کاهش تعهدات خود در برجام عقب‌نشینی و از اقدامات خشونت‌آمیز در ارتباط با ترور سردار سلیمانی خودداری کند.

آن‌ها همچنین در همین رابطه از همه طرف‌ها خواستند "حداکثر خویشتن‌داری و مسئولیت‌پذیری" را داشته باشند و وعده دادند که به تلاش‌های خود برای کاهش تنش‌ها و تضمین ثبات خاورمیانه تداوم بخشند.

این بیانیه در حالی صادر شد که به نظر می‌رسد شاکله گام پنجم ایران در واپیسن ساعات تصمیم‌گیری در نتیجه اقدام تنش‌زا و خصمانه دولت آمریکا در ترور یکی از بزرگترین فرماندهان نظامی ایران(سردار سلیمانی) دچار تغییراتی شد و احتملال اعلام پایان تعهدات فنی ایران نتیجه این اتفاق بود.

روز یکشنبه سید عباس موسوی در پاسخ به قدس آنلاین در مورد ماهیت و زمان اعلام گام پنجم از تغییرات در تصمیمات  و اقدامات طراحی شده پس از این ترور خبر داده و گفت که مسئولان عالی نظام در جلسه‌ای که همان شب برگزار می‌شود در این باره تصمصیم گیری و نتیجه را اعلام خواهند کرد.

بازی هوشمندانه ایران

در این شرایط طراحی گام پنجم در فضای مورد اشاره هوشمندانه و موثر صورت گرفت و تهران با وجود پایان دادن به همه محدودیت‌های فنی برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود، از خروج از برجام و فروپاشی این توافق که شاید هدف اصلی ترامپ در پس ترور سردار سلیمانی بود تا ایران را به یک اقدام هیجانی و حساب نشده وادار کند، خودداری کرده و دست کشورهای اروپایی را برای بهره برداری سیاسی و متهم کردن کشورمان به نقض این توافق بست.

ایران اعلام کرده که کماکان در این توافق باقی مانده و به همکاری خود با آژانس ادامه خواهد داد. این بدان معناست که تهران کماکان اجرای مفاد معاهده(NPT) و البته پروتکل الحاقی را (به صورت داوطلبانه) ادامه خواهد داد.

در این صورت روند بازرسی و راستی آزمایی‌های آژانس ادامه پیدا خواهد کرد و کشورهای اروپایی عملا به لحاظ حقوقی امکان و توان فعال کردن مکانیزم ماشه را با وجود لغو همه محدودیت‌های فنی از سوی ایران نخواهند داشت زیرا کاهش متقابل تعهدات یکی از مفاد مورد پذیرش در برجام است و به گفته حشمت‌الله فلاحت پیشه کشورهای اروپایی ترجیح می‌دهند برنامه هسته‌ای ایران زیر نظارت آژانس باقی بماند.

آخرین فرجه به تروئیکای اروپایی

رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با قدس آنلاین، افزود: شاکله گام پنجم نشان‌دهند آنست که ایران آخرین فرجه را به کشورهای اروپایی طرف برجام داده و برنامه هسته‌ای خود را از این پس بدون محدودیت اما در چارچوب NPT به پیش خواهد برد و در آینده ممکن است اقدامات و تصمیم‌های جدیدی را هم اتخاذ کند.

وی با بیان اینکه  ترور شهید سلیمانی و اقدام خصمانه آمریکا نقش عامل شتابزا را در این رابطه ایفا کرد، اظهار داشت: رفتار ترامپ نشان داد جمهوری اسلامی ایران واقعا حق داشت که هیچگونه اعتمادی به دیپلماسی ادعایی و پیشنهاد مذاکره مجدد آمریکا نداشت.

عضو کمیته هسته‌ای مجلس با یادآوری اینکه ایران از این پس هیچ محدودیتی را در تعداد و نوع سانتریفیوژها، میزان و سطح غنی سازی و سقف ذخایر خود اعمال نخواهد کرد و برنامه خود را  بسته به نیاز خود تنظیم خواهد کرد، گفت: با این وصف ما هنوز از برجام خارج نشده‌ و اعلام کرده‌ایم در صورت رفع تحریم‌ها  و بازگشت همه طرفها به تعهدات خود ما هم می‌توانیم به اجرای کامل برجام برگردیم.

فلاحت پیشه تصریح کرد: در شرایط کنون به نظر من موضوع هسته‌ای و برجام هم تحت تاثیر اختلافات و تنش‌های سطح بالاتر بین ایران و آمریکا قرار گرفته است.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به بیانیه سران سه کشور اروپایی عضو برجام، اضافه کرد: کشورهای اروپایی هم به خوبی می‌دانند که همه چیر تحت الشعاع اختلاف تازه بین ایران و آمریکاست و من معتقدم این اختلاف تازه، فراتر از بحث هسته‌ای است و جهان علاوه بر موضوع هسته‌ای و شکستن برجام اقدام حماقت آمریکا ترامپ را باید کنار هم گذاشته و به این نتیجه برسد که بیش از این نمی‌تواند نسبت به او اغماض نشان دهد.

جهان نگران چالش امنیتی مولود ترامپ

وی تاکید کرد: الان همه جریان‌های حق طلبانه همراه و هم صدا شده‌اند و جهان به سمت ناآرامی پیش می‌رود و کشورهای اروپایی هم اینرا حس کرده‌اند و احساس می‌کنند باید مانع از این اتفاق شوند.

عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس اضافه کرد: موضوع مناقشه هسته‌ای با ایران که زمانی مسئله غالب در سطح بین‌المللی بود حالا تحت الشعاع اتفاق اخیر و تخاصم بین ایران و آمریکا قرار گفته و این از برکات خون شهید سلیمانی است که جمهوری اسلامی ایران حتی در برداشتن آخرین گام کاهش تعهدات هسته‌ای خودش کاملاً در موضع اقتدار قرار می‌گیرد و کشورهای اروپایی که در گام چهارم  تهدید به فعال کردن مکانیزم ماشه کرده بودند امروز موضع محافظه کارانه‌تری می‌گیرند.

فلاحت پیشه درباره اینکه اروپایی‌ها در پس این فضای تنش به سمت اجرای مکانیزم اینستکس خواهند رفت یا در صورت برخورد بین ایران و آمریکا سراغ مکانیزم ماسه می‌روند؟ گفت: همه اینها تحت الشعاع اختلاف تازه است و آنچه دنیا را نگران کرده اینست که حماقت ترامپ خودش را ار اوج  نشان داد و الان دغدغه دنیا چیز دیگری است.

من گمان می‌کنم امروز حتی خود آمریکا هم حاضر است به ابتدای برجام باز گردد ولی خشم انتقامی ملت ایران فروکش کند و خودشان می‌دانند حتی اگر به برجام هم برگردند و چند اقدام بیشتر هم انجام دهند این خشم فروکش نمی‌کند. من به سیاستمداران آمریکایی توصیه کردم که اگر به فکر جان سربازان خود هستند حماقت و جنایت  اخیر ترامپ را به محورهای استیضاح او اضافه کنند تا شرایط خاکریز را  در برابر موج انتقامی که در جهان اسلام و محور مقاومت ایجاد شده ایفا کند.

انتهای پیام/