ساحل عباسی/
قیمت سکه رکورد زده و پراید بیش از ۶۰میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. دلار در روزهای اخیر با افزایش قیمت نه‌تنها ثبات قیمتی خود را از دست داده بلکه آرامش را از بازارهای دیگر گرفته و بی‌ثباتی قیمت را در آستانه سال نو به بازار تحمیل کرده است. با اینکه بانک‌مرکزی نرخ ارز را در ماه‌های گذشته به خوبی مدیریت کرد، اما به نظر می‌رسد هیجان‌های زودگذر سیاسی تأثیرات اقتصادی خود را در عدم‌مدیریت صحیح بازار ارز روی سایر بازارها به نمایش گذاشته‌اند. کارشناسان و اساتید اقتصادی در گفت‌وگو با قدس دلایل تنش‌های کنونی و پیش‌بینی خود را از بازارهای پیش و پس از سال نو مورد بررسی قرار داده‌اند.
*بازار بی‌منطق شده است
آلبرت بغزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه با اشاره به دلایل افزایش قیمت بازارهای سرمایه‌ای در روزهای گذشته گفت: افزایش قیمت نرخ ارز، طلا، سکه، بازارخودرو و مسکن در ماه‌ها و روزهای اخیر موضوعی است که از منطق خاصی تبعیت نمی‌کند، یعنی توجیه قابل‌قبولی به غیر از بازارسازی‌هایی که ناشی از عدم اعتماد به آینده اقتصاد و کاهش ارزش پول ملی است، وجود ندارد. موضوع اف ای‌تی اف و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه و کاهش رشد جهانی اقتصادی به دلیل همه‌گیر شدن بیماری کرونا در سطح جهان، اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده در حالی که فشارهای اقتصادی که در حال حاضر به ایران وارد می‌شود در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شود.
*بانک مرکزی باید پیش‌بینی می‌کرد
وی با انتقاد از عملکرد بانک‌مرکزی در عدم ایجاد آرامش به بازار اظهار کرد: هیجان‌های روانی و گمانه‌زنی‌های دولت از ماه‌ها پیش درباره تبعات قرار گرفتن ایران در لیست سیاه منجر به افزایش تنش در بازارها شده در حالی که بانک‌مرکزی براساس سوابق بازارها و تأثیرگذاری هیجان‌ها بر روند افزایش نرخ بازارها باید این موضوع را از مدت‌ها پیش به صورت روان‌شناسانه‌ای مورد بررسی قرار می‌داد تا امروز بازارهای ارزی و سایر بازارهای کشور که تابع متغیرهای قیمت ارز است با افزایش قیمت‌های سرسام‌آور مواجه نشوند. کم‌کاری بانک‌مرکزی در مورد موضوعاتی که مشخص است به التهاب بازار ارز کمک می‌کند در ایجاد تنش و تشنج در بازارهای کشورعامل بسیار مهمی است. انتظار می‌رفت بانک‌مرکزی با آمادگی در برابر این موضوعات وارد شود نه اینکه با دست روی دست گذاشتن و افزایش یک‌هزار تومانی نرخ صرافی بانک ملی خود آتش‌بیارمعرکه شود.
**بانک‌مرکزی در بازارسازی‌ها و شناسایی عوامل بازار نقش مؤثری دارد
این استاد اقتصاد تصریح کرد: بانک‌مرکزی نشان داد با اهرم‌ها و ابزارهای خود توانسته قیمت ارز را در مرز ثبات نگاه دارد و بازارها را مدیریت کند. افزایش روند نرخ ارز در روزهای گذشته بسیار شائبه‌انگیز است و نشان می‌دهد دست‌های پشت پرده تمایلی به کاهش قیمت یا ایجاد ثبات در بازار ندارند. اگر بانک مرکزی در بازار ارز نظارت کافی داشته باشد بازار از سوداگران خالی می‌شود، چرا که بانک‌مرکزی در بازارسازی‌ها و شناسایی عوامل بازار نقش مؤثری دارد.
