قدس آنلاین: شاخص‌بورس رکورد شکست و از مرز نیم‌میلیون گذشت. رکوردشکنی که از نگاه کارشناسان، ناشی از «جوگیری مردم» و ورود هیجان‌زده سرمایه‌های خرد و کلان به این بازار است و زیاندهی غیرحرفه‌ای‌ها را در پی خواهد داشت.

هر چند در ۱۱ ماه امسال، بورس در مقایسه با بازارهای رقیب، از نظر سودرسانی به سهامداران، سر و گردنی بالاتر ایستاده است، اما این رشد خیره‌کننده در روزهای اخیر از نظر تحلیلگران، کوتاه‌مدت، هیجانی، ناشی از رشد قیمت دلار و توأم با زیان قابل‌توجهی برای غیرحرفه‌ای‌های عجول خواهد بود.

در حالی که ویروس کرونا بورس‌های جهان را در وضعیت افت شاخص قرار داده و در ایران هم این ویروس تا حدودی کشور را در فاز وحشت، تردید و رکود نسبی فرو برده و از دیگر سو انتظار می‌رفت ورود ایران به لیست سیاه FAFT سقوط بورس را حداقل برای مقطعی کوتاه رقم بزند، بازار سرمایه ظرف همین هفته رکوردشکنی تاریخی‌اش را به رخ کشید و به طرز بی‌سابقه‌ای در همین هفت روز بالای ۵۳هزار واحد افزایش شاخص از خود نشان داد.

مردم می‌خواهند ارزش پولشان را حفظ  کنند

خبر آنلاین در گزارشی، رشد رکوردشکنانه شاخص بورس در شرایط فعلی را این گونه تحلیل می‌کند: در حال حاضر دو اتفاق در کشور رخ داده است. نخست اینکه سالی بین ۲۷ تا ۲۸درصد حجم پول در اقتصاد افزایش می‌یابد و از سوی دیگر بین ۵ تا ۱۰ درصد نیز از حجم کیک اقتصادی کم می‌شود. به عبارتی، همواره پول بیشتری برای مصرف کالا و خدمات کمتری وجود دارد که منجر به تورم می‌شود. اتفاق دوم، نرخ بهره واقعی است که از تفاوت نرخ بهره‌اسمی و تورم به دست می‌آید. براساس پیش‌بینی‌ها در سال آینده، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه بین ۲۵تا ۳۰درصد و نرخ بهره‌اسمی نیز با اهتمامی که بانک‌مرکزی تاکنون به خرج داده بین ۱۵تا ۲۰درصد خواهد بود. بنابراین حداقل نرخ بهره‌واقعی منفی ۲۰درصد خواهد بود.

براساس این گزارش «نرخ بهره منفی ۲۰درصد به معنای بی‌ارزش شدن پول به اندازه ۲۰درصد است که این مسئله موجب می‌شود افراد به سمت دارایی‌هایی بروند که فکر می‌کنند می‌توانند ارزش پولشان را حفظ  کنند. این در شرایطی است که کاهش ارزش پول در هفته‌های اخیر به حدی بوده که عملاً این مسیر را در بازار سرمایه ایجاد کرده است».

 اصول سرمایه‌گذاری را رعایت کنید

یک کارشناس بازار سرمایه هم در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: سرازیر شدن نقدینگی‌های سرگردان خرد و کلان به بورس از نگاه مثبت مردم به آینده شرکت‌های صادرات‌محور بورس ناشی شده، چرا که با افزایش قابل‌توجه، سود این شرکت‌ها هم افزایش می‌یابد، بدین‌ترتیب بازارهای موازی برای صاحبان سرمایه جذاب نیستند.

احمد جانجان اضافه می‌کند: متأسفانه مردم جوگیر شده‌اند و به تحلیل‌های کارشناسی گوش نمی‌دهند، مگر اینکه زیان ببینند. امروز هر صاحب نقدینگی که رشد بورس را در سال‌جاری دیده به این بازار ورود کرده با این تصور که سود ادامه‌دار است، اما این تصور اشتباه است و باید اصول سرمایه‌گذاری را رعایت کرد.

وی معتقد است: ویروس کرونا ممکن است مدت‌ها در کشور باقی بماند و منجر به تعطیلی صنعت و اقتصاد شود و در نهایت کاهش درآمد شرکت‌ها را در پی داشته باشد که در این امر سهامداران غیرحرفه‌ای که به دنبال سود یک‌شبه هستند را متضرر خواهد کرد.

جانجان ادامه می‌دهد: ریسک بزرگی در انتظار سهامدارانی است که این روزها عجولانه به بازار ورود کرده‌اند، چرا که کرونا بورس‌های جهان را قرمز کرده، اما در ایران شاهد سبز شدن شاخص هستیم و این وضعیت غیرواقعی است.

به گفته وی، انتظار کاهش قیمت ارز و طلا وجود دارد که این کاهش، شاخص بورس را در بازه زمانی ۱۲ تا ۱۴اسفند هم اصلاح خواهد کرد و آن زمان، زمان مناسب برای خرید سهام  است نه امروز.

جانجان می‌گوید: بخش زیادی از مشکلات مربوط به انتقال ارز حل شده و معلوم شد ورود ایران به لیست سیاه FATF  تأثیری بر بورس ندارد، اما این ورود همزمان با شیوع ویروس‌کرونا شده که معلوم نیست چه زمانی از بین برود و چه تأثیری بر کسب‌وکار شرکت‌ها داشته باشد.

بورس، مؤسسه مالی و اعتباری نیست

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی اعلام کرده تأمین مالی شرکت‌ها از طریق بازارسرمایه‌ در ۱۰ ماه نخست سال گذشته ۱/۲۳هزار میلیارد تومان بوده، این رقم برای ۱۰ ماه نخست امسال به ۶/۶۹هزار میلیارد تومان رسیده است. در مجموع و براساس گزارش این معاونت، تأمین مالی سرمایه‌ای و بازار بدهی در بورس تهران در ۱۰ ماه امسال به حدود ۲۰۵هزار میلیارد تومان رسیده که رشدی ۱۴۳درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.

در همین حال این پرسش مطرح است که با توجه به اقبال زیاد مردم به بورس اگر شاخص بورس پس از رشد خیره‌کننده اخیر، روند نزولی در پیش بگیرد، آیا احتمال تکرار تراژدی مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز وجود دارد یا نه؟

به گفته یک کارشناس بورس، جنس این دو مقوله متفاوت است، چرا که در مؤسسات مالی و اعتباری قراردادی بین طرفین امضا می‌شود که اصل و سود ثابت سرمایه مردم از سوی مؤسسه تضمین می‌شود، اما در بورس نه شرکت بورسی و نه سازمان بورس، نه اصل و نه سود سرمایه را تضمین نمی‌کنند و سود متغیر است. بر همین اساس از نظر حقوقی امکان شکل‌گیری بحرانی مشابه مؤسسات مالی غیر مجاز وجود ندارد.

مهدی رباطی می‌گوید: وظیفه بورس، ایجاد شفافیت و تذکر دادن به سرمایه‌گذاران در خصوص آموزش دیدن، لحاظ کردن ریسک و مطالعه وضعیت شرکت‌هاست و وضعیت شرکت‌ها از نظر شفافیت، سوددهی و زیاندهی هم مشخص است.