به گزارش گروه فرهنگی قدس آنلاین، مراسم افتتاح نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ایوب دهقانکار مدیر عامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، هومان حسن پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان صبح امروز ۳۰ دی ماه برگزار شد.
وزیر ارشاد در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه امسال نمایشگاه مجازی کتاب را با دو ویژگی آغاز می‌کنیم، گفت: ویژگی نخست شرایط کرونایی است که جهان و ایران را طی یک سال گذشته دربر گرفته است. این ویژگی و پدیده طبعاً در فضاهای مختلف اجتماعی بشر و در کل کره خاکی تاثیراتی گذاشته است. این تاثیرات در برخی حوزه‌ها بیشتر مشهود بود که بخشی از این اتفاقات در حوزه اقتصاد و فرهنگ است.
در سال جاری صنعت نشر بیش از ۴۰ درصد آسیب دیده است
وی در ادامه افزود: یکی از حوزه‌هایی که به شدت از این اتفاق متاثر است و همچنان هم تحت تاثیرات ادامه دار آن است، صنعت نشر در جهان و ایران است. طی یک سال گذشته صنعت نشر متاثر از این شرایط آسیب دید که هنوز هم تبعات آن ادامه دارد. گرچه برآورد دقیقی از میزان خسارات وجود ندارد، اما طبق نظرسنجی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات از جامعه آماری ناشران که آذرماه گذشته منتشر شده است، ۶۰ درصد از ناشران معتقدند صنعت نشر در این یک سال و از جوانب مختلفی که کرونا باعث شده حداقل ۴۰ درصد به بالا خسارت دیده است. همچنین تعطیلی نمایشگاه کتاب و نمایشگاه‌های استانی و شرایط شبه تعطیلی که در فضای این یک سال بر صنعت نشر و کتابفروشان حاکم بوده است از دیگر تاثیرات کروناست.
به گفته صالحی، کاملاً محسوس و ملموس است یکی از بخش‌هایی که تحت تاثیر شرایط کرونا آسیب‌های گسترده‌ای پیدا کرده، صنعت نشر است. اما در این شرایط و با این همه مشکلات و نکات روشن و مشخص در کنار این خسارت‌ها به چند نکته می‌توان اشاره کرد.
جریان تولید نشر کشور تداوم پیدا کرده است
وزیر ارشاد با اشاره به این که جماعت نشر کشور علیرغم شرایط دشوار و سخت تکاپو و فعالیت خودش را داشته و دارد، گفت: در همین نظرسنجی از جامعه نمونه ناشران، حدود ۶۸ درصد آنها عنوان کردند که در این مدت کتاب‌های چاپ اول داشته‌اند. حدود ۲۴ درصد آنها بیش از ۱۰ عنوان کتاب چاپ کردند و این نشان‌دهنده این است که علیرغم شرایط سخت فضای نشر اما علاقه، شیفتگی و توجه‌ای که جامعه نشر به فضای تولید اندیشه داشته است به گونه‌ای بوده که این دشواری‌ها مانع از تحرک نبوده و نشده است و در حد قابل قبولی می‌بینیم که جریان تولید نشر کشور تداوم پیدا کرده است.
صالحی تصریح کرد: نکته دیگری که در همین دوره کرونا قابل ذکر است، فضای مطالعه کتاب است. طبق نظرسنجی‌هایی که پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات طی سه دوره انجام داده و منتشر کرده، بحث اوقات فراغت نیز مطرح شده است. البته نسبت‌ها در دوران مختلف کرونا متفاوت بوده است، اما در دوره اول و فروردین ماه سال جاری در اوقات فراغت سهم مطالعه کتاب قابل توجه بوده و حدود ۲۷ درصد از مخاطبان مطالعه کتاب را یکی از موضوعات اوقات فراغت خودشان مطرح کردند. همچنین برای رفع اضطراب از کرونا در ماه‌های نخست سهم کتاب و کتابخوانی قابل توجه بوده است. بنابراین علیرغم صدماتی که کرونا داشته و ادامه هم دارد، کتاب و کتاب خوانی در سبد مصرف اوقات فراغت ما سهم بیشتری پیدا کرده است.