آلبرت بغزیان خاطرنشان کرد: اگر بانک‌مرکزی بازار ارز را مدیریت نکند و تمایلی برای این موضوع از خود نشان ندهد، پیش و پس از سال جدید نیز نمی‌توان منتظر بازگشت ثبات و آرامش به بازارها شد، چرا که اراده و مدیریت بانک‌مرکزی دراین موضوع تعیین‌کننده است. هیچ جای دنیا تعطیلات یا سایر هیجان‌ها موجب افزایش نرخ ارز مشابه روند کنونی ایران نمی‌شود، بنابراین عملکرد بانک‌مرکزی در این موضوع حرف اول را می‌زند.
*بازار به خبرهای بی‌اساس واکنش نشان می‌دهد
حسین درودیان، اقتصاددان و کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه افزایش قیمت‌ها ناشی ازعوامل واقعی نیست، گفت: عوامل واقعی چون افزایش نقدینگی عامل مهم تأثیرگذاری بر افزایش قیمت به شمار می‌رود، اما عوامل دیگری مثل اخبار سیاسی یا اخبار اقتصادی نگران‌کننده که با کاهش ارزش پول ملی مرتبط باشد اخبار بد و منفی است که محمل و بهانه‌ای برای سیر صعودی قیمت‌ها و ایجاد تکانه‌هایی در بازار ارز می‌شود. یکی از این موضوعات مسئله اف ای‌تی اف است. با اینکه تحریم‌های ثانویه آمریکا مانع مبادلات بانکی ما شده و خوب می‌دانیم که اف ای‌تی اف تأثیری بر روند تعاملات مالی و پولی ما ندارد، اما بازارها با خبرهایی از این دست دچار هیجان می‌شوند، هیجانی که دولتمردان پیش از موعد باید به کنترل آن می‌پرداختند که نپرداختند.
**عدم مدیریت فضای‌روانی موجب تنش‌زایی شده است
وی با اشاره به اینکه عدم مدیریت دولت موجب تنش‌زایی بیشتر بازارها شده، اظهار کرد: عدم‌مدیریت فضای روانی منفی که براقتصاد مستولی شده، مانع از تصمیم‌گیری‌های منطقی در بازارها و رسیدن بازارها به تعادل و آرامش و ثبات قیمتی شده است. هنگامی که دولت راهکاری برای کاهش تحریک و تأثیرگذاری ناشی از اخبار بد نمی‌اندیشند و خود موجب افزایش نگرانی مردم می‌شود، نمی‌توان انتظار داشت بازار با آرامش آخرین روزهای پایانی سال را پشت سر بگذارد.
درودیان در پایان با اشاره به اینکه در صورت عدم مدیریت بانک‌مرکزی تنش قیمت‌ها در سال ۹۹ نیز تداوم می‌یابد، گفت: افزایش رکود تورمی منجر به کاهش تقاضا شده، بنابراین بسیاری از کالاها متقاضی ندارند، اما عامل مهمی که مرجع افزایش قیمت همه کالاهاست، نرخ ارز است که با بی‌تدبیری مسئولان منجر به افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شده، در حالی که برخی کالاها چون مسکن و خودرو به دلیل گرانی متقاضی واقعی و خریدار حقیقی ندارند، اما به دلیل نسبتی که بین قیمت ارز و قیمت سایر کالاها وجود دارد، وضعیت رکود تورمی تشدید شده است. در حالی که قیمت‌ها پایین نمی‌آید، تقاضای قوی نیز در بازار دیده نمی‌شود، بنابراین تا زمانی که بازار ارز به وسیله بانک‌مرکزی کنترل نشود، کاهش قیمت کالاها و بازگشت آرامش به سایر بخش‌های اقتصادی کشور دور از ذهن خواهد بود و ربطی به پایان سال یا اول سال نو ندارد.
نظر شما