قدس آنلاین؛ مدتی است که در بین مردم و در فضاهای مجازی بحثی ایجاد شده که تزریق واکسن­های کووید-۱۹ منجر به مغناطیسی شدن بدن می­‌شود. این امر سبب ایجاد نگرانی­‌هایی در جامعه شده است. کمیته ساماندهی تحقیقات کووید-۱۹ وزارت بهداشت با انتشار گزاره برگی با تکیه‌بر شواهد علمی به نگرانی و پرسش‌­های پیرامون تزریق واکسن های کووید ۱۹ پاسخ داد.

بررسی ترکیبات واکسن ها: اگر این واکسن­‌ها قابلیت ایجاد یک میدان مغناطیسی را در بدن داشته باشند یا باید محتویات خود واکسن­‌ها خواص مغناطیسی داشته باشند یا اینکه خاصیت مغناطیسی را در بدن القا کند. پس ابتدا به بررسی ترکیبات تشکیل‌دهنده تعدادی از واکسن­‌های رایج کووید-۱۹ می‌­پردازیم که از منابع معتبر جهانی نظیر CDC و FDA قابل‌استعلام هستند. از آنجا که این موضوع در خصوص همه واکسن‌ها و در همه جای دنیا بیان می‌شود، به ترکیبات همین چهار واکسن اکتفا می‌شود.

جدول شماره ۱: ترکیبات چهار نمونه از واکسن­های کووید-۱۹

همان‌طور که در فرمولاسیون واکسن­‌های فوق دیده می­‌شود، هیچ ماده‌­ای که بتواند خواص مغناطیسی مؤثری داشته باشد وجود ندارد. درواقع، ترکیبات این واکسن­‌ها شامل مولکول­های زیستی، نوکلئیک اسیدها، لیپیدها، قندها و بافرهایی هستند که در بسیاری از داروهای دیگر و گاهی حتی در مواد غذایی نیز وجود دارند. واضح است که این ترکیبات به‌تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر نیز قادر به ایجاد میدان مغناطیسی در بدن انسان نیستند و اصولاً ماهیت این ترکیبات ارتباطی با القای میدان­های مغناطیسی ندارد. البته لازم به ذکر این واقعیت است که در بدن انسان هر سلولی میدان مغناطیسی خاص خودش را دارد اما شدت میدان مغناطیسی ایجادشده توسط کل بدن یک انسان بسیار ناچیز و در حدود ۹-۱۰ گاوس است. برای درک میزان کوچکی این میدان مغناطیسی باید گفت که این میزان تقریباً یک میلیاردم میدان مغناطیسی کره زمین است. همان‌گونه که همه می‌­دانیم، میدان مغناطیسی زمین به‌زحمت می‌­تواند آهنربای موجود در قطب‌­نماها را حرکت دهد. همچنین، شدت میدان مغناطیسی آهنرباهای کوچکی که بر روی یخچال­‌ها برای نصب یادداشت­های روزانه خود می­‌چسبانیم، در حدود ۱۰ گاوس است. پس میدان مغناطیسی موجود در بدن انسان به‌هیچ‌وجه قابلیت جذب فلزات را ندارد. ما حتی اگر ده‌­ها عدد از این آهنرباهای یخچالی را نیز در بدن خود داشته باشیم باز نمی‌­توانند یک قاشق فلزی یا حتی یک آهنربای دیگر را از ورای پوست و عضلات و بافت همبند جذب نمایند. بر این اساس می‌توان گفت که «مغناطیسی شدن بدن براثر تزریق واکسن» موضوع درستی نیست.

 بررسی شواهد علمی: این ادعا نمی‌تواند صحیح باشد چون در صورت صحت مشکلات اساسی و آنی برای بدن ایجاد می‌کند. اگرچه، این ادعا با اصول و واقعیت­های علمی دیگری نیز در تضاد است. همانگونه که می­‌دانیم که سیستم عصبی انسان و نیز سیستم ضربان­ساز طبیعی قلب بر اساس اختلاف‌پتانسیل‌های الکتریکی در دو سوی غشاهای سلولی خود، کار می­‌کنند و این پتانسیل‌ها و اختلاف بارها به‌شدت و در حد میلی ولت کنترل می­‌شوند. تصور کنید بدن ما در اثر تزریق یک واکسن تا حدی خاصیت مغناطیسی پیدا کند که قادر به جذب فلزات باشد. آنگاه حتما فرایندهای عصبی و قلبی تحت تأثیر قرار می­‌گرفتند و در نتیجه حیات فرد دریافت‌کننده واکسن به سرعت و به شدت و با ایجاد عوارض وخیم تحت تاثیر قرار می‌گرفتند. همچنین، اگر مواد فلزی و دارای خاصیت مغناطیسی به این میزان در بدن منتشر می‌­شدند که قابلیت جذب فلز را در بدن انسان ایجاد کنند، اندام­ها و بافت­‌های حیاتی بدن دچار سمیت شدید با مواد فلزی مذکور می­‌شدند و فرد دریافت‌کننده واکسن از نظر سلامت دچار عوارض وخیمی می‌شود. ایجاد این میزان خاصیت مغناطیسی در بدن با استمرار فعالیت‌های طبیعی سلول های بدن از نظر فیزیولوژیک منافات دارد.

