البته اگرچه در چند سال اخیر اقدامات مؤثری برای توزیع عادلانه کادر درمانی در نقاط مختلف کشور انجام شده است؛ اما هنوز با توزیع عادلانه نیروهای متخصص و فوق‌تخصص در سراسر کشور فاصله داریم و همچنان بیشتر پزشکان فوق‌تخصص، در تهران و کلانشهرها حضور دارند و در اغلب استان‌های محروم شاهد کمبود نیروی فوق تخصص هستیم. این مشکل گاهی به حدی حاد می‌شود که در برخی رشته‌های فوق تخصصی، بیمار را از یک استان محروم به استان دیگر ارجاع می‌دهند که این مسئله علاوه بر افزایش هزینه‌های درمان برای بیماران، ممکن است موجب از دست رفتن زمان طلایی درمان و به خطر افتادن سلامت یا حتی زندگی آن‌ها شود.
افزایش پرداختی از جیب بیماران
سید جلیل میر محمدی میبدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در این خصوص می‌گوید: بی‌برنامه بودن توزیع پزشکان در کشور تعادل در ارائه خدمات را بر هم زده و موجب شده در برخی از کلانشهرها با ترافیک خدمات فوق‌تخصصی و در بیشتر مناطق کم‌برخوردار و محروم با فقر این خدمات روبه‌رو باشیم.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: نبود پزشک متخصص در استان‌های محروم موجب افزایش پرداختی از جیب بیماران می‌شود؛ در حالی که در اسناد بالادستی نظام سلامت، بر توزیع عدالت در سلامت تأکید شده؛اما شواهد و آمارها نشان می‌دهد این عدالت تحقق نیافته است.
میر محمدی میبدی با بیان اینکه نبود امکانات مناسب برای پزشکان در مناطق محروم مهم‌ترین دافعه برای ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی در این مناطق است، می‌افزاید: در حوزه توزیع خدمات درمانی و کادر درمان در مناطق مختلف کشور همواره با نواقص و کاستی‌هایی روبه‌رو هستیم، اما این مشکل در حوزه توزیع پزشکان عمومی، متخصص و فوق‌تخصص بسیار حادتر است.
خدمت در مناطق محروم توجیه مالی ندارد
به گفته این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ما به لحاظ قانون، دستورالعمل، آیین‌نامه و بخشنامه کمبودی نداریم و به طور شفاف عنوان شده همه پزشکان اعم از عمومی، متخصص و فوق تخصص پس از پایان تحصیل باید دو سال دوران تعهد خود را در مناطق مورد نیاز کشور بگذرانند، اما مشکل اینجاست پزشکان ما پس از گذراندن دوران تعهد حاضر به حضور در مناطق محروم نیستند، زیرا این مناطق از کمترین امکانات تفریحی، آموزشی، ورزشی و... بی‌بهره‌اند و در واقع امکانات رفاهی برای خانواده آن‌ها وجود ندارد، ضمن آنکه به لحاظ مالی نیز نمی‌توان توجیه قابل قبولی برای حضور این پزشکان پیدا کرد چرا که آن‌ها در مراکز استان‌ها می‌توانند با امکانات رفاهی به مراتب بهتر، کسب درآمد بیشتری نیز داشته باشند به همین دلیل امروزه تعداد پزشکان فوق تخصص جراحی مغز و اعصابی که در یکی از خیابان‌های تهران مطب دارند، معادل پزشکان فوق تخصص جراحی مغز و اعصاب سه یا چهار استان بزرگ کشور است و بیشتر بیماران مناطق محروم از نبود پزشک متخصص و فوق‌تخصص در محل زندگی خود رنج می‌برند.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس سطح‌بندی و نظام ارجاعی که در وزارت بهداشت به صورت کج‌دار و مریز در حال اجراست در بیشتر شهرستان‌های کشور با هر تعداد جمعیت و هر رده بیمارستانی، همه تخصص‌ها و برخی از فوق‌تخصص‌ها حضور دارند؛ البته درخواست مردم این است در یک شهرستان ۲۵۰هزار نفری همه رشته‌های تخصصی و فوق‌تخصصی وجود داشته باشد که البته انتظار بجایی است؛ اما به لحاظ سطح‌بندی محدودیت‌هایی وجود دارد که دانشگاه‌های علوم پزشکی مجاز نیستند برای این تعداد جمعیت این‌گونه توزیع نیروی متخصص و فوق تخصص داشته باشند.
