قدس آنلاین-گروه استان ها: «باقیات‌الصالحات» آن‌ها که اموال و دارایی‌هایشان را وقف می‌کنند با همین نیت شروع کرده‌اند. این‌که وقفشان ذخیره‌ای معنوی باشد برای سفر آخرت. انگیزه‌های وقف هم متفاوت است. از خوابی شخصی تا دیدن تصویری که زندگی واقف را متحول کرده باشد. بااین‌حال به همان نسبت که واقفان متعددند، نیت‌های وقف نیز متنوع و فراوان است. درست مثل «جمشید شهرکی» که اختراعش بانام «روبات نمازخوان» را وقف گسترش انرژی هسته‌ای کرد.
مطابق آمارهای سازمان اوقاف کشور، واقفین ایرانی با ۷۵۰ نوع نیت، متنوع‌ترین وقف‌ها را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند. وقف‌هایی که به ۸ بخش کلی تقسیم‌شده و هرکدام زیرمجموعه‌های فراوان و متنوعی دارند. شاید مرور جالب‌ترین و عجیب‌ترین وقف‌ها که در ایران ثبت‌شده است هم به‌اندازه خود ای وقف‌ها جالب باشد.
وقف اخلاقی در نائین
حمایت از مظلومان و ستم دیدگان و افرادی که به‌نوعی مورد بی‌مهری قرارگرفته‌اند هم ازجمله نیت‌های جالب وقف کنندگان است. به‌عنوان‌مثال موقوفه‌ای وجود دارد که واقف آن نیت کرده درامد ناچیز آن موقوفه به کسانی اختصاص یابد که ناله مظلوم را به مقامات رسمی برسانند و این موقوفه درآمدش خرج این شود. در مورد جالب دیگری در شهر «نائین» وقفی ثبت‌شده که ویژه روضه‌خوان‌های بی طرفدار است. کسانی که قصد رفتن به منبر و روضه‌خوانی دارند، ولی کسی آنان را دعوت نمیکند. مطابق نیت واقف، درآمد این موقوفات به این افراد اهدا می‌شود.
در سال ۱۳۴۶ در تهران نیز وقفی ثبت‌شده که واقفان آن بهنام‌های «سکینه شبیر» و«ربابه شبیر» عواید موقوفه را صرف کمک و مساعدت به کودکانی که فاقد وسایل تفریح و سرگرمی هستند جهت حفظ نشاط و سرگرمی آن‌ها و جلوگیری از مفاسد اخلاقی صرف می‌کنند.
وقف برای برندگان جایزه نوبل
اواخر آذرماه سال ۱۳۸۵، سرپرست وقت سازمان اوقاف و امور خیریه، خبر از یک وقف عجیب و جالب داد که مطابق آن، یک شهروند تهرانی اموالش را برای کمک به برندگان جایزه نوبل وقف کرد این فرد نیکوکار همچنین بخشی از اموالش را برای حمایت از مباحث علمی خاص ازجمله شیمی و فیزیک وقف کرده است.
وقف زمین برای جانوران
ایرج افشار و عبدالوهاب طرار در کتابچه موقوفات یزد از یک وقف جالب در یزد یادکرده‌اند: در روستای «عز آباد» یزد وقف نامه جالبی وجود دارد که نشان از لطافت مردم آن خطه دارد. در این وقف نامه که واقف آن نامعلوم است چنین وقفی ذکرشده است :اراضی نیم قفیز(معادل حدود ۷۵ متر)، منافع آن باید صرف طعمهی سگ کور شود.
وقف پرندگان اصفهان
حدود ۳۰۰ سال قبل هم یکی از موقوفات شهر اصفهان که در یک وقف نامه این شهر ثبت‌شده، زمینی کشاورزی وجود دارد که وقف غذای پرندگان شده است و طی آن، بایستی هرسال در آن زمین گندم و جو کاشته شود. پس از برداشت محصول و پرداخت حق‌الزحمه کشاورزان، مابقی گندم و جو برای زمستان انبار شود و در فصل زمستان این گندم‌ها در بیابان‌های اطراف اصفهان که محل زندگی و رفت‌وآمد پرندگان است، پاشیده شود، تا پرندگان گرسنه نمانند
درختی که وقف گسترش اسلام شد
پیش‌ازاین سهم در سال ۹۱ واقفی به نام«جهانبخش بهرامیان» در منطقه ماهیدان استان فارس ۱۴ اصله درخت گردو به ارزش ۱۴۰ میلیون را با نیت نشر علوم دینی و معارف اسلامی وقف کرد تا با درآمد حاصل از فروش گردوهای این باغ، به نشر و گسترش علوم اسلامی کمک کند.
