به گزارش قدس آنلاین، دکتر سید بشیر حسینی، به عنوان کارشناس علوم جامعه‌شناختی و کارشناس رسانه، چند سالی است حضور فعالی در حوزه رسانه دارد. او که هم‌اکنون عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و از استادان دانشگاه امام صادق(ع) است، مهمان برنامه تشرف در حرم مطهر رضوی بود که به صورت زنده از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. به همت عوامل مؤسسه رسانه‌های صوتی و تصویری، فرصتی فراهم آمد که با او به گفت‌وگو بنشینیم. آنچه می‌خوانید ماحصل این گفت‌وگوست درباره بازخوانی رسانه‌ای نهضت حسینی و نقش رسانه در پیاده‌سازی باورهای اعتقادی جوانان و جامعه.
از اربعین آغاز می‌کنیم، اینکه اربعین چه آموزه‌هایی می‌تواند برای نسل جوان داشته باشد.
اربعین یعنی چله‌نشینی غم از دست دادن یک عزیز. ما برای سایر امامان معصوم(ع) چهلم برگزار نمی‌کنیم اما هرسال برای عاشورا علاوه بر سالگرد، چهلم هم برگزار می‌کنیم و این معنایی جز زنده بودن و حیات واقعه عاشورا ندارد: «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا». پیاده‌روی اربعین که امسال از آن محروم ماندیم، خودش، نمونه ظهور است. این همه روایت داریم که در دوران ظهور، هیچ‌کس گرسنه نمی‌ماند و هر کسی به دنبال این است از مال خود به ابن‌سبیل کمک کند. این زیبایی را فقط در پیاده‌روی اربعین شاهد هستیم. اربعین به ما نشان داد بعضی امور که در ذهن ما افسانه است می‌تواند حقیقت داشته باشد اگر دیدمان را عوض کنیم. به نظر من، اربعین نمادهای ذهنی ما را با یک تلنگر عجیب به واقعیت تبدیل می‌کند و بدون تردید، اگر باور زنده بودن عاشورا را در وجود جوان‌ها بیدار کنیم، اتفاقات خوبی خواهد افتاد.
در تبیین کدام وجه از واقعه عاشورا برای نسل امروز کوتاهی کرده‌ایم؟
قطعا وجه رسانه‌ای این واقعه. تلاش‌های حضرت زینب(س) بعد از چهل روز از شهادت امام حسین(ع) با رسانه گره خورده است. حضرت زینب(س) در شرایطی دست به افشاگری می‌زند که فضای عمومی جامعه تحت تأثیر حاکمیت بنی‌امیه تیره و تار است. حادثه عاشورا آن‌قدر واقعه عجیبی است که نه‌تنها شهادت امام(ع) تحت شعاع قرار می‌گیرد بلکه اهانت‌های بسیاری به خاندان اهل‌بیت(ع) می‌شود به گونه‌ای که جامعه آن دوران زمانی که اسرا را می‌بینند به شادی می‌پردازند. اسرا به شهری وارد می‌شوند که از قبل آذین بسته شده است و مجلس ابن‌زیاد برای این است که قدرت‌نمایی کند و به تعبیری مهر پیروزی را به نام خودش ثبت کند. اما در این مجلس که ابن‌زیاد به راه انداخته است، زینب(س) چنان خطابه‌ای ایراد می‌کند که ورق برمی‌گردد. حضرت زینب(س) فقط دو سال بعد از واقعه عاشورا زنده ماند. یعنی ایشان طی دو سال بعد از عاشورا چنان فضا را متحول می‌کند که حقیقیت آشکار می‌شود و ۴۰ روز بعد از واقعه عاشورا آن‌چنان تحولی در کوفه و شام ایجاد می‌شود که خود یزید مجلس عزاداری برای امام حسین(ع) برگزار می‌کند.
ما عقیله بنی‌هاشم را به‌درستی درک نکردیم. چه عقلی، چه درایتی، چه هوشی و چه راهبردی کار رسانه حضرت زینب(س) را طراحی کرد. از فاطمه، دختر اباعبدالله(ع)، تا ام‌البنین، مادر حضرت عباس(ع)، همه در تیم رسانه‌ای حضرت زینب(س) فعالیت می‌کردند. فی‌الواقع، اگر زینب(س) نبود، کربلا در کربلا می‌ماند. هرکجا شیعه به رسانه توجه جدی نکرده، اهمیت راهبردی آن را هم از دست داده و نتوانسته است روایت کامل و حق آن موضوع را بیان کند. در شهادت حاج قاسم سلیمانی نیز ما در روایت بین‌المللی این جریان آن‌قدر ضعیف عمل کردیم که بسیاری از مردم دنیا از جمله آمریکا به دلیل به شهادت رساندن ایشان از بانیانش تقدیر کردند.
