تحولات منطقه

غیاث‌الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری زاده ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ و درگذشته ۱۲ آذر ۵۱۰ در نیشابور یکی از حکما و ریاضی‌دانان و شاعران بزرگ ایران در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم است که آثاری در علوم مختلف دارد.

نفایسی از آثار خیام در گنجینه رضوی
زمان مطالعه: ۲ دقیقه

به گزارش، از این شاعر و فیلسوف شهیر ایرانی افزون بر ۷۰ نسخه خطی و چاپ سنگی ارزشمند در گنجینه کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که برخی به واسطه قدمت و یا خط خوشنویسان ممتاز، از نفاست زیادی برخوردار است.

حکیم عمرخیام، ستاره‌شناس، ریاضیدان و شاعر قرن پنجم هجری با این که از نظر بیشتر مردم یک شاعر بی نظیر محسوب می شود اما خدمات زیادی را در حوزه‌های مختلف به ویژه ریاضیات و ستاره‌شناسی انجام داده است. با این وجود آنچه در طی صد سال اخیر مورد توجه علاقهرمندان قرار گرفته، بیشتر اشعار این شاعر بزرگ بوده است که به رباعیات خیام نیشابوری معروف است.

رباعیات خیام یکی از مهم ترین آثار اوست که شهرت جهانی دارد. در حال حاضر نسخه نفیسی از رباعیات خیام که در سال ۹۹۳ هجری قمری به قلم یکی از خوشنویسان مشهور دوره صفویی در قرن دهم به خط نستعلیق ۲۸ سطری کتابت شده در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

در این گنجینه همچنین نسخه‌ای از ترجمه رباعیات خیام به زبان انگلیسی موجود است که در قرن چهاردهم کتابت شده و به دست یکی از واقفان عمده آستان قدس رضوی، فریدون مقتدری به این مجموعه اهدا شده است.

از آثار او در ریاضیات که در گنجینه رضوی نگهداری می‌شود نیز می توان به نسخه‌ای از «الجبر و المقابله» اشاره کرد. این نسخه نفیس به زبان عربی بوده که در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی به خط نستعلیق تحریری کتابت شده و توسط سید جلال‌الدین تهرانی واقف و کاتب آن اثر وقف ساحت مقدس رضوی شده است.

از دیگر اثار خیام نیشابوری که در گنجینه نسخ خطی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود می‌توان به نسخه‌ای از رساله «وجودیه» در حکمت، به خط نستعلیق خفی و نستعلیق ممتاز ۱۶ سطری به زبان عربی اشاره کرد.

همچنین نسخه‌ای از شرح خطبه شیخ‌الرئیس در ادبیات که متن آن از ابن سینا بوده و شارح آن، عمر خیام است به تاریخ کتابت ۱۰۹۴ قمری، نیز از دیگر آثاری است که در این گنجینه نگهداری می‌شود.

معاصران عمر خیام نیشابوری، همه وی را با القابی چون فیلسوف و حجه‌الحق ستوده‌اند، وی منجم بود و تقویم امروز ایرانی، حاصل محاسباتی است که او و عده‌ای از دانشمندان دیگر در زمان جلال‌الدین ملکشاه سلجوقی انجام دادند که به تقویم جلالی معروف است.

گفتنی است سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به عنوان بزرگترین گنجینه جهان اسلام دارای کتب و مصاحف خطی بسیار ارزشمندی از جنبه‌های قدمت، خطوط علما و خوشنویسان، تذهیب و آرایه‌های هنری در موضوعهای اخبار، ادعیه، ادبیات، تفسیر، تجوید، حکمت و سایر علوم است.

 در حال حاضر در گنجینه رضوی، بیش از ۱۰۶ هزار نسخه خطی، ۶۵ هزار کتاب چاپ سنگی، ۱۳میلیون و ۵۰۰ هزار برگ سند تاریخی، هزاران اثر موزه‌ای و بیش از ۲ میلیون نشریات ادواری نگهداری ‌می‌شود.

این گنجینه همواره رسالت خود را بر مبنای جذب و گردآوری نفایس خطی، اسناد تاریخی و اشیای موزه ای و ارائه خدمات مطلوب به پژوهشگران و محققان و احیای آثار و تراث مکتوب شیعه استوار ساخته است.

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام /

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.