با پایان کرونا روزهای بهتری برای فضای فرهنگی مکتوب خواهیم داشت
به گفته وزیر ارشاد، در کنار این نکات پاره‌ای از اتفاقات به کمک آمده که نشان‌دهنده این است که حوزه مکتوب جریان قابل توجهی از سوی ناشران و مردم است. در فضای برنامه‌های فصلی که اجرا شده بیش از یک میلیون و ۲۰۰ نسخه کتاب و ۵۰ میلیارد تومان خرید کتاب صورت گرفته است. علیرغم باد و طوفان سهمگین کرونا اما جریان فرهنگی مکتوب، تولید کتاب و کتابخوانی فعال است و با این امید و پایان کرونا می‌توان روزهای بهتری برای فضای فرهنگی مکتوب داشته باشیم.
صالحی ویژگی دوم برآمده از فضای کرونایی را برگزاری نمایشگاه در فضای مجازی قلمداد کرد و تاکید کرد: فضای مجازی از سال‌ها پیش به کمک صنعت نشر و فرهنگ کتاب و کتابخوانی آمده بود، اما در حال حاضر این روند سرعت و شتاب بیشتری پیدا کرده است. در این میان چند نکته قابل توجه است که به آن اشاره می‌کنم. نکته نخست درباره حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی کتاب است. در همین نظرسنجی از جامعه آماری ناشران پرسش شده که کتاب‌ها چطور به دست مخاطبان می‌رسند و ۶۹ درصد عنوان کردند که فروش از طریق فضای مجازی بوده است. البته مدل‌های دیگری نیز مطرح شده اما سهم قابل توجه فضای مجازی برای اطلاع رسانی قابل توجه و تامل است.
امروز پادکست‌ها نقالی کتاب را به وجود آورده‌اند
وی با تاکید بر تنوع بسیاری که این فضا پیدا کرده و رو به تکامل است، یادآور شد: فضای تبلیغات و اطلاع‌رسانی دیگر در حد انتقال دیتا به معنای متن نیست و در حال حاضر این اطلاعات در قالب پادکست و به نوعی نقالی کتاب در حال جابه جایی است و امروز با مفهوم تازه‌ای چون نقالی کتاب که در سنت و فرهنگ ما سابقه دیرینه‌ای دارد مواجه هستیم و پادکست‌ها حکم نقالی را دارند. همچنین از سال‌های گذشته قالب‌ها و شیوه‌های مختلفی به سمت فضای مجازی حرکت کرده و شروع شده بود، اما امسال گسترش پیدا کرده و اطلاع‌رسانی کتاب و تبلیغاتش در فضای مجازی محسوس‌تر دیده می‌شود.
صالحی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: نکته دوم از کمک فضای مجازی بحث فروش در این فضا است. در همین نظرسنجی عنوان شده که سفارشهای اینترنتی ۵۰ درصد بوده و ناشران عنوان کردند خرید از فروشگاه‌های کتاب ۴۸ درصد بوده است.
مسیر جدیدی در حوزه فضای مجازی و نسبتش با فرهنگ مکتوب پدید آمده است
وی با اشاره به فضای سومی که طی سال‌های اخیر شتاب پیدا کرده، گفت: این فضا مربوط به کتاب‌های الکترونیکی است. کتاب‌های الکترونیکی مزاحم کتاب‌های کاغذی نیست و می‌تواند مکمل آن باشد و ما شاهد روند رو به رشد این اتفاق هستیم. یک پیماش ملی مصرف کالای فرهنگی طی چند ماه گذشته منتشر شد که در این قسمت اطلاعات قابل توجهی به ما منتقل می‌شود که برای جامعه نشر اهمیت بسیاری دارد. در این پیماش از ۴۶.۶ درصد افرادی که کتاب می‌خوانند، حدود ۱۹ درصد آنها کتاب الکترونیک می‌خوانند. این نشان می‌دهد ذائقه جدیدی در حال شکل گیری است و با این نگاه یک مسیر جدیدی در حوزه فضای مجازی و نسبتش با فرهنگ مکتوب پدید آمده است.
صالحی ادامه داد: مسئله دیگر تبلیغات و فروش و کتاب‌های الکترونیکی است. نمایشگاه مجازی یک فرصت جدید است که در نسبت فرهنگ مکتوب و فضای مجازی ایجاد شده و تجربه جدیدی است که به اعتیار همین تجربه جدید، اتفاق بسیار ارزشمندی است و می‌توان گفت این یکی از تجربیات ارزشمند مناسبات مکتوب و مجازی است.
