روایت‌اول/ بدتر از کرونا

ما هم مثل شما در این روزهای کرونایی دلمان را به خبرهای خوشی مانند کشف واکسن روسی این بیماری خوش کرده‌ایم، اما هرازگاهی اخبار ناامیدکننده و وحشتناکی هم از گوشه و کنار به گوشمان می‌رسد که حسابی تو برجکمان می‌زند! درست مثل خبر ترسناکی که به نقل از رسانه‌های چینی در فضای مجازی منتشر شده و ادعا می‌کند بیماری جدیدی در این کشور کشف شده که حتی از کووید19 هم کشنده‌تر است.

هرچند در ابتدا خیلی‌ها انتشار اخبار مرتبط با یک بیماری کشنده جدید را جدی نگرفتند و شروع به ساختن جوک درباره آن کردند اما زمانی که آمار مبتلایان و کشته‌های آن به رقم قابل توجهی رسید، همان‌ها از ترس این بیماری ماست‌هایشان را کیسه کردند!

ویروس جدیدی که جهان را تهدید می‌کند، ویروسی موسوم به «SFTS» است که تاکنون حدود 30 نفر را به کام مرگ کشانده است. هرچند این آمار در مقایسه با قربانی‌های کرونا بسیار ناچیز به نظر می‌رسد اما دقت داشته باشید که تعداد قربانیان این ویروس حدود 30 درصد مبتلایان بوده است. این یعنی اگر قرار باشد زبانم لال این ویروس هم مانند کرونا چندین میلیون نفر را درگیر کند، با آمار وحشتناکی از مرگ و میر روبه‌رو خواهیم شد. برای آنکه کمی ماجرا برایتان ملموس‌تر باشد باید بگوییم که کرونا تا الان حدود 20 میلیون نفر را در جهان آلوده کرده که در نتیجه آن فقط 750 هزارنفر جانشان را از دست داده‌اند. اما اگر قرار باشد این ویروس جدید هم حدود 20 میلیون نفر را آلوده کند، باید انتظار مرگ حدود 6 میلیون نفر را داشته باشیم!

ویروس جدید چینی از شرق این کشور شروع به انتشار کرده و تاکنون در استان‌های جیانگسو و آن‌هوئی دیده شده است. با اینکه SFTS به واسطه نیش نوعی از کنه‌سانان به انسان منتقل می‌شود، ویروس‌شناسان چین هشدار داده‌اند نمی‌توان انتقال انسان به انسان را رد کرد. در هر حال، این ویروس برخلاف کووید ۱۹، نخستین بار نیست که انسان را آلوده می‌کند؛ بلکه موارد اخیر ابتلا صرفاً نشان‌دهنده ظهور مجدد آن است.

اما سؤال اصلی اینجاست که ویروس SFTS چیست؟

بر اساس گزارش فرارو، ویروس SFTS، به خانواده ویروس‌های «بانیاویریدا» (Bunyavirus) تعلق دارد و به واسطه کنه‌ها به انسان منتقل می‌شود. این ویروس بیش از یک دهه پیش توسط گروهی از پژوهشگران چینی شناسایی شد. نخستین موارد ابتلا، در سال ۲۰۰۹ در نواحی روستایی استان‌های هوبئی و هنان چین دیده شدند.

ویروس SFTS به خاطر سطح گسترش و میزان مرگ و میر ناشی از آن، به یکی از ویروس‌های خطرناکی تبدیل شده که سازمان جهانی بهداشت هم در مورد آن هشدار داده است.