وقف غذای سگ‌ها برای نرفتن به حرم
یکی از موقوفات جالب و عجیب در ساله‌ای دور در مشهد مقدس موقوفه‌هایی برای سگ‌ها بود.این موقوفات، درواقع محل‌هایی برای نگهداری سگ‌ها بوده است. سگ‌هایی که همراه با کاروان‌های زائران مشهد مقدس بوده‌اند و برای حفظ حرمت حرم مطهر امام رضا(ع) اجازه ورود به حرم را پیدا نمی‌کردند. صاحبان این سگ‌ها به موقوفه‌هایی که به همین منظور احداث‌شده بود می‌رفتند و سگ‌ها را به آنجا می‌سپردند تا ضمن نگهداری، خوراک سگ‌ها نیز تأمین شود. جالب این‌که از درآمد این اماکن وقفی گوشت و غذا برای سگ‌ها تهیه‌کرده و برای آن‌ها میبردهاند.
وقف‌های خوراکی
یکی از جالب‌ترین وقف‌ها در استان فارس وجود دارد. مطابق اسناد، دریکی از شهرهای استان فارس باغ‌های اصطهبانات (پسته و بادام) وقفی شده که مغز بادام و مغز گردو به بچه‌هایی که مسجد می‌آیند، می‌دهند و با این وقف مسجد را پر از جوان می‌کنند.
وقف‌های آستان قدس رضوی(ع)
در میان موقوفات متعدد که در آستان قدس رضوی ثبت‌شده است نیز موارد جالبی وجود دارد که نشان از ارادت ویژه واقفان به زائران حضرت علی ابن موسی‌الرضا(ع) نیز دارد. ازجمله این موقوفات، روستایی است که صاحبش آن را وقف واکس زدن کفش‌های زائران حرم حضرت رضا (ع) شده است .همچنین در مشهد موقوفه‌هایی برای تأمین کفش زائرانی که کفش‌های آن‌ها گم می‌شود هم وجود دارد.
وقف نهار برای اغنیاء
اما شاید عجیب‌ترین وقف خوراکی‌ها مربوط به مراسم خاصی باشد که هرسال در آستان قدس رضوی برگزار می‌شود. مراسمی که به «ناهار اغنیا» معروف شده است. مطابق این وقف که فتحعلی خان ( صاحب دیوان ) از رجال دوره قاجار واقف آن بوده است،هرسال مصادف با سوم شعبان ، میلاد حضرت امام حسین(ع) در تالار تشریفات حرم مطهر حضرت رضا (ع) ضیافتی با سفره رنگین بر پا می‌شود که طبق وقف نامه غذاهای سر سفره باید هفت نوع باشد که شامل سوپ ، دو رقم برنج ، کوکو شیرین، سالاد الویه، گوشت و یک رقم خورش ، نوشیدنی متعارف (نوشابه، دوغ و آب) می‌شود.
نکته جالب این وقف نیز مراسم آغازین آن است که طبق وصیت‌نامه مرحوم فتحعلی خان ( صاحب دیوان) پیش از شروع مراسم ، متن این وقف برای حضار قرائت می‌شود:«مرحوم صاحب دیوان نیتش این بوده که مسئولان و حکام را سالی یک‌بار به این بهانه دورهم جمع کند تا بلکه این گروه گرهی از گره‌های مردم را به بهانه این گردهمایی بگشایند، تا اغنیاء سر یک سفره قرار گیرند و تحت تأثیر وقف قرار گیرند و لااقل بخشی از املاک و دارایی خود را وقف امور خیر برای ارج نهادن به مقام والای انبیاء و علیا و محرومان نمایند.»
وقف برای حمام
اما عجیب‌ترین وقف، شاید وقفی باشد که در کتابچه موقوفات یزد نوشته عبدالوهاب طرار و ایرج افشار به ثبت رسیده است: در روستای «عزآباد»یزد مورد وقفی جالبی بدین مضمون از واقفی نامعلوم موجود است: «اراضی چهار دست، منافع آن باید صرف پاکیزگی مردم شود.
وقف‌های جالب خارجی
اما وقف‌های عجیب و جالب، فقط به ایرانیان اختصاص ندارد. در نقاط دیگر دنیا هم می‌شود از این موقوفه‌های جالب دید. به‌عنوان‌مثال آن‌طور که در کتاب «جامعه توحیدی اسلام و عدالت اجتماعی» نوشته «مصطفی سباعی» آمده، در لبنان موقوفه‌ای وجود دارد که از درآمد آن، باید هرروز ۲ نفر به بیمارستان‌های مختلف شهر بروند و بر بالین بیماران حاضر شوند. این دو نفر باید درحالی‌که بیمار، صدای آن‌ها را بشنود به آهستگی صحبت کنند و جملاتی را ردوبدل کنند تا روحیه بیمار را بهتر کند.
در همین کتاب، از وقفی جالب در عراق نیز یادشده است. وقفی که صلاح‌الدین ایوبی در قرن ششم هجری قمری برای کمک به زنان شیرده ثبت کرده است. او در قلعهی دمشق مراکزی را برای امداد به زنان شیرده وقف کرده بود، طوری که در آنجا دو ناودان تعبیه کرده بودند، که در هفته دو روز، از یکی شیر و از دیگری آمیزهای از آب و شکر میریخت، تا زنان شیردهی که با کمبود شیر روبهرو بودند، از آن‌ها استفاده کنند و برای نوزادان خود ببرند.
نظر شما