منشأ این ادعا: درواقع، این ادعا یا شایعه ابتدا از کاربران فضای مجازی در کشورهای دیگر آغاز شد و به‌تدریج فراگیر شد. اگرچه، پیرو پیگیری­هایی که توسط تیم حقیقت‌­یاب خبرگزاری رویترز در این زمینه انجام شد، شرکت­‌های تولیدکننده واکسن­های کووید-۱۹ قویاً استفاده از مواد فلزی و مغناطیسی را در واکسن­‌های خود رد نمودند. به‌جز موارد محدودی که در برخی از واکسن‌­های کووید در حد بسیار ناچیزی از نمک­‌های آلومینیوم استفاده‌شده است که در تولید واکسن­‌های مختلف ماده‌­ای رایج است و ده­ها سال است از آن استفاده می‌­شود. مشروح این خبر را می‌­توان در آدرس اینترنتی https://www.reuters.com/article/factcheck-coronavirus-vaccine-idUSL۲N۲N۴۱KA مشاهده نمود. درواقع، افراد حمایت‌کننده از این ادعا و شایعه بر هیچ واقعیت علمی و مدارک قابل اتکایی استناد ننموده‌­اند و به بیان ادعایی گنگ و مبهم بدون ارائه شواهد کافی اقدام کرده‌­اند.

پیشتر نیز ادعا شد که شرکت مایکروسافت و در رأس آن بیل گیتس با همکاری دولت­‌های جهانی قصد دارند ریزتراشه‌­های دیجیتالی را از طریق واکسن در بدن افراد قرار دهند تا همیشه و همه‌­جا تحت کنترل و قابل رهگیری باشند؛ اما آیا می‌­شود وجود ریزتراشه­‌ها یا مواد مغناطیسی را به این سادگی در درون این واکسن­‌ها پنهان نمود. باوجود تجهیزات شیمی تجزیه نظیر کروماتوگرافی‌­های پیشرفته و دستگاه­های طیف­‌سنج جرمی که امروزه تقریباً در هر شهری وجود دارند، پنهان نمودن چنین مواردی غیر ممکن و غیرقابل‌باور است. تمامی این ادعاها و شایعات همیشه از سوی منابع رسمی و معتبر با تکیه‌ بر واقعیت­های علمی و عینی رد شده‌­اند.

توصیه‌ها:پیشنهاد می شود در زمان برخورد با این ادعاها برای دریافت پاسخ سؤالات و نگرانی­ها به منابع معتبر علمی و متخصصین حوزه سلامت اعتماد شود و به شایعات و ادعاهای بی­ اساس که گاهی به آن­ها جلوه علمی نیز داده می شود توجهی نکرد. با پیشرفت­های گسترده تجهیزات علمی و نیز فراگیر شدن رسانه­های جمعی امکان فریب مردم و تزریق واکسن با اهداف غیردرمانی و پشت پرده وجود ندارد. افراد هر جامعه‌­ای با افزایش آگاهی و اعتماد به متخصصین حوزه سلامت می‌­توانند از چنین شایعاتی دور بمانند و از جان خود و عزیزانشان محافظت کنند.

کدام سوی این قضایا را باور کنیم؟ در مواجهه با اخبار این چنینی  در شبکه های اجتماعی چه رویکردی داشته باشیم؟

 به نظر می رسد که منابع این شایعات بخشی از سوی جنبش های ضد واکسن و بخشی نیز از سوی سایت‌ها و منابعی فرصت طلب برای جذب مخاطب بیشتر باشد.

در ادامه تلاش می کنیم نکاتی را جهت مواجهه علمی با این موضوع و موارد مشابه مطرح نماییم. چرا که ادعاهای عجیب و غریب درست و نادرست در شبکه های اجتماعی نه تنها کاهش نمی‌یابد بلکه رو به افزایش است. اگر با چنین مواردی مواجه شدیم، فارغ از تایید یا انکارش، می بایست مسیر درست مواجه رو طی کنیم و نتیجه هر چه شد، بی طرفانه بپذیریم. جهت راستی آزمایی ادعاهای عمومی، توصیه متدولوژیست ها طی کردن گام های سه گانه به شرح ذیل است.

گام اول: بطور واضح و شفاف، ببینیم ادعای مطرح شده چیست و آن را روی کاغذ بنویسیم؟

گام دوم: دلایل و مستندات ارائه شده دقیقا چه چیزهایی هستند،  مواردی که مستقیم و یا غیر مستقیم اظهار شده‌اند، را استخراج نموده و جهت بررسی شفاف یادداشت برداریم؟

گام سوم: اعتبار ادعا و همچنین اسناد ارائه شده را بدقت بررسی کنیم تا ببینیم در چه سطحی بوده و تکیه گاه شان چیست؟

اجازه دهید مسئله واکسن و مغناطیس را با همین گامها به عنوان یک مصداق بررسی کنیم.

