به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اشاره به اینکه نمی‌توان کرونا را در یک خط مستقیم تحلیل کرد، گفت: از نخستین روزی که این بیماری در کشور مطرح شد تا همین روز، نوسانات جدی درباره ویژگی‌های آن و اطلاعاتی که در مورد شیوه‌های شیوع و همه گیری آن به دست آمده مطرح شد و طی این زمان هم فرضیه‌های متفاوتی نسبت به درگیری با این ویروس (مانند انتقال ویروس از سطوح، ماندگاری ویروس روی کاغذ و ... ) عنوان شده اما هر آنچه که ما تا به امروز انجام داده‌ایم تابع ستاد کرونا و تصمیمات وزارت بهداشت بوده است.
از تابستان امسال عنوان کتابخانه از سایر مراکز فرهنگی مستقل شد
وی در ادامه افزود: تا یک مقطعی کتابخانه‌ها ذیل مراکز فرهنگی تعریف می‌شدند اما پس از مکاتبات و پیگیری‌های وزارت ارشاد و با دستور ریاست جمهوری اوایل تابستان امسال کتابخانه‌ها بازگشایی و عنوان کتابخانه از سایر مراکز فرهنگی مستقل شد.
رمضانی تصریح کرد: به عنوان مثل راجع به ماندگاری ویروس روی کاغذ از همان ابتدا نظریات مختلفی داده شد و این که کتابخانه‌ها بسته بودند تابع ضوابط ابلاغی ستاد ملی کرونا و ستادهای استانی بوده است و این گونه نبوده که نهاد کتابخانه چنین تصمیمی گرفته باشد که کتابخانه‌ها بسته باشند. در حال حاضر نیز آنچه در مقاطع مختلف ابلاغ می‌شود به اجرا می‌رسد و در شرایط فعلی کتابخانه‌ها هنوز بازگشایی نشده‌اند، به این علت که در گروه‌های مختلف شغلی اعلام کردند که کتابخانه‌ها تعطیل هستند.
طرح «پیک کتاب» را در دو استان به صورت پایلوت آغاز کرده‌ایم
وی متذکر شد: اما در بسیاری از استان‌ها، کتابداران ما در محیط کتابخانه‌ها براساس ظرفیت یک سوم و یا پنجاه درصدی که براساس شرایط مختلف قابل استفاده است در حال خدمت رسانی هستند و بخشی از خدمات را انجام می‌دهند. ما هم از ماه پیش ارسال کتاب را به عنوان «پیک کتاب» در دو استان به صورت پایلوت آغاز کرده‌ایم و بخشنامه کلی آن به سراسر کشور نیز ابلاغ شده است اما فراهم کردن شرایط هم خودش زمان‌بر است و دوستان ما براساس اقتضائات هر منطقه برنامه ریزی می‌کنند و ارسال کتاب هم به زودی آغاز می‌شود، به عنوان مثال اداره کل کتابخانه‌های استان آذربایجان غربی این کار را آغاز کرده و سایر ادارات کل نیز در استان‌های مختلف به مرور به این طرح می‌پیوندند و ارسال کتاب انجام می‌شود. در تهران هم این کار انجام می‌شود البته تعداد کتابخانه‌های عمومی ما در تهران به نسبت جمعیت آن تعداد کمتری است.
رمضانی با اشاره به اینکه ابتدا باید بحث ضرورت گشایش کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها را بررسی کرد، گفت: در برخی از کشورها کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها را در سطح یک مشاغل محسوب می‌کنند و استدلالشان هم این است که وقتی مردم خانه باشند همانقدر که به خدمات پزشکی نیاز دارند به خدمات روحی و مطالعه هم نیاز دارند و کتابفروشی و کتابخانه نیز در سطوح یک مشاغل است و مردم از آن استفاده می‌کنند. من فکر می‌کنم این چیزی است که باید در وهله نخست بررسی و حل شود.
برنامه‌ریزی‌هایی برای امانت کتاب به صورت غیرحضوری صورت گرفته است
معاون توسعه کتابخانه و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تأکید کرد: وقتی به ما ابلاغ می‌کنند که کتابخانه‌های عمومی کاملاً تعطیل باشند این امکان میسر نیست که به صورت فیزیکی به مردم خدمات ارائه دهیم. اما به محض اینکه بازگشایی اتفاق می‌افتد امانت کتاب‌ها هم در همان روزهای نخست ممکن می‌شود. یک زمانی این امانت‌دهی به صورت حضوری بوده اما امروز ما برنامه‌ریزی‌هایی برای امانت کتاب به صورت غیرحضوری انجام داده و روند اجرایی آن را آغاز کرده‌ایم.