اما برخلاف کووید19 که بیشتر در جوامع شهری به‌خصوص کلانشهرها گسترش یافته، این ویروس جدید بیشتر جامعه روستایی را تهدید می‌کند. کشاورزان، شکارچیان و افرادی که حیوان خانگی دارند، آسیب‌پذیری بیشتری دربرابر این ویروس دارند، زیرا دائم در تماس مستقیم با حیواناتی هستند که شاید ناقل باشند. گزارش‌ها نشان می‌دهند این ویروس، بیشتر از حیواناتی مانند بز، گاو، گوزن و گوسفند به انسان منتقل می‌شود. حیواناتی که به این ویروس مبتلا می‌شوند، معمولاً هیچ نشانه مرتبطی نشان نمی‌دهند. اما بر اساس گزارش گروهی از پژوهشگران چین، دوره نهفتگی این ویروس بین هفت تا ۱۳ روز پس از آغاز بیماری است. افراد مبتلا به این ویروس معمولاً نشانه‌هایی از جمله تب، خستگی، لرز، سردرد، تورم غدد لنفاوی، بی‌اشتهایی عصبی، حالت تهوع، درد عضلانی، اسهال، استفراغ، دردهای شکمی، خونریزی لثه و مواردی از این دست را بروز می‌دهند.

از پیامدهای خطرناک دیگری که در چندین بیمار مشاهده شد، می‌توان به نارسایی چندین اندام، بروز بواسیر و نشانه‌هایی در سیستم عصبی مرکزی اشاره کرد.

خبر بدتر این است که ویروس جدید، تا الان توانسته خودش را از چین به سایر کشورهای آسیای شرقی مانند ژاپن و کره جنوبی هم برساند و باز بدتر از این خبر آنکه این ویروس هم مانند کرونا درمان قطعی ندارد، اما برخی از داروها در فرایند درمان روی برخی بیماران جواب داده‌است.

با این‌حال هنوز اطلاعات دقیق‌تری در زمینه این ویروس در رسانه‌ها منتشر نشده و مسئولان کشورهای آسیای شرقی فعلاً از ساکنان مناطق روستایی خواسته‌اند لباس‌های آستین بلند و پاچه‌دار بپوشند تا تحقیقات روی این ویروس کامل شود!

روایت دوم/زلزله سنج

شاید قدمت تلاش‌های انسان برای ساخت دستگاهی که بتواند زلزله را پیش‌بینی کند، دقیقاً به اندازه قدمت نخستین زلزله‌ای باشد که انسان آن را تجربه کرده است! تاریخ را که زیر و رو کنید، همیشه در گوشه‌ای از آن به تلاش‌های نافرجام برای ساخت یک دستگاه زلزله‌سنج اشاره شده است. این تلاش‌های ناتمام حتی تا همین امروز که فناوری به پیشرفته‌ترین حد خودش رسیده هم ادامه داشته، اما انگار ساخت دستگاه زلزله‌سنج چیزی شبیه به یک رؤیا شده است. درحالی که خیلی‌هایمان تصور می‌کردیم ساخت دستگاهی که بتواند زلزله را پیش‌بینی کند، مثل ساخت ماشین زمان، چیزی غیرممکن است اما شرکت گوگل روز گذشته از جدیدترین فناوری این شرکت که می‌تواند انقلابی در فناوری‌های نوین باشد، رونمایی کرد.

بر اساس فناوری جدید گوگل، هر گوشی مجهز به سیستم‌عامل اندروید، از این پس تبدیل به یک لرزه‌نگار می‌شود و علاوه بر این می‌تواند زلزله‌های احتمالی را پیش از وقوع به صاحب گوشی اطلاع دهد. البته نباید انتظار داشته باشید که این فناوری بتواند چند ساعت پیش از وقوع زلزله آن را پیش‌بینی کند. بر اساس اعلام شرکت گوگل، این تکنولوژی در نهایت چند ثانیه زودتر، وقوع زلزله را به اطلاع شما می‌رساند. در این صورت شاید پیش خودتان فکر کنید تکنولوژی گوگل به درد جرز لای دیوار می‌خورد، اما بد نیست بدانید که بر اساس تحقیقات محققان، در زمان وقوع زلزله، همان چندثانیه می‌تواند به افراد کمک کند خودشان را به امن‌ترین نقطه ممکن برسانند و در این شرایط، آمار مرگ و میر در زلزله‌های بزرگ تا بیش از چند هزار نفر کاهش پیدا خواهد کرد.

