قدس آنلاین: در طول تاریخ، بررسی روندهای جمعیتی ایران، نشانگر میل بالای خانوارهای کشور به فرزندآوری بوده است. تا دهه ۴۰ شمسی، فرهنگ فرزندآوری بالا در کشور حاکم بود و نرخ رشد جمعیت، روندی صعودی را تجربه می‌کرد. به‌تدریج و با توجه به برنامه‌ریزی غرب در راستای تحدید نسل کشورهای در حال توسعه، برنامه کنترل جمعیت در ایران آغاز شد.

 کنترل جمعیت توسط «ستاره فرمانفرمائیان» و زیر نظر کارشناسان شورای جمعیتی آمریکا آغاز شد. این برنامه از ۱۳۴۵خورشیدی توسط رژیم پهلوی به صورت گسترده در کشور اجرایی شد اما در ۱۰ سال نخست مورد استقبال عمومی قرار نگرفت و تنها تعداد نیم فرزند از فرزندآوری مادران ایرانی کم شد و نرخ باروری به عدد ۵.۷ بچه رسید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت‌های تنظیم خانواده متوقف شد و در واقع، جریان تربیت شده غرب، فرصت ادامه تحدید نسل را پیدا نکردند. با افزایش رشد جمعیت در دهه ۶۰، برخی کارشناسان و مسئولان وقت آن دوران، بار دیگر در تکاپوی کاهش جمعیت کشور افتادند و با تصویب قوانین داخلی و پذیرش برخی موافقت‌نامه‌های بین‌المللی، گام‌های جدی برای کاهش نرخ فرزندآوری برداشتند. اقدام‌هایی که سبب شد نرخ باروری از ۶.۸ فرزند در دهه ۶۰ به ۱.۸ در دهه ۹۰ کاهش یابد.

ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت

با توجه به کاهش قابل توجه فرزندآوری در دهه‌های اخیر، رهبر معظم انقلاب در سال ۹۳، سیاست‌های کلی جمعیت را با هدف افزایش جمعیت کشور به دستگاه‌های مختلف ابلاغ کردند. پس از ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری، به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۳۰ اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری به عنوان «روز ملی جمعیت» در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید تا دستگاه‌های اجرایی و مرتبط با مسائل جمعیتی به صورت جدی روی موضوع رشد جمعیت کار کنند.

پس از ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت، شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبه‌ای، مشوق‌هایی برای افزایش نرخ باروری، زاد و ولد و بهداشت خانواده تصویب کرد که شامل مشوق‌های اقتصادی از جمله پوشش جامع بیمه مادر و فرزند تا دو سالگی نوزاد، هدیه سکه و وام‌های بلندمدت مسکن است. این مصوبه که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد، برای اجرا به مجلس شورای اسلامی، نهاد ریاست جمهوری، مرکز مدیریت حوزه علمیه، وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، وزارت راه و شهرسازی، صدا و سیما، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، وزارت کشور، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهوری و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری ابلاغ شد. با وجود این، در سال‌های اخیر اقدام مناسبی در راستای حمایت از افزایش جمعیت و فرزندآوری از سوی این ارگان‌ها صورت نگرفته است. مهم‌ترین اقدام در این حوزه گنجاندن مصوبات شورای برنامه‌ریزی جمعیت در تدوین برنامه ششم توسعه بود که متأسفانه با تغییرات صورت گرفته در روند تدوین برنامه ششم توسعه، مصوبات شورای برنامه‌ریزی جمعیت نیز به مرحله تصویب و اجرا نرسید.