وی در ادامه افزود: اما درباره کتابخانه الکترونیک وضعیت به گونه دیگری است. کتاب الکترونیک در دنیا و ایران یک سابقه‌ای دارد اما وضعیت درباره کتابخانه الکترونیک متفاوت است. به طور مثال کتابخانه مرکزی لندن از ماه گذشته فایل تعدادی از کتاب‌هایی را که ناشران و مؤلفانش اجازه دادند، به صورت آزاد در اختیار مردم قرار داده‌اند. اما به طور کلی خدمات کتابخانه‌ای بر بستر فضای الکترونیک هنوز به تعاریف جدی خودش نرسیده و قوانین لازم را ندارد.
خدمات کتابخانه‌ای بر بستر فضای الکترونیک تعریف دقیقی ندارد
رمضانی تصریح کرد: بنابراین شیوه‌های امانت دهی و دسترسی به کتاب در بستر الکترونیک و فضای مجازی و از سویی دیگر تعیین حق مؤلف برمبنای میزان و تعداد امانت گیری کتاب و ... هنوز جای بررسی دارد و نیازمند قانونگذاری است. البته چند سالی است که نهاد درگیر این موضوع است و برنامه ریزی برای آن به پیش از دوران کرونا بازمی‌گردد اما تصمیم درباره آن فراتر از توان و اختیار نهاد کتابخانه‌هاست.
وی ادامه داد: با این حال بعضی از کتاب‌هایی که فایل آنها را داشتیم در اختیار مخاطب قرار دادیم یا با همین اپلکیشن‌های موجود تفاهم کردیم و کاربران فعال کتابخانه‌های عمومی توانسته‌اند از آنها استفاده کنند. بنابراین در کنار کتابخانه‌های فیزیکی این نکات هم در بحث کتابخانه‌های الکترونیکی مطرح است و پیگیری‌هایی از سوی ما با نمایندگان مجلس و وزیر ارشاد انجام شده که امیدواریم هرچه زودتر به نتیجه برسد.
فعالیت‌های نهاد کتابخانه‌ها در حوزه فضای مجازی
رمضانی با اشاره به فعالیت‌های نهاد در حوزه دیجیتال اظهار کرد: همچنین بر بستر فضای مجازی براساس شبکه کتابخوانان و کتابداران که عنصر اصلی کتابخانه‌های عمومی هستند چند ده هزار محتوای مبتنی بر کتاب تولید شده که توزیع و ترویج کردیم مانند خوانش کتاب، جمع خوانی، حافظ خوانی، شاهنامه خوانی، معرفی و نقد، محافل ادبی در کتابخانه‌های عمومی، محافل شعرخوانی که در بستر فضای مجازی برگزار می‌شود، همچنین مدرسه آنلاین در برخی ادارات کل استان‌ها فعال بودند که امکان استفاده از سراسر کشور را داشتند و دوره‌های مختلف مهارتی، روانشناسی، مادر و کودک، قصه گویی و دوره‌های مختلفی که طی این مدت برای مردم برگزار شده است و تمام تلاش ما بر این بوده که براساس شرایط موجود نهاد متوقف نشود.
وی عنوان کرد: نمونه دیگر جشنواره کتابخوانی رضوی است که اواخر سال گذشته آغاز شد و امسال به پایان رسید و به زودی اختتامیه ملی آن را به صورت غیرحضوری خواهیم داشت، یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در آن شرکت کردند و بزرگترین جشنواره کتاب و کتابخوانی بر بستر فضای الکترونیک بوده است. همچنین پویش‌های متعددی مانند هر خانه یک کتابخانه، هر کتابدار یک کتابخوان و ... داشتیم که همه اینها فعالیت کتابداران و کتابخانه‌های عمومی بوده که در این ایام کرونا انجام شده است.
رمضانی در پایان خاطرنشان کرد: همه انگیزه و تلاشمان و با توجه به پیگیری‌هایی که با مراجع ذی صلاح و ذی ربط مانند ستاد ملی، وزارت کشور و وزارت بهداشت و ... داشتیم رسیدن به این هدف بوده که خدمات رسانی آغاز شود و باید این را لحاظ کرد که در برخی مناطق زیرساخت‌ها اجازه نمی‌دهد که خدمت رسانی به کامل ترین شکل خود انجام شود.
انتهای پیام/
نظر شما