وی تاکید کرد: زمانی که نمایشگاه به صورت فیزیکی هم برگزار می‌شد ممکن بود با نقص‌هایی همراه باشد. برپایی نمایشگاه مجازی کتاب برای نخستین بار است که اتفاق می‌افتد و شاید در مقام اجرا با نقص‌هایی هم همراه باشد اما از آنجایی که فضای مجازی متنوع، موثر و با قابلیت‌های گسترده است، می‌توان این ایرادات را برطرف کرد.
نمایشگاه مجازی کتاب ما را به عدالت فرهنگی بشری نزدیک‌تر می‌کند
وزیر ارشاد با اشاره به اینکه این فضا امکانی را در اختیار ما قرار می‌دهد که با خارج از مرزهای ایران نیز در ارتباط باشیم، متذکر شد: چرا نباید فارسی زبانان خارج از کشور کتاب‌های خوب را بخوانند. این نمایشگاه چنین امکانی را فراهم می‌کند. ما همواره دغدغه دیپلماسی فرهنگی داشتیم. ما عدالت فرهنگی را یک عدالت بشری تلقی می‌کنیم و این حق انسان است که بداند و منبع درستِ دانستن، کتاب است. نمایشگاه کتاب مجازی ما را به عدالت فرهنگی بشری نزدیک‌تر می‌کند. مرزهای جغرافیایی را درمی‌نوردد و انسان را مخاطب خودش قرار می‌دهد و این می‌تواند چشم‌انداز نمایشگاه مجازی در دنیا باشد. همچنین می‌تواند جهان اندیشه را به هم نزدیک کند و این یک فرصت برای تعقل، ارتباط و نزدیک شدن اندیشه‌ها به یکدیگر است.
برپایی نمایشگاه مجازی کتاب باعث کاهش هزینه‌ها و کاهش تخلفات می‌شود
صالحی گفت: یک اتفاق دیگر در نمایشگاه مجازی کتاب به حوزه اقتصاد مربوط است که شامل کاهش هزینه‌ها و کاهش تخلفات می‌شود. برپایی نمایشگاه مجازی هزینه‌های بالاسری را کم کرده است و از سویی دیگر به دلیل داشتن یک فضای قابل کنترل تخلفات محتمل را هم کم می‌کند و ما شاهد یک جریان سالم‌تر اقتصادی خواهیم بود. شاید در فضای فیزیکی نمی‌شد با آن مواجه شد اما در فضای مجازی به دلیل قدرت این فضا این اتفاقات و تخلفات میسر نیست و اقتصاد نشر را کم هزینه‌تر و سالم‌تر می کند و این هم یک کارکرد قابل توجهی است که در فضای مجازی نمایشگاه از آن برخورداریم.
وزیر ارشاد به اهمیت داده‌ها و پردازش آنها اشاره کرد و آن را یک اصل مهم برای پیشرفت جوامع بشری قلمداد کرد و گفت: یک نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کنم این است که در حوزه فرهنگ مکتوب اطلاعات کم داریم و این اطلاعاتِ محدود واکاوی نمی‌شود. جهان امروز، جهان داده است و هرچه اطلاعات داشته باشید و قدرت پردازش آن را هم پیدا کنید جریان برنامه ریزی روشن‌تر و قدرتمندتر می‌شود. جهان امروز جهان پول نیست، جهان داده است و آینده در اختیار مجموعه‌ای است که داده‌ها را پردازش می‌کند. در نمایشگاه مجازی کتاب این فرصت پدید می‌آید که با توجه به حجم اطلاعات و فضایی که وجود دارد یک جریانی پدید آید که اطلاعات گردآوردی شده، پردازش و بهره برداری شوند.
فرهنگ مکتوب امروز یک بال جدید پیدا کرده است
وزیر ارشاد یادآور شد: البته همه اینها به این معنا نیست که نمایشگاه فیزیکی نباید برگزار شود، قدرت بشر همین بوده که پدیده‌هایی را که خلق می‌کرده به موازات هم پیش برده و از همه آنها استفاده کند. هردو این شیوه نقاط مثبتی دارد، اما فرهنگ مکتوب امروز یک بال جدید پیدا کرده است و فضای مجازی یک قالب مکمل است که به قالب‌های سنتی کمک می‌کند.