البته بر اساس گفته‌های شرکت گوگل هنوز راه زیادی تا گسترش جهانی این فناوری باقی مانده است. «مارک استوگیتیس» مهندس اندروید در گوگل می‌گوید: «زیرساخت‌های عمومی برای شناسایی و هشدار به همه در مورد زمین لرزه بسیار هزینه دارد. برای مثال همه افراد برای دریافت هشدارهای متنی ثبت نام نکرده‌اند، بنابراین اگر سیستم هشدار فوری در سیستم عامل تعبیه شود، این پیام‌ها می‌تواند به تعداد بیشتری از افراد برسد».

از روز گذشته این سیستم زلزله‌سنج در ایالت کالیفرنیا آمریکا فعال شده است. اگر برایتان سؤال شده روش کار این زلزله‌سنج به چه صورت است و چرا کالیفرنیا برای ارائه این خدمت از سوی گوگل انتخاب شده، باقی مطلب را بخوانید.

گوگل برای نخستین بار با سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده(USGS) و دفتر خدمات اضطراری فرماندار کالیفرنیا همکاری کرده است تا این هشدارها را از طریق سیستم سازمان زمین شناسی آمریکا موسوم به ShakeAlert به دستگاه‌های اندوریدی در کالیفرنیا ارسال کند. این سیستم با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری شده از بیش از ۷۰۰ لرزه نگار در سراسر ایالات متحده می‌تواند زمان وقوع زمین لرزه را حدس بزند. اما نصب چنین شبکه‌ای در سایر مناطق در معرض خطر در سراسر جهان می‌تواند پرهزینه یا چالش برانگیز باشد.

اگرچه فعلاً عمده فعالیت این فناوری در کالیفرنیاست اما نگران نباشید چون کاربران در سراسر جهان می‌توانند از امروز کار با این برنامه را تجربه کنند. گوگل برای کاربرانی که ساکن کالیفرنیا نیستند، سیستم تشخیص حرکت را فعال کرده که از طریق شتاب‌سنج تعبیه شده در گوشی شما کار می‌کند.«استوگیتیس» می‌گوید: «شتاب‌سنج‌های گوشی‌ها به اندازه کافی حساس هستند که موج P را -اولین موجی که از زمین لرزه به وجود می‌آید- شناسایی کنند. این موج به طور معمول بسیار کم آسیب‌تر از موج S است که پس از آن به وجود می‌آید». در نتیجه باید انتظار داشته باشید گوشی شما خیلی‌ وقت‌ها بابت زلزله‌هایی هشدار دهد که شما اصلاً آن‌ها را حس نخواهید کرد!

روش کار این تکنولوژی به این صورت است که هر زمان تلفن همراهتان موج P زمین‌لرزه را احساس کند، پیامی را به سرور ردیابی زلزله گوگل همراه با اطلاعاتی درباره محل وقوع آن ارسال می‌کند. سپس سرور، داده‌ها را از دستگاه‌های دیگر جمع می‌کند تا تأیید کند و ببیند آیا یک زمین لرزه در حال وقوع است یا خیر. خوبی این روش آن است که احتمال خطا در آن بسیار پایین می‌آید و بدی آن هم این است که ممکن است چند ثانیه حیاتی تلف شود.

با این‌حال سیستم زلزله‌سنج گوگل درحال حاضر به صورت تمام و کمال فقط در اختیار ساکنان کالیفرنیاست و مردم در سایر نقاط جهان فقط می‌توانند تجربه کار با سیستم زلزله‌سنج گوگل را تجربه کنند و تضمینی بابت عملکرد صحیح آن در خارج از کالیفرنیا وجود ندارد. اما از آنجا که فناوری در تمام این سال‌ها با سرعتی باورنکردنی پیشرفت کرده است، احتمالاً نباید زیاد برای گسترش این فناوری در جهان منتظر بمانیم.