باور کنید اصلاً قرار نیست خبر- شایعه خیس شدن شلوار سفیر انگلیس را عامل جذابیت مطلب امروز کنیم و گزارش را با همین فرمان جلو ببریم و آخرش برسیم به این پرسش که آیا در عرف دیپلماسی امروز، یک مأموریت دیپلماتیک می‌تواند منجر به این شود که سفیر در شرایط خاص خودش را خیس کند یا خیر؟ تا این لحظه فیلم یا تصویری از سفیر و شلوار خیسش منتشر نشده و هیچ‌کدام از مقام‌های رسمی انگلیس، مسئولیت این ماجرا را به عهده نگرفته‌اند! شما هم شاید فکر کنید محال است سفیری که با پای خودش برای تهیه گزارش از تجمع اعتراضی اقدام کرده و لابد در حال مأموریت به سر می‌برد، آن‌قدر بی‌دل و جگر باشد که با دیدن مأموران انتظامی، قافیه و کنترل مجاری ادرارش را ببازد! البته نظامیان انگلیسی از این حیث خیلی خوشنام نیستند، چون حداقل من یکی خوب یادم می‌آید سال ۸۷ در جریان دستگیری گروهی از ملوانان انگلیسی که وارد آب‌های ایران شده بودند و لابد در حال مأموریت هم بودند، داغ‌ترین و جالب‌ترین خبر، خیس شدن شلوار برخی از آن‌ها پس از بازداشت توسط نیروهای ایرانی بود!
کنوانسیون‌ها
می‌شود به ماجرا نگاه جدی و دیپلماتیک هم داشت. مثلاً این مطلب حرفه‌ای‌تر می‌شود اگر به این بپردازیم که آیا سفیرانگلیس این حق را داشت که در تجمع یادبود جانباختگان پرواز ۷۵۲ شرکت کند یا خیر؟ در این صورت، بدون اینکه یقین داشته باشیم شما مطلب را دنبال می‌کنید، مجبوریم به قوانین کنسولی و کنوانسیون‌های بین‌المللی بپردازیم. هم کنوانسیون بین‌المللی ۱۹۶۱ که مربوط به مزایا و مصونیت‌های دیپلماتیک است و هم کنوانسیون ۱۹۶۳ می‌گوید: سفیران باید برای انجام مأموریت دیپلماتیکشان، مصونیت داشته باشند و مزاحمتی برایشان ایجاد نشود... البته نباید دست به اقداماتی بزنند که با قوانین کشور میزبان مغایرت داشته و مقررات حاکم را نقض کنند. آن‌ها حتی اجازه بی‌توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی کشوری که در آن مأموریت خود را می‌گذرانند را هم ندارند. البته در صورت بروز تخلف از سوی دیپلمات‌ها نحوه برخورد با آن‌ها کاملاً متفاوت خواهد بود... مأمور دیپلماتیک باید روابط دوستانه بین دو دولت را بسط دهد همچنین برای استحضار از سیر وقایع در دولت پذیرنده از ابزار مشروع و قانونی استفاده کند». حالا خودتان حساب کنید آیا سفیر ملکه حق این را داشته که در تجمعی اعتراض‌آمیز و بدون مجوز در تهران شرکت کند یا خیر؟ آیا این رفتار با هدف بسط و گسترش روابط دوستانه دولت‌های ایران و انگلیس انجام شده است؟ آیا کنوانسیون‌های بین‌المللی و قوانین کنسولی فکری برای شلوار خیس و پیامدهایش کرده‌اند!؟
سفیر علیاحضرت
اگر حوصله قوانین کنسولی و پیچیدگی‌هایش را ندارید مجبوریم به این نکته بپردازیم که اصلاً آقای سفیر کیست و از کجا و کی در ایران پیدایش شد؟
وقتی روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۶، گروهی از وابستگان به جریان «صادق شیرازی» به سفارت ایران در لندن حمله کرده، پرچم کشورمان را پایین کشیدند و در بالکن سفارت پرچم فرقه خودشان را رونمایی کردند، سید عباس عراقچی معاون وقت وزیر خارجه با انتقاد از پلیس انگلیس، خواستار حفاظت جدی و همه‌جانبه نیروهای امنیتی انگلیس از ساختمان سفارت ایران و ساکنان آن شد. اعتراض ایران به صورت رسمی به سفیر وقت انگلیس «نیکولاس هاپتون» ابلاغ شد تا یک هفته بعد وزارت خارجه انگلیس بدون اینکه اشاره‌ای به دلایل تغییرات دیپلماتیک داشته باشد، در بیانیه‌ای بنویسد: «آقای رابرت مک‌ایر به عنوان سفیر علیاحضرت در جمهوری اسلامی ایران پس از آقای «نیکولاس هاپتون» منصوب شده است در حالی که آقای هاپتون قرار است در سِمت دیپلماتیک دیگری عهده‌دار خدمت شود. آقای مک‌ایر مسئولیت جدید خود را ماه آوریل سال ۲۰۱۸ به عهده خواهد گرفت». نخست وزیر فعلی انگلیس که در آن زمان وزیر خارجه بود، در مصاحبه‌ای گفت: «من خرسندم که رابرت مک ایر، گنجینه تجربیات بین‌المللی خود را صرف رهبری تعامل دولت انگلیس در تهران خواهد کرد». این یعنی اینکه انگلیسی‌ها با نگاه خودشان یک گنجینه و چه بسا عتیقه را به ایران فرستاده بودند.