وی در پایان گفته‌های خود از اصحاب رسانه در خواست کرد این نمایشگاه را تبلیغ کنند و ادامه داد: در نمایشگاه سالانه کتاب تهران ساعت مردم و همه ناشران کوک بودند و می‌دانستند نمایشگاه چه زمانی و کجا برگزار می‌شود اما امروز این نمایشگاه مجازی به کمک اصحاب رسانه برای معرفی شدن بهتر به مردم در همه جای ایران نیازمند است.
در ادامه ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با اشاره به درباره نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران، هزار و ۷۲۵ ناشر داخلی و ۱۸۰ ناشر خارجی شرکت کرده اند. تعداد ۱۰۰ هزار عنوان کتاب در بخش کتاب‌های داخلی نمایش داده می‌شود و با توجه به ساختار این رویداد فرهنگی امکان افزایش عناوین کتاب‌ها در این بخش تا ۳۵۰ هزار عنوان هم وجود دارد.
کتاب‌های بخش داخلی با تخفیف ۲۰ درصد و کتاب‌های خارجی با تخفیف ۵۰ تا ۷۰ درصد فروخته می‌شوند
رئیس موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران اظهار کرد: در بخش بین الملل نمایشگاه مجازی کتاب تهران، ۱۰۹ مرکز از خارج از کشور و از ۲۴ کشور حضور دارند. برخی از کشورها برای نخستین بار است که در این رویداد فرهنگی شرکت کردند و پیش از این در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور نداشتند. قابلیت تبادل رایت هزار و ۴۵۰ عنوان کتاب در این نمایشگاه وجود دارد. همچنین کتاب‌های بخش داخلی با تخفیف ۲۰ درصد و کتاب‌های خارجی با تخفیف ۵۰ تا ۷۰ درصد فروخته می‌شوند. کتاب‌ها رایگان به درب منازل می‌رسند.
دهقانکار تاکید کرد: امکان جستجوی کتاب بر اساس نام مولف و ناشر و همچنین جستجوی پیشرفته کتاب در سایت نمایشگاه مجازی کتاب تهران وجود دارد. دسته بندی سابق نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در این رویداد فرهنگی وجود دارد. پنل رایگان به ناشران اختصاص داده شده و همچنین معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پست کتاب‌های ناشران با قیمت کمتر از ۵۰ هزار تومان را با ۲۵ درصد تخفیف و بیش از این مبلغ را بسته به میزان مسیر با ۵۰ تا ۷۵ درصد تخفیف برای مخاطبان ارسال می‌کند.
تلاش کردیم صدای برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران در تمام کشور شنیده شود
در بخش دیگری از این مراسم حسن پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان گفت: برای نحوه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران کارهای زیادی انجام شد. این رویداد فرهنگی برای نخستین بار در جهان با این نحوه برگزار می‌شود. در هیچ یک از نمایشگاه‌های دنیا جنبه فروشگاهی وجود نداشت. تلاش ما این بود که صدای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در تمام کشور شنیده شود.
همچنین محسن جوادی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی تصریح کرد: همیشه این نقد وجود داشت که اطلاعات موسسه خانه کتاب در اختیار همه قرار نمی‌گیرد. نمایشگاه مجازی کتاب تهران یک فضای فرهنگی است که در این فضا اطلاعات موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نمایش داده می‌شود. یک فرد می‌تواند ساعت‌ها با کتاب‌ها آشنا شود و چند صفحه نخست آن را مطالعه کند. امکان خرید کتاب هم وجود دارد قصد ما این بود که به اقتصاد نشر ایران کمک کنیم.
امکان خرید کتاب برای دور دست‌ترین مناطق کشور هم فراهم شده است
وی افزود: برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران در راستای تحقق عدالت فرهنگی است. مسئله‌ای که در نمایشگاه فیزیکی وجود نداشت. الان امکان خرید کتاب برای دور دست‌ترین مناطق کشور هم فراهم شده است. اگر زودتر برای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب اقدام می‌کردیم، می‌توانستیم بسیاری از کشورهای دیگر را به نمایشگاه کتاب بیاوریم و بتوانیم در آینده ترکیبی از نمایشگاه فیزیکی و مجازی را برگزار کنیم.
انتهای پیام/
نظر شما