قدس آنلاین: سال گذشته و در پی اشتیاق بی‌سابقه مردم برای ورود به بازارسرمایه، 30هزار میلیارد تومان نقدینگی به این بازار وارد شده و این اشتیاق امسال تا آنجا پیش رفته که تنها در سه ماه ابتدایی سال 50هزار میلیارد تومان را راهی بورس کرده است.
ورود 80هزار میلیارد تومان پول به بورس در مدت 15 ماه گذشته، روزهایی اغلب سبز برای این بازار رقم زده، اما این ورود در سال‌های اخیر با شائبه حبابی‌بودن بازار هم همراه بوده تا به موازات ورود میلیونی غیرحرفه‌ای‌های جویای سود، گروهی نیز با دغدغه حبابی‌بودن بازار، فعلاً از ورود به آن چشم بپوشند.
حبابی‌بودن یا نبودن ارزش‌سهام به معنای«فاصله گرفتن بیش از حد قیمت دارایی از ارزش ذاتی» نه‌تنها بین مردم بلکه بین کارشناسان هم در جریان است و نوعی نگرانی و استیصال برای صاحبان سرمایه فراهم آورده است. نگرانی برای آن‌ها که اندک سرمایه‌های خود را به بازار آورده‌اند و استیصال برای آن‌ها که دغدغه ذوب بیش از پیش دارایی‌شان در برابر تورم را دارند، اما هنوز نتوانسته‌اند بر تردید خود برای ورود به بورس غلبه کنند.
اقتصاد متورّم، حباب خلق نمی‌کند
به گفته یک کارشناس بازارسرمایه، از نظر علمی و آکادمیک شاید نتوان تعریف و فرمولی برای محاسبه حباب پیدا کرد، اما واقعیت این است که در اقتصادهایی مانند ایران که تورم بالایی دارند، حباب به آسانی شکل نمی‌گیرد و از آن جایی که در 40 سال گذشته فقط چهار یا پنج سال تورم تک‌رقمی بوده، قیمت‌ها همواره رو به صعود بوده است.
همایون دارابی به خبرنگار ما می‌گوید: در حال حاضر سهام شرکت‌های بزرگ حبابی نیست، اما سهام شرکت‌های کوچک که ناچیز است و تقاضای بالایی برای آن وجود دارد، حباب دارد. در مجموع سهام 700 تا 800 شرکت تقریباً مشکل حبابی‌شدن ندارند، اما حدود 60 شرکت که به افشای اطلاعات هم ملزم نیستند، ممکن است از ارزش ذاتی فاصله گرفته و اصطلاحاً حبابی شده باشند.
به باور این کارشناس بازارسرمایه، در چنین شرایطی مردم باید محتاط باشند و حدود 6ماه تا یک سال از تالارهای مجازی برای معاملات استفاده و مدتی را به صورت غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس فعالیت کنند تا چند و چون بازار را دریابند.
تفاهم‌نامه‌ای که دولت و مردم را راضی می‌کند
علی حیدری در گفت‌وگو با خبرنگار ما و در پاسخ به اینکه آیا بورس حباب دارد یا نه و اینکه تردیدها در این خصوص تا چه حد بجاست، می‌گوید: در حال حاضر به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور، به احتمال زیاد بورس حبابی نیست؛ چرا که تورمی که به دلیل ضعف مدیریت مسئولان در بطن جامعه وجود دارد، افزایش قیمت مواد اولیه، شرکت‌ها و در نهایت تغییر در صورت مالی و فروش کالاهای نهایی و افزایش سهام را هم رقم زده و خریداران و فروشندگان را در بازار سهام مجذوب خود کرده است.
این کارشناس بازارسرمایه تأکید می‌کند: هیچ عملکرد اقتصادی خاصی در بنگاه‌ها و شرکت‌ها دیده نمی‌شود و این رشد تنها نتیجه تورم است و عمده شرکت‌ها قیمتشان در حد تورم بالا می‌رود و تبدیل به قیمت تعادلی می‌شود. این بدان معنی است که جای نگرانی نیست و سهام اغلب شرکت‌ها حباب ندارد.
حیدری ادامه می‌دهد: مردم به خاطر تورم شدید، به ورود به بورس رغبت زیادی نشان می‌دهند و اعلام حمایت دولت و حاکمیت از بازار سهام نوعی تفاهم‌نامه نانوشته بین مردم و دولت ایجاد کرده تا براساس آن هم مردم از ذوب شدن نقدینگی‌شان در برابر تورم در امان باشند و دولت هم با افتخار در پایان سال کاری آمار و ارقام اقتصادی خوشایندی را به رخ بکشد!
وی معتقد است: هر گونه شک و تردید در بازار مبتنی بر احتمالات سهام، منطقی و قابل درک است، از این رو به سهامداران پیشنهاد می‌شود تا زمانی که دولت و حاکمیت از بازار سهام حمایت می‌کنند، در بورس گردش مالی داشته باشند و به محض دریافت سیگنال‌هایی خاص که عمدتاً از رویکردهای بانک‌مرکزی قابل درک است، از بازار خارج شوند.
