حجت الاسلام عبدالعلی پاکزاد خطیب و استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار قدس آنلاین به بیان مکارم اخلاقی و رفتاری امام رضا(ع) پرداخت و گفت: قرآن کریم پیامبر اکرم(ص) را به عنوان یک الگو و اسوه حسنه معرفی می‌کند و می‌فرماید: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا» البته شما را در زندگی رسول خدا (چه در صبر و مقاومت با دشمن و چه دیگر اوصاف و افعال نیکو) اقتدایی نیکوست، برای آن کس که به (ثواب) خدا و روز قیامت امیدوار باشد و یاد خدا بسیار کند.(احزاب/آیه 33). همانگونه که خداوند پیامبر(ص) را به عنوان یک الگو و اسوه حسنه در اخلاق و رفتار معرفی می‌کند، امامان معصوم علیه السلام به ویژه امام رضا(ع) هم الگو و اسوه برای بشر هستند.

کرامات اخلاقی و رفتاری امام رضا(ع)

حجت الاسلام عبدالعلی پاکزاد افزود: ما اگر طالب سعادت و رستگاری هستیم ناگزیر به پیاده کردن رفتا و اخلاق امام هشتم هستیم؛ دو نمونه از اخلاق و رفتار امام رضا(ع) را ذکر می‌کنیم. نخست معاشرت کریمانه و بزرگوارانه‌ای که داشتند؛ یعنی ارتباط ایشان با دیگران مبتنی بر کرامت انسانی بوده است چون انسان از جانب خداوند به کرامت ذاتی اختصاص یافته است. البته برخورد کریمانه در برخی از آیات به آن پرداخته شده و امام هشتم هم دانش آموخته مکتب قرآنی است قطعاً این دستورها را رعایت می‌کند و رفتار ایشان نسخه پیاده شده این دستورات است و ایشان در تعامل با دیگران همواره متبسم بود و معاشرت نیکو داشتند.

استاد حوزه و دانشگاه  با نقل روایتی از ابراهیم عباس ادامه داد: امام رضا علیه السلام هرگز با سخن به کسی جفا نکرد و کلام کسی را نبرید تا اینکه شخص از گفتن بازایستد. هر حاجتی را که امکان داشت برآورده می‌ساخت، هرگز پای خود را مقابل دیگران دراز نمی‌کرد و با غلام و خادمان خود تندی نمی‌کرد. با خادمان و غلامان خود غذا می‌خورند. هرگز آب دهان خود را بر زمین نمی‌انداخت و ققهقه نمی‌زد. نمونه‌های این نوع معاشرت در اخلاق و رفتار امام رضا(ع) فراوان است.

وی در ادامه با اشاره به تواضع و فروتنی مثال زدنی ثامن‌الحجج اضافه کرد: امام رضا علیه السلام نسبت به اطرافیان و حتی زیردستان خود تواضع و فروتنی داشتند؛ نگاه از بالا به پایین نداشتند و گاهی افرادی بدون شناختن ایشان درخواست کاری را می‌کردند ایشان کار را انجام می‌دادند، وقتی آن فرد متوجه امام می‌شد، عذرخواهی می‌کرد اما ایشان بدون توجه به عذرخواهی آن کار را باتمام می‌رساندند.

حجت الاسلام پاکزاد افزود: امام رضا(ع) در رابطه با معاشرت و رفتار نیکو با همسر نیز دو نکته را مطرح کرده‌اند؛ هیچ منفعتی به کسی نمی‌رسد مگر آنکه او را بانویی باشد که نگاه کردن به او مایه سرور و بهجت همسر باشد و او در غیاب شوهر حافظ حریم و آبرو و اموال همسر خویش باشد. دوم ایشان بر آراستگی زنان تأکید می‌کردند و می‌گفتند که آراستگی بر عفت زنان می‌افزاید.

آموزه‌های تربیتی و آموزشی امام رضا(ع) برای زندگی ما

استاد حوزه و دانشگاه در ارتباط با آموزه‌های تربیتی و آموزشی امام رضا(ع) برای زندگی ما تصریح کرد: از آنجایی که امامان معصوم علیه السلام به علم لدنی اتصال دارند و آنچه را که خداوند کریم با توجه به تمام ابعاد وجودی انسان فرموده است، آموزش داده‌اند بنابراین آموزه‌های ایشان خطا بردار نیست. از جمله آموزه‌های امام رضا علیه السلام برای زندگی ما رعایت و اقامه نماز اول وقت است؛ روزی در خراسان به هنگام نماز امام به ابراهیم بن موسی فرمودند اذان بگو، او از امام رخصت خواست تا همراهان نیز فرارسند، ایشان فرمودند: خدا تو را بیامرزد، نماز را به این خاطر به تعویق نینداز و همیشه در اول وقت نماز را برپادار. همچنین ایشان در مناظره با عمران صاحبی چون وقت نماز شد، مناظره را قطع کردند و فرموند بعد از اقامه نماز مناظره را پیگیری می‌کنیم.

