به گزارش قدس آنلاین انقلاب اسلامی ایران یکی از بزرگترین تحولات تاریخ بشریت در عصر معاصر است که به رهبری امام راحل و خروش میلیونی مردم ایران در سال ۱۳۵۷ به پیروزی رسید. انقلابی که منشا تحولات عظیمی در ساختار سیاسی، ژئوپلوتیکی، فرهنگی و تمدنی منطقه خاورمیانه و حتی مناطق دیگر جهان شد.

جالب این است شکل گرفتن خروش میلیونی مردم ایران در بهمن ۵۷ معلول یک حادثه در ۱۹ دی ماه سال پیش در قم بود. قیامی که از قم و از انتهای خیابان ۱۹ دی و خیابان ارم نشات گرفت و جان باختن تنی چند از مردم قم که اکثر آنها را زنان و کودکان تشکیل می دادند، خیزشی عظیم در کشور ایجاد کرد و در چهلم شهدای قم، مجالس ختم سیاسی در شهرهای مختلف کشور ایجاد و رژیم شاه نیز با قصاوت تمام با این مراسم ها برخورد کرد و همین مراسمات به خیزش عظیم دی و بهمن ۵۷ ختم شد و انقلاب اسلامی ایران شکل گرفت.

در همین راستا با «محمود برقعی» از صحنه گردانان اصلی قیام ۱۹ دی هم کلام شدیم. محمود برقعی از بزرگترین خیرین مدرسه ساز و مسکن ساز قم است که از ابتدای انقلاب همیشه در دفاع از انقلاب در صحنه های جنگ و بعدها در ریشه کنی فقر علمی و اقتصادی کشور و استان تلاش کرده است.

برقعی از آغاز ماجرا گفت که پس از انتشار مطلب هتاکانه احمد رشیدی مطلق جمعی از بازاریان با حضور در مدرسه خان با طلابی که آنها نیز نسبت به این مطلب منزجر شدند قراری گذاشتند که نسبت به این مساله واکنش جدی نشان دهند. زیرا گمان بر این بود که این هتک حرمت ها آغاز شده است و شکل جدیدی به خود گرفته و اگر در این بین سکوت اختیار کنند قطعا حمله ها شدیدتر خواهد شد و بر این تلاش نیز ادامه می یابد که تهمت های دیگر نیز به جریان انقلاب وارد شود.

چهارراه بازار قم، ابتدای خیابان ۱۹ دی و حرکت بازاریان به سمت خیابان ارم و گفتگو با طلاب

ابتدای خیابان ارم

مدرسه خان و محل تجمع طلاب و بازاریان به سمت حرم مطهر

مدرسه فیضیه

حرکت مردم از محل کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی

چهارراه فاطمی و محل اصلی درگیری مردم با ماموران شاه

حضور مردم در بیت آیت الله نوری همدانی و سخنرانی تاریخی ایشان در بین مردم

شلیک ماموران شاه به سمت بانک و آغاز درگیری و محل شهادت مردم و آغاز جریان جدی انقلاب اسلامی.

برقعی گفت که کلید اصلی جرقه ۱۹ دی، در واقع جوشش و عکس العمل تاریخی طلاب و سپس بازاریان و به تدریج تمام مردم قم نسبت به مقاله موهن روزنامه اطلاعات در ۱۷دی ماه علیه امام راحل، بود. وقتی این روزنامه به دست مردم و طلاب و بازاریان رسید، موجی از نفرت را در مردم قم برانگیخت. طلاب در این بین، نقش اساسی داشتند و با حرکت آنان و اضافه شدن سیل جمعیت مردم و بازاریان، جمع کثیری از مردم به سمت چهارراه بیمارستان قم به حرکت در آمدند و در این چهار راه که امروزه به آن، چهار راه شهدا می‌گویند، مردم با نیروهای امنیتی درگیر شدند. در همین هنگام خبری مبنی بر شلیک گلوله ای به سمت یک طلبه در پشت بام مدرسه حجتیه در میان مردم پیچید و از این جا بود که قیام مردم شروع شد و درگیری و شهادت عده زیادی از مردم در این روز، زمینه ساز انقلاب اسلامی ایران شد؛ به نحوی که مراسم سلسله وار، چهلم شهدای قم در شهرهای مختلف ایران، به شکل گیری دامنه ملی تظاهرات انجامید. سپس تبریزی‌ها برای حفظ این جوشش مردمی، مراسم چهلم آنان را در تبریز برگزار کردند و از جمله افرادی که در این ماجرا موثر بودند، روحانیون بودند. آیت الله صدوقی و مدنی، رهبری این حرکت را در این مقطع به عهده گرفتند.

نقش آیت الله العظمی نوری همدانی، در اوج گیری این قیام چگونه بود؟

در ابتدای این حرکت، عده ای از روحانیون مدارس علمیه قم به خصوص فیضیه به همراه جمعی از بازاریان به سمت حرم مطهر حضرت معصومه(س) حرکت کردند و همگی برای حرکت و حضور در بیت حضرت آیت الله نوری همدانی به سمت چهارراه بیمارستان حرکت کردند، پس از حضور مردم در بیت حضرت آیت الله نوری همدانی، ایشان نیز در بین انقلابیون سخنرانی تاریخی را ایراد کردند؛ البته من به دلیل مشکلی که در حین راه بوجود آمد نتوانستم در منزل ایشان حضور پیدا کنم، ولی آن چه مسلم است، این است، ایشان با سخنان آتشینی که در آن روز برای مردم ایراد کردند، نقش موثری در خروش مردم داشتند.

عکس العمل مردم شهرهای دیگر ایران نسبت به این قیام چه بود؟

بعد از این قیام خونین، سلسله مراسم چهلم‌های شهدا در ایران از تبریز به یزد و از آن به انقلاب سراسری ایران ختم شد، زمینه ساز اصلی این جریان بود. ادامه تظاهرات، پس از سرکوب کور شاه، موجب تشدید تظاهرات در سال‌های ۵۶ و ۵۷ شد، به طوری که می‌توان گفت در فاصله این چند ماه، هر روز در ایران، شاهد تظاهرات مردمی بودیم؛ حتی من در آن زمان از مکه و توسط رادیو بی بی سی تمام اخبار انقلاب را رصد می‌کردم و برایم جالب بود که با این که مشخص بود آنان با انقلابیون مسلمان موافق نیستند، ولی ابعاد این قیام به حدی بود که آنان را مجبور به انعکاس محدود اخبار کرد تا از کارزار رسانه‌ها عقب نمانند، مجبور بودند اخبار لحظه ای را از ایران مخابره کنند.

غیر از طلبه‌ها، بازاری‌ها از جمله افرادی بودند که در قیام مردم، خیلی کمک کردند؛ فراموش نمی کنم در سال۴۲ و پس از دستگیری حضرت امام، بازاری‌ها در اقدامی هماهنگ، دو روزه بازار را تعطیل کردند و صبح آن روز ساواک پدرم را به جرم اینکه به او می‌گفتند؛ شما دستور داده اید که بازار بسته شود، دستگیر کردند و دو روز کتک می‌زدند تا اعتراف بگیرند، ولی پدرم در آن زمان می‌گفت؛ مردم، خودشان می‌دانند که چه موقع باید چه کاری انجام دهند. یکی از اقشاری که در این قیام نقش مهمی ایفا کردند، جمعیت بانوان بود. بنده از نزدیک شاهد بودم که خانمی دو کودک خود را بغل کرده بود و از پامنار قم به سمت حرم حرکت کردند. این مردم، مردم دوست داشتنی و بزرگی هستند که باید قدر آنان را دانست.

انتهای پیام