70درصد بازار در اختیار 50شرکت
یک کارشناس دیگر هم می‌گوید: بازارسرمایه از ابتدای سال ۹۷ به بعد با رشد خوبی مواجه بوده و انتظار می‌رود این امر ادامه‌دار باشد. در سال‌های اخیر شاهد تأثیرگذاری تورم بر سهام بورس هستیم؛بنابراین در سال گذشته با تورم ۴۱درصدی در جامعه، شاخص‌های بورس هم افزایش پیدا کرد. از طرفی دیگر انتظار می‌رود با افزایش قیمت کالاها در سال جاری، شاخص بورس باز هم رو به رشد باشد.
احمد جانجان ادامه می‌دهد: در بازار سهم‌هایی وجود دارد که چند برابر ارزش واقعی معامله می‌شوند که این اتفاق به دلیل ورود نقدینگی به بازار و صرف خرید سهام بدون در نظر داشتن اینکه چه سهامی خریداری می‌شود، رخ می‌دهد؛ از این رو لازم است هنگام خرید، وضعیت بنیادی شرکت‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
به باور وی، افراد بدون اطلاعات کافی و با توجه به تبلیغات به سمتی هدایت می‌شوند که روند صعودی در قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت. برخی شرکت‌ها با توجه به تورم، نرخ دلار و قیمت محصولات به سوددهی خوبی رسیده و با اعلام این موضوع در صورت‌های مالی برای هر سهم ارزش‌گذاری کرده و در نتیجه افراد برای خرید آن ترغیب می‌شوند.
جانجان می‌گوید: افراد به اشتباه سهم‌هایی را خریداری می‌کنند که در این سرمایه‌گذاری دومینووار، برخی پول‌دار شده‌اند، اما باید توجه داشت این روند ادامه‌دار نیست و قطعاً شاهد زیان خواهیم بود.
به گفته وی،۷۰درصد کل بازار بورس به ۴۰ تا ۵۰ شرکت تعلق دارد و بدون آن‌ها بورسی نخواهیم داشت، اما عده‌ای با خرید ظاهری و مصنوعی سهم شرکت‌های کوچک، در نظام عرضه و تقاضا اخلال ایجاد می‌کنند.
جانجان تأکید می‌کند: کلیت بازار حباب ندارد. لازم است برای تحلیل بورس مسائل مختلف را در نظر داشت و مقایسه آن با سال‌های گذشته صحیح نیست؛ چرا که عوامل مختلف از جمله میزان نقدینگی و معاملات خرد از سال ۹۲ تاکنون رشد ۱۰برابری داشته است.
بورس؛ خالق تورم‌انتظاری
تحلیل‌های کارشناسی در شرایطی حبابی بودن بورس را با توجه به تورم اقتصاد کشور، مردود می‌دانند که خبرگزاری فارس در گزارشی به عدم‌تناسب بین افزایش شاخص کل بورس با رشد نرخ ارز اشاره کرده است.
در این گزارش آمده است: از مهر سال ۹۶ تا ۲۲تیر سال ۹۹ ، نرخ ارز ۴۵۳ درصد رشد داشته، اما شاخص کل بورس افزایش انفجاری و بی‌سابقه ۱۹۸۷درصدی را تجربه کرده است. برخی فعالان بازارسرمایه، عامل اصلی رشد بازار را رشد بهای ارز و افزایش درآمدها و پیش‌بینی درآمد شرکت‌های بورسی عنوان می‌کنند، اما نگاهی به تغییرات بهای ارز و نسبت آن با شاخص بورس از مهر ماه 96 تاکنون نشان می‌دهد هر چند در سال 96 و 97 رشد نرخ ارز از شاخص بورس بیشتر بوده، اما تقریباً از نیمه دوم سال 98 سرعت رشد شاخص از نرخ ارز پیشی گرفته و این شدت در سال 99 به صورت انفجاری و لجام‌گسیخته شده است.
بر اساس همین گزارش برخی اقتصاددانان معتقدند در شرایط فعلی دیگر نرخ ارز موتور محرک افزایش شاخص بورس نیست و برعکس این بورس است که سایر بازارها از جمله بازار ارز را با تورم‌انتظاری مواجه می‌کند.
گزارش فارس همچنین به نامه اخیر 25 کارشناس اقتصادی و مالی به رئیس‌جمهور و ارائه راهکارهایی نظیر عرضه بدون تعلل دارایی‌های بورسی دولت، افزایش نرخ سود بازار بین‌بانکی و سپرده‌های بانکی توسط بانک‌مرکزی، شتاب‌دهی به عرضه‌های اولیه شرکت‌ها و افزایش درصد شناوری، توقف هر نوع پیام‌دهی سیاست‌گذاری در معنای بیمه‌گری کلان بورس و کنترل مؤثر در نظارت بانکی برای جلوگیری از تزریق اعتبارات جدید بانکی به بازار بورس و جلوگیری از رشد بیش از حد نقدینگی، اشاره می‌کند.
زمزمه‌هایی برای ریزش بورس
اضافه می‌شود در حالی که با هجوم بی‌سابقه نقدینگی به بورس، مجموع میانگین وزنی بازده سهام از ابتدای امسال به ۲۴۲درصد افزایش یافته، برخی تحلیلگران معتقدند، زمزمه‌هایی که در خصوص احتمال توقف عرضه باقیمانده سهام دولت در قالب ETF به گوش می‌رسد و سیاست جدید بانک‌مرکزی برای افزایش انتشار گواهی سپرده ۱۸درصدی و به تبع آن کاهش سرعت خلق پول، بر بازارسرمایه تأثیر منفی خواهد گذاشت.
نظر شما