زهرا طوسی/
زمزمه‌های واردات خودرو برای سال 99 و به منظور کنترل قیمت بازار فعلی قوت گرفته و در حالی افزایش قیمت را به گردن کاهش تولید می‌اندازند که ایران‌خودرو در آذر امسال رکورد افزایش تولید را شکست، اما توزیع ضعیف مانع اثرگذاری بر بازار شده است. ثبت‌نام برای خرید خودرو یک مسابقه است و تنها کسانی می‌توانند در این کورس موفق شوند که قاعده بازی را بلد باشند، یعنی پیش از شروع یک رقابت نفسگیر مجهز به پکیج آموزشی شامل نرم‌افزارها و مجموعه ترفندهای ثبت‌نام سریع شده باشند یا اینکه دست در دست دلالانی بگذارند که با استفاده از ربات می‌توانند فرایند ثبت‌نام را دور بزنند.
زمان طلایی برای پر کردن فرم‌های پیش‌فروش خودرو 30 تا 35 ثانیه است و اگر کسی نتواند در این فاصله از دیگران سبقت گرفته و ثبت‌نام کند، با پیغام پر شدن ظرفیت فروش روبه‌رو شده و مجبور است قید خرید خودرو از این مسیر را بزند.
مسلم است بسیاری از مردم که نمی‌توانند در یک تاخت و تاز اینترنتی در مصاف با ثبت‌نام‌کنندگان حرفه‌ای کاری از پیش ببرند، پس ناچار باید بابت این کار سراغ واسطه‌های کاربلد بروند. دلالانی که با استفاده از ربات‌ها و نرم‌افزارهای خاص با باز شدن سایت ظرف چندثانیه فرایند خرید خودرو را به پایان رسانده و مبالغی بین 2 تا 6میلیون تومان بابت این کار از مردم دریافت می‌کند.
کاسبی با ربات برای خرید خودرو
خرید خودرو توسط ربات‌ها از وقتی علنی شد که دلالان تصمیم گرفتند از این محل کاسبی کنند و گرنه تا پیش از این نیز پر شدن ظرفیت سایت‌ها ظرف چند دقیقه به یک روال عادی در بازار تبدیل شده بود، هر چند این مسئله همواره مورد پرسش قرار می‌گرفت، ولی تکمیل ظرفیت به حجم بالای متقاضیان نسبت داده می‌شد و هر بار خریدار واقعی مجبور بود ماشین را با قیمت بسیار بالاتر از قیمت کارخانه از افرادی خریداری کند که قاعده بازی را می‌دانند.
به تازگی جواد حسینی‌کیا، یکی از نمایندگان مجلس با انتقاد از نابسامانی در عرضه خودرو گفته بود: وقتی سامانه خرید خودرو برای یک تا ۲ ثانیه باز می‌شود و هزاران نفر خواهان ثبت‌نام تعدادی خودرو هستند، متأسفانه مافیا با استفاده از روش‌های غیرقانونی و بهره‌گیری از ربات تعدادی خودرو را ثبت‌نام می‌کنند. وی از نهادهای نظارتی و امنیتی خواست به این موضوع ورود و به این معضل پایان دهند، اما در روزهای پایانی سال که اختلاف قیمت‌ها از کارخانه تا بازار هر روز رکورد می‌زند، از نظارت و ساماندهی بازار خبری نیست و مردم باز هم امکان ثبت‌نام در طرح‌های فروش فوری را ندارند و در هنوز هم بر همان پاشنه‌ای می‌چرخد که بود.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران‌خودرو دیروز در نشستی خبری تأیید کرد: «برخی ربات‌هایی را به کار بسته بودند تا بتوانند ثبت‌نام سریعی در خودروها داشته باشند، اما به هر حال ما با برخی مذاکره کردیم تا با استفاده از آنتی‌ربات‌ها این باگ را هم برطرف نماییم. با این حال وقتی که تقاضا بیش از حد می‌شود ممکن است برخی افراد با توجه به زیرساخت‌های بهتر یا سرعت بالای اینترنت بتوانند ثبت‌نام انجام دهند». وی از مردم خواست تا اگر فردی را دیدند که در زمینه ثبت‌نام خودرو پول می‌گیرد او را معرفی کنند.
ادامه دلال‌بازی با وجود افزایش تولید
در عین حال فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران‌خودرو از افزایش عرضه سخن می‌گوید و اعلام می‌کند: در سه ماهه اخیر 150هزار خودرو تحویل مردم شده که عددی بی‌سابقه بوده است، این رقم معادل تعداد خودروهایی است که در 6ماهه قبل از آن تحویل داده شده بود.