برای پر کردن این خلأ از چه ابزاری باید استفاده کرد؟
مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «حوزه هنر و رسانه تنگه احد انقلاب است.» معنایش این است که اگر خالی کنیم، شکست می‌خوریم و جنگ برنده را می‌بازیم. این وجه رسانه راهبردی اربعین است که ما آن را خالی کرده‌ایم و طبیعتا با این خالی کردن، شکست می‌خوریم. مردم نذر غذا را خوب انجام می‌دهند اما زمانی که می‌خواهیم کار رسانه‌ای ماندگاری انجام دهیم، این هزینه کردن برایشان سخت می‌شود.
چه نقشی برای جوانان در این زمینه قائل هستید؟
واقعه اربعین به دلیل بایکوت خبری در جامعه بین‌الملل و اجازه ندادن قدرت‌های مستکبر جهانی به نشر اخبار آن، آن‌چنان که شایسته است در جهان منعکس نشده است. المپیک و جام جهانی برایشان مهم است اما اربعین که یک حقیقت تاریخی است نه.
مردم از ۱۲۰ ملیت برای حضور در راهپیمایی اربعین شرکت می‌کنند اما تنها به همان افرادی که در این راهپیمایی شرکت کرده‌اند بسنده می‌شود. این در حالی است که افرادی که در این حرکت پرشور شرکت نکرده‌اند از این راهپیمایی بی‌خبرند و خبر اربعین به آن‌ها نرسیده است. حوزه رسانه امروز محدود به رسانه‌های جمعی نیست بلکه تک‌تک مردم، خود، یک رسانه هستند. چند میلیون نفری که سال‌های گذشته در این راهپیمایی حضور داشتند به‌ویژه جوانان که اغلب مسلط به زبان انگلیسی هستند، اگر هرکدام حتی فقط یک نفر را در چت‌های بین‌المللی تحت تأثیر قرار بدهند، سال بعد چند میلیون نفر به مسافران اربعین اضافه می‌شود. اما اکنون آن جمعیتی که باید باشد نیست. رسانه جمعی ما در حد توان خود کار نکرده است. چون مردم غالبا به قصد کسب ثواب در این اجتماع شرکت می‌کنند و سواد رسانه‌ای بالایی ندارند و نمی‌دانند در این فرهنگ رسانه‌ای باید تولیدکننده باشند، نه مصرف‌کننده.
امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا محدودیت‌هایی در برگزاری مناسبت‌های مذهبی ایجاد شد. مدیریت این برنامه‌ها از سوی هیئتی‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه قشر متدین مذهبی و هیئتی در رعایت دستورهای بهداشتی و اینکه فشار مضاعفی به کادر درمان نیاورند پیش‌گام بودند و رعایت این مسائل را وظیفه خود می‌دانستند. هم‌چنان که در رفتار رهبر معظم انقلاب نیز این رعایت را شاهد هستیم.
امسال به دلیل شیوع کرونا محدودیت‌هایی در اجرای برنامه‌های عزاداری ایجاد شد که بسیار بابرکت بود. در فضاهای باز هیئت‌های بزرگی راه‌اندازی شد که شاید در سال‌های گذشته تجربه برگزاری این نوع مراسم را نداشتیم. امسال کل شهر حسینیه شد. امسال اربعینی داشتیم که در طول سال‌های بعد از آن برای فرزندان خود تعریف کنیم به شرط اینکه در روایت آن کوتاهی نکنیم.
رعایت این دستورهای بهداشتی را در حرم مطهر رضوی چگونه دیدید؟
خوشبختانه یکی از مکان‌هایی که مردم مراعات همدلانه‌ای دارند حرم مطهر رضوی است. چون بخشی از فعالیت من در حوزه رسانه است، به بسیاری از موارد دقت کردم. طراحی حرم برای رعایت این دستورها هوشمندانه است. صحن‌ها قبل و بعد از نماز با تعویض مکرر فرش‌ها مدیریت می‌شود و من شاهد بودم که چه تدابیری برای خلوت شدن حرم و هدایت جمعیت انجام می‌شود. اقدامات شایسته‌ای صورت دادند تا هم زائر حضور داشته باشد و هم مراعات کند.
منبع: آستان نیوز
انتهای پیام/
نظر شما