قدس آنلاین:  با وجود همه زد و بندها و تقلای دولت ترامپ برای دور کردن تهران و بغداد از یکدیگر، افزایش رفت ‌و آمدهای دیپلماتیک میان دو طرف، ضمن به رخ کشیدن عمق روابط راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و عراق، از نقش بر آب شدن این خیال خام آمریکایی حکایت دارد. تنها دو ماه پس از انتخاب تهران به‌ عنوان نخستین مقصد سفر از سوی «مصطفی الکاظمی»؛ نخست‌وزیر جدید عراق این بار «فؤاد حسین»؛ وزیر خارجه این همسایه شرقی، شنبه و در جریان سفری دوروزه وارد ایران شده و با مقامات کشورمان دیدار کرد. این در حالی است که طی چند ماه اخیر بارها مقامات سیاسی و نظامی کشورمان به بغداد سفر کرده و با عراقی‌ها دیدار داشته‌اند.

عراق پرونده ترور شهید سلیمانی را پیگیری کند

اما وزیر خارجه عراق که شنبه با حسن روحانی؛ رئیس‌جمهوری، محمدجواد ظریف؛ وزیر امور خارجه و محمدباقر قالیباف؛ رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار داشت، روز گذشته نیز با دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان گفت‌وگو کرد. علی شمخانی در این دیدار، با بیان اینکه توافق‌های مهم دوجانبه میان تهران و بغداد دارای اهمیت راهبردی است؛ گفت: با تسریع در اجرای کامل این توافق‌ها ضمن ارتقای بیش ‌از پیش سطح روابط دو کشور، الگوی موفقی از همکاری‌های همه‌جانبه را می‌توان ارائه کرد. شمخانی ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس را از مصادیق بارز تروریسم دولتی دانست و تأکید کرد: کمترین مجازات عاملان این جنایت بزرگ خروج فوری از منطقه به‌ویژه از کشوری است که این جنایت در آن صورت گرفته است. دبیر شورای عالی امنیت ملی تأکید کرد: پیگیری جدی این ترور ناجوانمردانه از طریق مجامع بین‌المللی حداقل اقدامی است که انجام آن از سوی دولت عراق مورد انتظار است. در این دیدار فؤاد حسین؛ وزیر امور خارجه عراق نیز با اعلام عزم کشورش در توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد، دولت و ملت عراق هیچ ‌گاه حمایت‌ها و جان‌فشانی مردم ایران به‌ویژه جوانان غیور ایرانی را در دفع شر تروریسم تکفیری از عراق فراموش نخواهند کرد.

نیاز و منفعت متقابل

افزایش رفت‌وآمدهای دیپلماتیک میان تهران و بغداد مسلماً به مذاق آمریکایی‌ها خوش نخواهد افتاد. دولت ترامپ که از بعد روی کار آمدنش و به‌ویژه بعد خروج از توافق‌نامه برجام، با در پیش گرفتن سیاست «فشار حداکثری» از هیچ توطئه‌ای علیه کشورمان خودداری نکرده بود، با تداوم مناسبات میان تهران و بغداد آن هم مقابل چشمانش نه تنها دستیابی به اهدافش را از دست‌ رفته می‌بیند بلکه همین پنجشنبه گذشته بود که بار دیگر مجبور شد معافیت عراق از تحریم‌های واشنگتن برای واردات انرژی از ایران را برای ۶۰ روز دیگر تمدید کند.

فارغ از موضوعات سیاسی در حوزه اقتصادی سال گذشته حجم تجارت ایران با عراق نزدیک به 12 میلیارد دلار برآورد و افزایش آن به 20 میلیارد دلار تا سال 1400 هدف‌گذاری شده و همه‌چیز از افق خوب همکاری‌ها حکایت دارد. این نکته‌ای است که امیر مسروری هم به آن اشاره دارد. این تحلیلگر حوزه خاورمیانه و رئیس اندیشکده مطالعات جهان اسلام در گفت‌وگو با قدس در تشریح اهداف و دلایل اهمیت سفر فؤاد حسین به تهران می‌گوید: عراق و ایران طی سالیان گذشته به شرکای راهبردی یکدیگر در حوزه اقتصادی تبدیل ‌شده‌اند. نمی‌توان این نکته را رد کرد که عراق، ایران را بهترین، ارزان‌ترین و به‌صرفه‌ترین معبر برای واردات کالا می‌داند و از سوی دیگر تهران به‌واسطه قرار داشتن زیر تحریم‌های آمریکا به حفظ موقعیت گذرگاهی همسایه غربی برای ورود کالا نیاز دارد. همه این مباحث در حالی است که با آغاز بحران کرونا و بالتبع کاهش مبادلات تجاری دو کشور حفظ رابطه و ارتقای آن را ضروری می‌دانند. بر این اساس دو کشور به حفظ رابطه تجاری بر پایه نیاز و منفعت علاقه‌مند هستند و این حقیقت سبب می‌شود آمریکا نتواند با کارشکنی جلو همکاری‌ها را سد کند.

امیر مسروری تصریح کرد: بعد دیگر علاقه بین دو طرف همکاری در حوزه امنیتی است. رئیس اندیشکده مطالعات جهان اسلام در این‌ باره افزود: حقیقت آن است که ما با موج دومی از ناامنی در عراق از سوی گروهک تروریست داعش مواجه هستیم که توانسته‌اند حتی به بغداد هم نفوذ کنند. این مسئله ‌انکارناپذیر است. این خطر در حالی‌ است که عراق می‌داند نمی‌تواند روی آمریکایی‌ها حساب کرده و از توافق واشنگتن - بغداد عملاً چیزی عایدش نخواهد شد. چالش امنیتی در عراق البته برای جمهوری اسلامی هم مهم است؛ چراکه هر تحولی در این کشور بر ایران هم تأثیر می‌گذارد، بنابراین مذاکرات امنیتی هم یکی از چارچوب‌های مورد علاقه دو طرف خواهد بود.

اما در هنگامه سفر مصطفی الکاظمی به تهران مباحثی در مورد علاقه بغداد به میانجیگری میان تهران و ریاض و در سطح بالاتر تهران و واشنگتن به گوش می‌رسد. وی در این ‌باره هم توضیح داد: اگرچه در مورد حضور دیگر مقامات عراقی به تهران هم مباحثی این‌ گونه مطرح است ولی به نظر نمی‌رسد این نکته دقیق باشد. البته علاقه‌مندی طرف عراقی به میانجیگری در این موضع همواره وجود دارد ولی فضای حاکم بر آمریکا و عربستان در شرایط کنونی به‌ گونه‌ای است که هر گونه میانجیگری در مقطع کنونی بی‌فایده خواهد بود.