گام اول: در کلیپ های منتشر شده، بطور شفاف چه موضوعی ادعا شده است؟ ادعای مطرح شده در شبکه اجتماعی این است که واکسن زدن باعث ایجاد خاصیت مغناطیسی در بدن فرد مذکور می گردد.

گام دوم: دقیقا برای اثبات این ادعا چه مستنداتی ارائه گردیده است؟ برای بررسی مستندات و ادله، چند کلیپ با انتشار گسترده انتخاب شدند. مرد میانسالی که چندین قاشق را به ناحیه سینه اش می چسباند. خانمی که آهن ربای گرد کوچکی را به بازوی چپش چسباند، و مرد سالمندی  که کلید و سپس قاشقی رو به بازوی چپش چسباند.

گام سوم: این گام مهمترین گام محسوب می‌شود. اعتبار ادعا و  مستندات در چه وضعیتی است؟

۱. آیا سند معتبری برای واکسن زدن ارائه شد؟ یا صرفاً ادعای کلامی بود؟

۲. آیا افراد مذکور به منظور شفاف نمودن هویت حقیقی خود به مسائلی مانند: نام خود، کشور و شهرشان، مرکزی که واکسن زده اند و نوع واکسن به صراحت اشاره کردند؟

۳. آیا انسجام کافی در ادعای مطرح شده وجود داشت؟ محل ایجاد مغناطیس در یکی از افراد ناحیه سینه و دو  نفر دیگه ناحیه بازو بود.

۴. آیا علت چسبیدن شی مانند قاشق به سینه صرفاً به دلیل مغناطیس است؟

۵. آیا ادعا کنندگان بجز بازویی که ادعا می شد واکسینه شده، بازوی مقابل رو هم به عنوان کنترل تست کردند؟

۶. آیا بعد از پخش شدن این کلیپ، فردی قبل از واکسیناسیون تست منفی مغناطیس را روی بازوش نشان داد؟ تا نشان دهد بعد از واکسیناسیون  مغناطیس ایجاد شده باشد؟

۷. آیا یکنواختی و انسجام در اسناد وجود داشت؟ یکی ادعای تزریق آهن داشت که آهن ربا به بازویش می‌چسبید و یکی ادعای تزریق آهن ربا داشت که آهن به بدن می چسبید.

۸. آیا چنانچه فرض کنیم ادعای مغناطیسی شدن اثبات شود، چطور میکروچیپ بودن از این مسئله نتیجه گیری می‌شود؟ آیا میکروچیپ این خاصیت را دارد؟

۹. آیا تعداد کلیپها گزارش شده در مقایسه با جمعیت چند صد میلیونی واکسینه شده، در حدی هست که اثر را به واکسن نسبت بدهیم؟

نتیجه­ گیری نهایی: مهمترین مداخله و اساسی ترین راه برون‌رفت از بحران پاندمی کووید-۱۹، واکسیناسیون عمومی است. عدم تزریق واکسن به دلیل توجه به شایعاتی که علیه واکسن کووید-۱۹ وجود دارد، نتیجه­‌ای جز به مخاطره انداختن سلامت مردم و جامعه نخواهد داشت. این ادعا یک شایعه است و باقی ماندن اجسام روی بدن در مواردی که ادعا می شود به دلیل ایجاد خاصیت مغناطیسی توسط واکسن نیست. بر اساس شواهد علمی موجود، اصولا این واکسن ها هیچ خاصیت مغناطیس در بدن ایجاد نمی کنند.

انتهای پیام/

منابع:

1) https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/different-vaccines/Pfizer-BioNTech.html

2) https://www.fda.gov/media/144414/download#page=2

3) https://www.fda.gov/media/146305/download#page=2

4) https://www.fda.gov/media/144638/download#page=2

5) https://www.nps.org.au/medicine-finder/covid-19-vaccine-astra-zeneca

6) Y. Uchikawa and M. Kotani, "Measurement of Magnetic Field Produced from the Human Body," in IEEE Translation Journal on Magnetics in Japan, vol. 7, no. 8, pp. 600-607, Aug. 1992, doi: 10.1109/TJMJ.1992.4565462.

7) Hall, John E., and Michael E. Hall. Guyton and Hall textbook of medical physiology e-Book. Elsevier Health Sciences, 2020.

8) https://www.reuters.com/article/factcheck-emf-covid19-vaccine/fact-check-electromagnetic-field-reader-test-does-not-prove-covid-19-vaccine-emits-radiation-idUSL2N2NC0LL

9) https://www.reuters.com/article/factcheck-coronavirus-vaccine-idUSL2N2N41KA

10) https://www.reuters.com/article/uk-factcheck-coronavirus-bill-gates-micr-idUSKBN21I3EC

با تشکر از  آقای آرمان رحیمی دانشجوی  دکتری تخصصی رشته پزشکی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی کردستان به خاطر تهیه مطلب اولیه این گزاره برگ  و آقای دکتر مهدی هدایتی، رییس مرکز تحقیقات علوم سلولی و ملکولی غدد. پژوهشکده علوم غدد درون ریز و متابولیسم. دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی