به گزارش قدس آنلاین، دکتر جعفر آهنگران، معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور مناطق آزاد در برنامه «گفتگوی اقتصادی» با اشاره به تاریخچه ایجاد مناطق آزاد تجاری در ایران گفت: بعد از جنگ تحمیلی برای گذر از اقتصاد دولتی، سه منطقه آزاد در جنوب کشور پیش بینی شد، اما دولت قدرت ایجاد زیرساخت‌های این مناطق را نداشت و لذا تأمین منابع را به اختیار خود مناطق گذاشت تا هزینه زیرساخت‌ها را از محل درآمد و معافیت‌های مسافری تأمین کنند.

وی در رابطه با اینکه گفته می‌شود مناطق آزاد به سکوی واردات تبدیل شده‌اند، بیان کرد: حجم واردات مجاز همراه مسافر برای مناطق آزاد در سال گذشته حدود 550 میلیون دلار بود که فقط 324 میلیون دلار مورد استفاده قرار گرفت و در مقابل ما حدود 1 میلیارد و 20 میلیون دلار از محصولات تولیدی مناطق آزاد را صادرات کردیم و این نشان می‌دهد که تراز تجاری این مناطق مثبت است.

معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور مناطق آزاد همچنین تأکید کرد: با سامانه‌هایی که طی سال‌های اخیر در مناطق آزاد ایجاد شده در حال حاضر هیچ قاچاقی در این مناطق صورت نمی‌گیرد.

این مقام مسئول درباره لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی جدید اظهارکرد: دولت توجه به تجارب قبلی هفت منطقه آزاد فعلی، شرایط خاصی را برای مناطق آزاد جدید لحاظ کرده که می‌تواند نظر اساتید و صاحب نظران را تأمین کند مانند ممنوعیت کالای همراه مسافر و واردات خودرو، استقرار گمرک و محدودیت مساحتی این مناطق.

وی افزود: تصویب لایحه «توسعه مناطق آزاد» در مجلس شورای اسلامی به این معناست که نمایندگان بر اساس منافع ملی تصمیم گرفته و کارکردهای مناطق آزاد فعلی را مثبت دیده‌اند.

آهنگران صادرات 80 میلیون دلاری محصولات کشاورزی گلخانه‌ای از منطقه آزاد «ارس» به روسیه را نشانه پیشرفت مناطق آزاد دانست و گفت: رویکرد مناطق آزاد نسبت به گذشته کاملاً تغییر کرده است، در حال حاضر مناطق آزاد لوکس و لاکچری نیستند و حتی بسیاری از واردکنندگان و تجار این مناطق به دلیل تغییر نرخ ارز به تولیدکننده تبدیل شده‌اند و همان کالاهای وارداتی را در داخل تولید می‌کنند.

معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور مناطق آزاد متذکر شد: درست است که مناطق آزاد به هدف اصلی خود نرسیده‌اند، اما کارکرد فعلی آن‌ها در جهت تسهیل تولید و صادرات و انتقال فناوری به داخل کشور است.

آهنگران اظهار کرد: ما برای 500 هزار نفر در مناطق آزاد اشتغالزایی کرده‌ایم که 305 هزار نفر از آنها مستقیماً جزو بیمه شده‌های بنگاه‌های تولیدی هستند.

 **تراز تجاری مناطق آزاد منفی است

در ادامه دکتر احسان خاندوزی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مصاحبه با برنامه «گفتگوی اقتصادی» اظهارکرد: براساس اطلاعات دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، صادرات این مناطق از سال 92 تا 97 حدود 4.8 دهم میلیارد دلار معادل یک درصد صادرات کشور و واردات آن هم حدود 9.4 دهم میلیارد دلار معادل 10 درصد واردات بوده است.

وی با بیان اینکه تراز تجاری مناطق آزاد منفی است گفت: این شاخص در کنار شاخص‌های دیگر می‌تواند موید این مسئله باشد که عملکرد نسل فعلی مناطق آزاد فاصله بسیار زیادی با اهداف قانونگذار از ایجاد آن‌ها دارد.

خاندوزی با اشاره به اینکه بخشی از بدنه دولت و مجلس موافق اضافه شدن مناطق آزاد هستند گفت: اضافه شدن مناطق جدید به مناطق آزاد کنونی حتماً باید با اصلاح رویه‌ها و ساختارهای فعلی باشد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: اگر نسل دومی از مناطق آزاد را تعریف کنیم که رونق تولید و سرمایه گذاری و اشتغال را به دنبال داشته باشند نه اینکه به پایگاه واردات کالا و زمین فروشی تبدیل شوند بنده هم موافق اضافه شدن مناطق جدید و البته با کارکردهای متفاوت آن‌ها هستم.

این نماینده مجلس استقرار مراکز جمعیتی و شهرها در مناطق آزاد را اشتباه خواند و گفت: این موضوع باعث مشکلات زیادی شده و تصمیم اشتباهی بود.

خاندوزی تأکید کرد: یک منطقه آزاد تا زمانی که زیرساخت فعالیت‌های اقتصادی و جذب سرمایه گذاری در آن فراهم نشده نباید به اسم منطقه آزاد شروع به کار و کسب درآمد کند کمااینکه در هیچ جای دنیا هم این کار نمی‌کنند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در رابطه با پیشنهاد دولت مبنی بر تبدیل منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد جدید گفت: سرخس یک منطقه محدود محصوری است که گمرک در همه نقاط آن مستقر بوده و امکان قاچاق در آن تقریباً صفر و زیرساخت‌هایش هم فراهم است و می‌تواند به منطقه آزاد جدید تبدیل شود اما بقیه مناطق آزادِ پیشنهادی دولت چنین زیرساخت‌هایی را ندارند و تا زمانی هم که زیرساخت‌ها تکمیل نشود به نظرم نباید به سراغ ایجاد مناطق جدید رفت.