ایشان دارای هوشی سرشار و ذهنی نقاد و اراده‌ای استوار بودند. علاوه بر استفاده علمی از اساطینی چون امام راحل، آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی و آیت‌الله بهجت، به شهادت بزرگانی چون مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور، از تعلیمات معنوی و خصوصی مرحوم علامه طباطبایی نیز مستفیض بوده و سرانجام در بزم معنی محشور با پیر و مراد خود بهجت دل واصل گشته بود.آیت‌الله مصباح، پس از عمری مجاهدت در راه «پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک»، فدا کردن خویش برای دین، به دیدار حق رسید، بدون شک هیچ چیز جای این عالمِ بزرگ را پر نمی‌کند، مگر جانشینی که از خود به جای گذاشت إِذَا مَاتَ الْعَالِمُ ثُلِمَ فِی الْإَسْلَامِ ثُلْمَهٌ لَا یَسُدُّهَا إِلَّا خَلَفٌ مِنْه؛ هنگامی که عالمی می‌میرد، هیچ چیز جای او را پر نمی‌کند مگر جانشینی که از خود برجای می‌گذارد. (الارشاد، ج۱، ص۲۳۱)
ایشان از دست رفت اما جریانی از خود باقی گذاشت که همتش پاسداری از سنگرهای دینی است، امروز او در میان ما نیست اما دشمنان اسلام از فقدان او احساس امنیت نمی‌کنند و این بزرگ‌ترین افتخار اوست.شاید بتوان سه ویژگی اساسی برای فعالیت‌های علمی، سیاسی و اخلاقی ایشان برشمرد البته که این‌ها تلاش‌ها و فعالیت‌های بارز و ظاهر ایشان است که ما می‌دانیم همان طور که کوه بیشتر از آنکه کوه باشد ریشه است و تنها قسمتی از خود را آشکار می‌سازد ما هم درک کمی از مقامات و فعالیت‌های مردان خدا داریم؛ چرا که مردان خدا سعی در اختفا و پنهان‌کاری دارند.
نخستین ویژگی ایشان تلاش در راستای تبیین و تدوین مبانی فکری و فلسفی نظام‌ها و ساختارهای حکومت اسلامی از راه تدوین فلسفه علوم انسانی و تولید علوم انسانی اسلامی بود. در همین مسیر ایشان ابتدا مؤسسه در راه حق و پس از آن مؤسسه امام خمینی(ره) را راه‌اندازی کردند.
دومین ویژگی برجسته این عالم انقلابی، مبارزه با التقاط فکری، انحراف فرهنگی و نفاق سیاسی بود. زمانی که تهاجم فکری و فرهنگی دشمن در سال‌های پس از ۷۶ به اوج خود رسیده بود، مجاهدت‌های مخلصانه حضرت آیت‌الله مصباح که حتی از آبروی خود برای دفاع از ارزش‌ها و مبانی اعتقادی ملت مسلمان ایران گذشت، فراموش‌ناشدنی است. همچنین نقش عمارگونه ایشان در فتنه ۸۸ و روشنگری در غائله جریان انحراف از دیگر نمونه‌های مبارزات فکری این دانشمند برجسته بود.
اما سومین ویژگی که می‌توان برای آیت‌الله مصباح برشمرد، تلاش برای کانال‌کشی فکری میان توده مردم و جوانان در راستای نشر افکار و عقاید ناب اسلامی و انقلابی بود. یکی از نمونه‌های بارز این تلاش، راه‌اندازی اردوهای طرح ولایت و ارتباطات گسترده ایشان و شاگردانشان با جوانان بود. همین تلاش آیت‌الله مصباح برای نشر افکار انقلابی در میان مردم و جوانان موجب شد تا امروز جریان فکری و فرهنگی‌ای با کمک مجموعه شاگردان و همفکران ایشان در کشور ایجاد شود که مبنای فکری بسیاری از گروه‌های فرهنگی خودجوش مردمی و جوانان مؤمن انقلابی را تشکیل می‌دهد.
فعالیت‌های سیاسی، علمی و اخلاقی و تربیت مداوم نسل‌هایی از مشتاقان معرفت و تهیه آثاری مفید در زمینه‌های مختلف اسلام‌شناسی حکایت از عمری پربرکت دارد، که مقرون عنایت‌های الهی است.
شاید کلام علامه طباطبایی بهترین و دقیق‌ترین کلام باشد در مورد این عالم فرزانه که فرمودند: «مصباح در میان شاگردان من مانند انجیر در میان سایر میوه‌هاست؛ چرا که فکر او هیچ چیز زائد و دور ریختنی ندارد».
نظر شما