من مفتخرم
اول این بخش گفته‌های آقای سفیر را بخوانید. مال وقتی است که هنوز مهر سفارتش خشک نشده بود و پایش به ایران نرسیده بود: «من مفتخرم که به عنوان سفیر جدید بریتانیا در ایران منصوب شده‌ام. همکاری ادامه‌دار انگلیس با ایران برای هدف ما در تبدیل خاورمیانه به مکانی امن‌تر و باثبات‌تر، حیاتی است. من منتظر هستم تا با دولت ایران و شرکای بین‌المللی برای حفظ توافق هسته‌ای و تعمیق روابط دوجانبه، از طریق تعامل سازنده در زمینه‌های حقوق بشر و تجارت و دستیابی به راه‌حل‌های سیاسی برای درگیری‌ها در یمن، سوریه و دیگر نقاط، همکاری کنم». بنابراین الان من و شما، مأمورانی که سفیر را بازداشت کرده‌اند و لابد وزارت خارجه کشورمان باید بپذیرند که «رابرت» برای تبدیل خاورمیانه به مکانی امن‌تر، حفظ توافق برجام، تعامل سازنده در زمینه حقوق بشر، تجارت و غیره در خیابان‌های تهران مشغول قدم زدن بوده که چشمش می‌افتد به تجمع جلو دانشگاه امیرکبیر و... بقیه ماجرا.
تشابه اسمی
خبرگزاری خودمان آن روزها درباره‌اش نوشتند: «در نگاه اول نمی‌شود پرونده روشن یا نقطه برجسته‌ای را از فعالیت‌های سفیر جدید انگلیس پیدا کرد، جز اینکه قبلاً علاوه بر نشستن روی کرسی‌های مدیریتی متعدد در وزارت خارجه کشورش، در سِمت‌های مختلف، نماینده بریتانیا در آمریکا، کنیا، هند و رومانی نیز فعالیت کرده است. اگرچه به نظر نمی‌رسد مک‌ایر به اندازه هاپتون خبره و باتجربه باشد، اما قطعاً کوله‌بار سفیر جدید انگلیس در تهران، خالی از تجربه هم نیست. بین سال‌های ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۰ در وزارت دفاع این کشور فعالیت می‌کرده است».
آقای سفیر، سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ در سفارت انگلیس در بخارست رومانی فعالیت کرده و بعد به اداره خاورمیانه وزارت خارجه انگلستان منتقل شده است. در سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ در سفارت انگلیس در واشنگتن دبیر اول خاورمیانه و ضدتروریسم بوده، سال ۲۰۰۲، کمی پس از حوادث ۱۱ سپتامبر به لندن برگشته و مدیر اداره سیاست‌گذاری ضدتروریسم وزارت خارجه انگلیس شده، در سفارت انگلیس در هند و کنیا هم سابقه کار دارد، پیش از اینکه حکم سفر به تهران را بگیرد، مدیر ریسک سیاسی شرکت نفت و گاز «بی‌جی» بوده است. این شرکت نفتی اگرچه اصلیت انگلیسی دارد اما به صورت چند ملیتی فعالیت می‌کند و گویا در ۲۷ کشور دنیا، دفتر و دستک دارد. برای همین است که شما می‌توانید در خبرهای مربوط به فعالیت‌های نفتی شرکت‌های ایرانی و برخی قراردادهای این چند ساله اخیر، نام رابرت مک ایر را هم ببینید. البته این «رابرت مک ایر» هیچ ارتباطی به آن شخصیت شرور، دغلباز، حیله‌گر و ضدقهرمان داستان‌ها و فیلم‌های فرانسوی به نام «رابرت مک ایر» ندارد و کارشناسان معتقدند این فقط یک تشابه اسمی است!
اینجا پوشک گرونه
واکنش‌های کشورها و همچنین شخصیت‌های مختلف جهانی به بازداشت سفیر انگلیس در تهران را در صفحات سیاسی‌مان بخوانید اما نحوه برخورد کاربران فضای مجازی با این خبر را ما به عنوان پایان‌بندی مطلب می‌آوریم: «انگلیس به‌صراحت از ترور سردار سلیمانی حمایت کرد، عده‌ای مقابل دانشگاه امیرکبیر علیه سردار سلیمانی شعار دادند، سفیر انگلیس در این تجمع دستگیر شد، بلافاصله ترامپ توییت فارسی زد و از او حمایت کرد، حالا شما در رسانه بخوانید دانشجویان ایرانی به سقوط هواپیما اعتراض کردند... ادرار سفیر کم بود، اینم استفراغ ترامپ. صف‌بندی‌ها روشن‌تر از همیشه است. به گمانم دوره پرفشاری پیش رو داریم که نتیجه‌اش بی‌حیثیت شدن دشمنان ایرانه است. سطح منازعه بالاست، آن‌ها که حوصله یا جرئتش را ندارند در خانه بنشینند... یک هواپیمای اوکراینی سقوط کرده، این چه ربطی به سفیر انگلیس داره که جلو دانشگاه، تحرکات رو سازماندهی کنه؟... چرا سفیر انگلیس با شلوار خیس پا میشه میره عکس و فیلم میگیره و می‌فرسته واسه ارباب‌هاش... خب دیگه نم نم آرشیو بچه‌ها داره کامل میشه. بعد پوشک لازم شدن تفنگداران آمریکایی، سفیر انگلیس هم وسط تجمع امروز خودشو خیس کرد... اونم دو بار... آقای ترامپ... بی‌زحمت یه تُک پا بیا ایران کنار رفقات بایست، فقط خواهشاً مثه سفیر انگلیس نباش و خودت رو نگه دار، اینجا پوشک گرونه! چرا برات پوشک نخریدن آخه، حق تو این بی آبرویی نبود... چه جالب! سفیرما، وزیر خارجه ما، حتی خبرنگارامون حق ندارند از محدوده خاصی در آمریکا و کشورهای غربی خارج شوند، سفیر انگلیس این‌قدر فضا داره که فرمانده میدانی آشوب خیابانی باشه...»!
نظر شما