به گزارش قدس آنلاین، شاید شما هم جزو کسانی باشید که پس از زیارت مضجع شریف امام هشتم(ع) یک یا چندین مرتبه از موزه های حرم مطهر در طول عمرتان بازدید کرده و با سفر در دل تاریخ و تمدن و هویت ملل و اقوام گذشته، آموخته های ارزشمندی را از این گنجینه ها و نفایس ارزشمند و کم نظیر کسب کرده باشید.
به مناسبت بیست وهشتم اردیبهشت ماه، مطابق با هجدهم ماه می میلادی، روز جهانی «موزه و میراث فرهنگی»، گفتگوی خبرنگار آستان نیوز، با معاون موزه ها و ترویج میراث فرهنگی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی را در ادامه می خوانید. مهدی قیصری نیک معتقد است، موزه ها راویان بی صدای فرهنگ و تمدن و سند هویت بخش یک ملت به شمار می روند.
* چرا وجود موزه ها در دنیای امروز یعنی در عصر الکترونیک و ارتباطات، مهم است؟
موزه ها از مهمترین ارکان فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بشری و از معیارهای توسعه کشورها هستند که ماهیت اصلی، هویت و تمدن ملت ها را به زبان هر قوم بیان می کنند. از آنجا که موزه شناسنامه ای است که تاریخ و فرهنگ یک کشور یا قوم را مستند و سفر در زمان را، امکان پذیر و گذشته را بازسازی می‌کند، مردم با دیدن آثار تاریخی و فرهنگی هر کشور و ملتی با فرهنگ و تاریخ اقوام و ملل مختلف آشنا می شوند.
موزه ها راویان بی صدای فرهنگ و تمدن و سند هویت بخش یک ملت به شمار می روند که در ترسیم چهره ملی و بین المللی آن منطقه و کشور سهم به سزایی دارند و می توان گفت که فرهنگ و تمدن و ریشه‌های تاریخی مردمان هر جامعه و نگاهشان به آینده در موزه‌ها تبلور پیدا می‌کند.
در یک نگاه اجمالی به تاریخ موزه و وضعیت حاضر موزه ها در جهان می بینیم که بسیاری از کشورهای جهان موزه را به عنوان یک رسانه و یک عامل مهم و تأثیرگذار در سیطره خود در وجوه مختلف آن بر اقشار اجتماعی می دانند.
بنابراین موزه، رسانه ای تأثیرگذار و نهادی پایدار برای آموزش غیر رسمی انسان ها است. امروزه موزه به عنوان نهادی بین المللی امکان حضور همه ملل، اقوام و اقشار با هر مذهبی را در کنار یکدیگر به نحوی فراهم می‌کند تا در کمال صلح و محبت، فرصت شنیدن پیام ها و تبادل اندیشه ها، فراهم شود.
* با این توصیف، موزه های حرم مطهر رضوی چه جایگاهی در معرفی میراث فرهنگی دارند؟
بارگاه مطهر حضرت رضا(ع) دارای سابقه تاریخی با قدمت حداقل هزار و دویست ساله است و جای جای آن نمادها و آثار خلق شده یا اهدا شده توسط انسان های با اخلاص و ارادتمند به اهل بیت(ع) دیده می شود و از طریق رسانه‌ی موزه می توان با ارائه ای متناسب با نیازهای زمان حاضر، به طور مستند به مخاطبان در ایران و جهان، عشق، ارادت و اخلاصی را که واقفان و هنرمندان صنعتگر برای خلق آثار هنری و بناهای ارزشمند، که امروزه جزو میراث فرهنگی رضوی هستند، بیان کرد.
به عبارت دیگر موزه آستان قدس رضوی می تواند میراث ملموس و ناملموس رضوی را حفظ و چه بسیار وقایع شیرین و تلخی را از طریق رسانه موزه به نحو تأثیر گذار بیان کند.
با سیری در متون تاریخی و آثار باستانی بجا مانده از وقایع هزاره گذشته می توانیم نشانه‌های سفر حضرت رضا(ع) از مدینه منوره تا مرو و سپس مشهد مقدس، همچنین حملات خانمان سوزی که در طی هزار سال گذشته از سوی اقوام سرزمین های شرقی و همسایه شمالی به این منطقه وارد شده را ببینیم. این امر خود باری گران بر دوش نهاد فرهنگی موزه آستان قدس رضوی می گذارد، چرا که باید به بهترین روش ممکن نه تنها مراجعان و مخاطبانش را با زندگی پر برکت حضرت رضا(ع) تا شهادت ایشان آشنا کند، بلکه آثار و نشانه های ارزشمندی را که در خزائن از گذشته به یادگار مانده و برگهای تاریخی این سرزمین و وقایع شیرین و تلخی را که بر صفحات نسخ خطی یا اسناد موجود ثبت شده را هم به تصویر کشد.
وقایعی ارزشمند همچون بیان حدیث سلسله الذهب، خواندن دعای باران و... تا وقایعی بس سهمگین همچون به توپ بستن گنبد مبارک حرم مطهر توسط روسها و قحطی بزرگ در زمان جنگ اول جهانی و رنجی که مردمان از جور استعمارگران بردند.
البته در حرم مطهر رضوی آیین‌های ارزشمندی نیز وجود دارد که چندین سده است در این حریم قدسی برگزار می‌شود. این آیین‌ها بخشی از میراث ملموس جهان اسلام به شمار می روند. علت و چگونگی برگزاری برخی از این آیین‌ها هنوز برای بسیاری از مردم و حتی زائران حرم مطهر ناشناخته است و نه تنها به طور حضوری آنها را ندیده‌اند بلکه هیچ شناختی نیز از آنها ندارند. مانند مراسم خطبه خوانی، نقاره‌زنی و مراسمی که دیگر برگزار نمی شود مانند آیین نخل‌گردانی که از طریق موزه می توان آنها را ارائه داد تا زائران و مجاوران با آنها آشنا شوند. لذا موزه به عنوان یک نهاد آموزش غیر رسمی و تأثیرگذار در تربیت نسل ها در این آستان مقدس نقش ایفاء می کند.
موزه های آستان قدس رضوی به عنوان نهادی آموزشی و رسانه‌ای تأثیرگذار، تراث فراموش شده را احیا و در معرفی میراث ملموس و ناملموس بارگاه رضوی نقش مهمی دارد.
* بنابر توضیحات شما، موزه های آستان قدس رضوی تاثیرات ارزشمندی در مقوله «زیارت، وقف و فرهنگ رضوی» دارند؟
بله همینطور است. وجود موزه در کنار بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) تاثیر مهم و فراوانی در هویت بخشی ملی و تاریخی دارد و در تحکیم ریشه های ملی، مذهبی و تاریخی عموم مردم تاثیر می گذارد.
نقش تأثیرگذار دیگری که موزه های آستان قدس رضوی بر زائران و مجاوران دارد را می توان از جمع آوری آثار فرهنگی متنابهی که بسیاری از اهداکنندگان و خالقان آثار با ارادت ویژه ای که به حضرت رضا(ع) داشته اند و همچنین طی بازدید از موزه و ارتباط با موزه داران و شناسایی آثار ارزشمندی که طی سالها وقف و اهدا شده می توان دانست، چنانکه این ارادتمندان به اهل بیت (ع) و عاشقان سرزمین مادری اغلب، تمام داشته هایی را که طی سالها جمع آوری کرده بودند را اهدا کرده اند.
این اتفاق خود نقش مهمی در تقویت ذخایر فرهنگی و هنری موجود در مجموعه داشته است و حداقل در طی ۴۰ سال اخیر مجموعه آثار و نفایس موجود در گنجینه های آستان قدس نه تنها چندین برابر شده بلکه زمینه تنوع بی نظیری را در انواع آثار هنری و تاریخی و علمی و طبیعی فراهم کرده است.
منبع: آستان نیوز
انتهای پیام/
نظر شما