گرگان- ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب «میانکاله» و «لپو زاغمرز» در استان مازندران به‌عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن‌یک مجموعه ارزشمند زیست‌محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.
قدس آنلاین-گروه استان ها: خلیج گرگان ازلحاظ اقتصادی و اکولوژیکی دارای اهمیت بوده و در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی و جذب پرندگان مهاجر زمستانی نقش مهمی دارد اما متأسفانه این پناهگاه موجودات آبی و خاکی چند سالی است که قربانگاه محیط‌زیست تبدیل‌شده است و جان میهمان‌هایش را می‌گیرد.
مرگ به‌رسم میزبانی
تلف شدن افزون بر ۴۵ هزار قطعه پرنده مهاجر آبزی در خلیج گرگان سال گذشته اگرچه بنا به اعلام سازمان دامپزشکی ناشی از سم «بوتو لیسم» بود اما بسیاری از کارشناسان اعتقاددارند بین این تلفات و آلاینده‌های ورودی به خلیج گرگان رابطه‌ای مستقیم وجود دارد.
در همین راستا استاندار گلستان سال گذشته بابیان اینکه اگر شرایط خلیج گرگان به این شکل ادامه پیدا کند و کسی کاری برای نجات آن انجام ندهد ظرف ۴ سال آینده خلیج گرگان با وسعت ۴۰ هزار هکتار خشک خواهد شد پیش‌ازاین هشدار داد: بی‌توجهی به این خلیج و خشکیدگی آن در آینده به نقطه‌ای خواهد رسید که مردم شهرهای اطراف آن مجبور می‌شوند خانه وزندگی خود را رها کنند.
خلیج گرگان که سال‌ها به دلیل ورود روان آب‌های حاوی مواد خطرناک ناشی از کودهای شیمیایی، فاضلاب شهرها و پساب‌های صنعتی کامش تلخ بوده است حال این روزها به دلیل استفاده هزاران لیتر مواد ضدعفونی‌کننده که دست‌آخر به کام همین خلیج می‌ریزد اوقات خوشی ندارد.
هرچند روزگاری این خلیج با دارای بودن عمق بیش از ۳ متر و دارا بودن تبادلات آبی، قابلیت پذیرش و خود پالایی این‌گونه روان آب‌های شیمیایی را داشت اما در شرایط فعلی در کنار حفر چاه‌های متعدد کشاورزی و کاهش فراوان سفره آب زیرزمینی که موجب مکش آب خلیج شده دیگر خبری از پالایش مواد آلاینده نیست.
هم‌زمان با شیوع ویروس کرونا افزایش مصرف مواد ضدعفونی در خانه‌ها و معابر شهری و روستایی در کنار شبکه ناقص جمع‌آوری فاضلاب در شهرها و نبود این امکانات در روستاهای استان سبب شده تا حجم بالایی از روان آب‌های آلوده به مواد گندزدا و شیمیایی به‌صورت خام روانه رودخانه‌ها به‌ویژه خلیج گرگان شود.
در همین رابطه بسیاری از دوستداران محیط‌زیست در این استان ادعا می‌کنند استفاده بیش‌ازاندازه مواد ضدعفونی‌کننده منجر به تلفات آبزیان، صدف‌ها و حتی شیوع بیماری‌های پوستی بین حاشیه‌نشینان و شناگران خلیج گرگان خواهد شد و با توجه به‌احتمال خشکی خلیج گرگان، ته‌نشینی حجم زیاد مواد شوینده در بستر این عرصه خطرات بی‌شماری به همراه خواهد داشتت.
دوستداران محیط‌زیست ضمن آنکه می‌خواهند مردم در استفاده از مواد شوینده صرفه‌جویی کنند هم‌چنین خواهان وارد مدار کردن و افزایش ظرفیت تصفیه‌خانه‌های موجود در شهرهای ساحلی استان مانند بندر ترکمن و کردکوی هستند.
احتمال قربانی شدن میهمان‌های خلیج
مدیرکل دامپزشکی استان گلستان بابیان اینکه متأسفانه اکوسیستم خلیج گرگان و تالاب میانکاله به‌هم‌خورده است به خبرنگار ما گفت: با توجه به اینکه سطح آب خلیج خیلی کم شده، با تابش نور آفتاب، آب زود گرم می‌شود.
غلامرضا محرابی اذعان کرد: از همین رو افزایش سطح مواد آلی در داخل خلیج گرگان موجب رشد برخی گیاهان و جلبک‌ها در خلیج شده و با توجه به اینکه جلبک‌ها اکسیژن داخل آب را مصرف می‌کنند لذا باعث رشد برخی باکتری‌های بی‌هوازی و عامل بیماری «بوتو لیسم» و درنهایت مرگ پرندگان و آبزیان می‌شوند.
وی بابیان اینکه سال گذشته به دلیل جاری شدن سیل متأسفانه مواد آلی و کودهای شیمیایی از این طریق به خلیج راه پیدا کرد بیان کرد: با توجه به اینکه سطح آب خلیج گرگان افزایش پیدا نکرده، این احتمال را می‌دهیم که امسال هم رخداد مرگ‌ومیر غیرطبیعی پرندگان وحشی مهاجر را در خلیج گرگان داشته باشیم.
وی اذعان کرد: با توجه به تغییر اکوسیستم خلیج گرگان و کاهش آب خلیج، احتمال تلفات پرندگان مهاجر آبزی در خلیج گرگان امسال هم دور از ذهن نیست.
محرابی بابیان اینکه سال گذشته تلفات غیرعادی پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله در محدوده استان مازندران آغاز شد و در ادامه به گلستان رسید افزود: در آن مقطع اداره کل دامپزشکی استان‌های مازندران و گلستان آزمایش‌های بسیار وسیعی را بر روی آب، بستر، آبزیان و پرندگان سالم، نیمه‌جان و تلف‌شده انجام دادند.
وی اظهار کرد در ابتدا موضوع آنفلوانزا فوق حاد پرندگان موردبررسی قرار گرفت که در هیچ‌یک از نمونه‌ها این بیماری مشاهده نشد سپس بیماری بسیار واگیر نیوکاسل را بررسی کردیم که این مورد هم مشاهده نشد.
مدیرکل دامپزشکی گلستان خاطرنشان کرد: در ادامه فاکتورهایی مانند سموم کشاورزی و غیره را موردبررسی قراردادیم و درنهایت سازمان دامپزشکی کشور تشخیص داد که علت این رخداد بیماری بوتو لیسم است که روند شکل‌گیری آن توضیح داده شد.
نظر شما