وی افزود: یکی دیگر از آموزه های امام رضا برای ما شکرگزاری است. در روایتی نقل شده است که ایشان یاران خود را به شکرگزارای به ویژه در حالت سجده توصیه می کرده‌اند؛ ایشان در نامه‌ای به سلیمان بن حفص وی را به انجام سجد سفارش کرده، می‌فرماید: در سجده شکر صد مرتبه شکرا لله بگو. سجده شکر سپاسگزاری از خداوند است که بنده‌اش را به عبادت موفق کرده است. سپاسگزاری گاهی به زبان است، گاهی به قلب است و گاهی به عمل که غالب سپاسگزاری ما بندگان عادی سپاسگزاری زبانی و قلبی است اما در سپاسگزاری عملی مشکل داریم و از نعمت خداوند در مسیر صحیح استفاده نمی‌کنیم. سپاسگزاری زبانی و گفتن شکرا لله مقدمه‌ای برای سپاسگزاری عملی است.

استاد حوزه دانشگاه با ذکر دو نمونه دیگر از آموزه های تربیتی امام رضا علیه السلام توضیح داد: مدیریت زمان و مشورت موارد دیگری از آموزه‌های تربیتی امام رضا برای ماست؛ قرآن کریم به زمان سوگند خورده است. «والعصر» قسم به زمان. زمان فرصتی است که در اختیار بشر قرار داده و اگر انسان بتواند آن را مدیریت بکند می‌تواند کارهای خود را به خوبی انجام دهد. امام هشتم علیه السلام به مدیریت زمان با استناد به فرموده پدر بزرگوارشان می فرمایند: بکوشید زمان خود را به چهار بخش تنظیم کنید؛ بخشی را برای عبادت و خلوت با خداوند، بخشی برای تامین معاش، بخشی را برای مصاحبت و معاشرت با برادران، وبخشی را برای تفریح؛ از تفریح نیرویی برای انجام بخش‌های دیگر به دست می‌آید. بنابراین ما نیازمند مدیریت زمان هستیم تا کارها به خوبی به فرجام برسانیم.

حجت الاسلام پاکزاد با اشاره به دستور خداوند به پیامبر برای مشورت با دیگران در قرآن کریم گفت: اگر انسان بادیگران مشورت کند، علاوه براینکه عقل خود را کامل می‌کند، به دیگران احترام می‌گذارد و آنها نسبت به او حسن ظن پیدا می‌کنند. امام رضا در پاسخ به این سؤال که با چه کسی مشورت کنیم از پدران بزرگوارشان به نقل از رسول خدا می فرمود: با ترسو مشورت نکنید، چراکه ترسو کارها را دشوار جلوه می‌دهد و فرد را از انجام کارهای مهم باز می‌دارد. با بخیل نیز مشورت نکنید که مشورت گیرنده را که هدفش کمک به دیگران باشد را از هدفش باز می دارد. از مشورت با حریص هم پرهیز کنید چراکه او برای کسب ثروت ومقام ستم کردن را در نظر مشورت گیرنده خوب جلوه می‌دهد.

تبیین لقب امام الرئوفی ثامن الحجج

استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سؤال که چرا امام رضا علیه السلام به امام الرئوف ملقب هستند گفت: همه اهل بیت تجلی رأفت خداوند کریم هستند، اما در زیارت امام رضا می‌خوانیم: السلام علی الامام الرئوف. در توضیح این واژه باید بگوئیم که رأفت، شدت در رحمت را می‌گویند. آقای مصطفوی در کتاب التحقیق در ارتباط با تفاوت لغوی واژه رحمت و رأفت می‌گوید: رأفت، عطوفت، لطف و رحمت خالص و شدید است اما رحمت صرف عطوفت و مهربانی کردن است. بنابراین رحمت پایین تر از رأفت است، اگر چه همه اهل بیت از باب تجلی صفات الهی رئوف هستند، اما رأفت امام هشتم ویژه‌تر است. در توضیح مصداق رأفت امام رضا چیزی است که خود ایشان فرموده‌اند: هرکس مرا زیارت کند روز قیامت در سه جا به دیدار او خواهم آمد تا از ترس های آن سه جا رهایش سازم؛ اول هنگام دادن نامه اعمال، دوم نزد صراط و دوم هنگام میزان. این پاسخ اوج رأفت امام هشتم نسبت به زائرین را می‌رساند و به گفته آیت الله طباطبایی رأفت از در و دیوار حرم امام رضا می‌بارد.

انتهای پیام/