آمار مقدماتی تولید دو خودروساز بزرگ ایران در دی ماه 98 درحالی منتشر شد که آمارهای این دو شرکت، بیانگر صعودی شدن تولید هردوی آن‌هاست. با نگاهی به آمار تولید خودروسازان مشاهده می‌شود میزان تولید ایران‌خودرو در دی ماه 98 از مرز 9/51 هزار دستگاه گذشته است. سایپا نیز با یک جهش باورنکردنی، تولیدش را حدود 10هزار دستگاه افزایش داده و حالا به عدد 2/38هزار دستگاه رسیده است. همچنین دو زیرمجموعه سایپا نیز حال خوبی در دی ماه 98 داشته‌اند، چراکه پارس‌خودرو میزان تیراژ تولید انواع خانواده پراید را افزایش داده و به عدد 8/11هزار دستگاه رسانده است. زامیاد نیز که در این روزها سرگرم افزایش تولید نیسان‌وانت دیزلی یورو5 است، در دی ماه 98 توانسته 9/3 هزار دستگاه را به تولید برساند. با این حال هدف از پیش‌فروش خودرو که رفع عطش مردم برای خرید خودرو و کنترل بازار بوده است، هیچ‌گاه محقق نشده و با وجود اینکه در طول یک سال اخیر دو شرکت بزرگ خودروساز به طور هفتگی طرح‌های پیش‌فروش نقدی و اعتباری را اعلام می‌کنند، نه قیمت خودرو در بازار کاهش پیدا می‌کند و نه عطش مردم برای خرید خودرو مدیریت می‌شود.
البته نباید فراموش کرد یکی از دلایل این افزایش قیمت را می‌توان در عدم تحویل خودرو از سوی شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا نیز جست‌وجو کرد. این دو شرکت بسیاری از خودروهای پیش‌فروش شده را به خریداران تحویل نداده‌اند و با وجود عدم‌تحویل محصولات قبلی، این شرکت‌ها تقریباً به صورت روزانه تعدادی از محصولات خود را به صورت فوری و یا اقساطی به فروش می‌رسانند.
عرضه برای رفع مشکلات مالی
ابوالفضل خلخالی، کارشناس صنعت خودرو با یادآوری اینکه در دهه 70 و 80 پیش‌فروش خودرو توانست نتایج مؤثری را برای مدیریت بازار و قیمت خودرو داشته باشد، معتقد است: اصولاً پیش‌فروش‌های خودروسازان برای رفع مشکلات مالی آن‌هاست و به نوعی از این طریق مسائل جاری شرکت‌ها حل وفصل می‌شود، ولی سازوکار شرکت‌ها در فروش محصولات و مدیریت بازار مشخص نیست. این کارشناس خودرو با بیان اینکه باید عرضه واقعی خودرو به بازار انجام شود، تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد عرضه صوری خودرو نمی‌تواند برای تنظیم بازار و کاهش قیمت خودرو مؤثر باشد.
به گفته وی، برای ساماندهی بازار باید به فکر افزایش تولید آن هم با پشتوانه کارشناسی بود. به این صورت که گلوگاه‌های تولید باید شناسایی و ضمن رفع آن‌ها روند تولید قطعه و ملزومات خودرو افزایش یابد. با گفتن حرف نهضت داخلی مشکلات حل نمی‌شود، بلکه باید در مقام عمل، رفع موانع تولید هدف‌گذاری شود.
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان در همین ارتباط با اشاره به اینکه خودروسازان در حال حاضر تولید محصولات را با ضرر انجام می‌دهند، می‌گوید: قرار بود سال گذشته خودرو را با قیمت حاشیه‌بازار به فروش برسانیم، اما این مصوبه یک روز هم اجرایی نشد.
وی با اعلام اینکه در 6 ماه نخست امسال افزون بر 5هزار و 200 میلیارد تومان ایران‌خودرو و حدود همین مبلغ هم گروه سایپا ضرر کرده است، می‌گوید: برخی می‌گویند پیش‌فروش خودرو بی‌اثر است و مدیریت بازار هنوز به نحو مناسبی انجام نشده است. خودروساز امروز مجبور است برای مدیریت بازار و تأمین نقدینگی پیش‌فروش‌ها را انجام دهد. ما راهکار حل مشکلات صنعت خودرو را تعیین قیمت براساس حاشیه بازار می‌دانیم، اما کسی به این موضوع توجه ندارد. سازمان حمایت نیز در این رابطه اقدام مناسبی انجام نمی‌دهد. شما بگویید در شرایط فعلی خودروساز جز پیش‌فروش راهکار دیگری برای تأمین نقدینگی دارد؟
این اظهارات در حالی است که تجربه تعیین قیمت براساس حاشیه بازار موجب افزایش قیمت خودرو شد. با این حال خودروسازان می‌گویند قیمت‌ها را آزاد کنید و دستوری نباشد تا ضرر نکنیم. کارشناسان هم واردات خودرو را تیغ دو لبه برای بازار می‌دانند. با وجود این گفته‌ها، کمتر کسی به اصلاح روند پیش‌فروش خودرو و تغییر مدل ارائه به مشتری حرف به میان می‌آورد.
نظر شما