سهمیه پذیرش دانشجو برای مناطق محروم
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس می‌گوید: باید بکوشیم دست‌کم براساس سطح‌بندی وزارت بهداشت، تخصص‌ها و فوق تخصص‌های مورد نیاز در مناطق کم‌برخوردار و محروم حضور داشته باشند. بر همین مبنا از چند سال گذشته سهمیه پذیرش دانشجو برای مناطق محروم در آزمون رشته‌های پزشکی تعیین شده است و طبق آن، داوطلبانی که رتبه و نمره پایین‌تری در آزمون کسب می‌کنند، به شرط اینکه سه برابر مدت زمان تحصیل خود را در مناطق محروم خدمت کنند، در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور پذیرفته می‌شوند. اگر تعارف‌ها، سفارش‌ها و مداخله‌های بیجای افراد دارای نفوذ اتفاق نیفتد می‌توان امیدوار بود چند سال آینده کمبود پزشک اعم از عمومی، متخصص و دندانپزشک در مناطق محروم کشور به حداقل برسد.
وی با بیان اینکه باید تمهیداتی اندیشیده شود تا در طرح پذیرش سهمیه دانشجوی پزشکی برای مناطق محروم افراد بومی بیشتری پذیرفته شوند، می‌افزاید: همچنین باید امکانات رفاهی متناسب با یک زندگی متوسط برای این پزشکان در مناطق محروم فراهم شود و به لحاظ شرایط مالی نیز درآمد آن‌ها در حد متوسط درآمد پزشکان سایر مناطق کشور باشد تا این عزیزان انگیزه حضور و ارائه خدمات درمانی در مناطق محروم را داشته باشند.
میرمحمدی میبدی ادامه می‌دهد: باید برای حضور پزشکان متخصص و فوق‌تخصص در کلانشهرها محدودیت‌های جدی‌تری را قائل شویم و در زمینه اعطای مجوز مطب و فعالیت در بخش خصوصی برای آن‌ها شرایطی در نظر بگیریم تا پزشکان ما ترغیب به فعالیت در مناطق کم‌جمعیت‌تر شوند.
کمبود پزشک در نظام سلامت
وی یکی دیگر از دلایل توزیع نامتوازن پزشک در کشور را کمبود پزشک در نظام سلامت عنوان می‌کند و می‌گوید: درهمین خصوص مقایسه شاخص سرانه پزشک در ایران و سایر کشورها نشان می‌دهد نه تنها سرانه تعداد پزشک در کشور از کشورهای توسعه یافته به مراتب کمتر است؛ بلکه در بین کشورهای آسیای میانه و غرب آسیا نیز ایران در جایگاهی پایین‌تر از کشورهایی مثل سوریه، تاجیکستان، ازبکستان و حتی فلسطین قرار دارد؛ ما باید نسبت به افزایش دو تا سه برابری پذیرش دانشجوی پزشکی و متخصص اقدام کنیم. با این حال اگر توزیع پزشکان در کشور به صورت مطلوب انجام شود با آنکه مسئله کمبود پزشک پابرجا خواهد بود اما میزان دسترسی جمعیت به پزشک افزایش خواهد یافت.
به گفته وی باید وزارت بهداشت و در سطح کلان دولت انگیزه‌های مختلفی را که موجب حضور و ماندگاری پزشکان متخصصان در مناطق محروم می‌شود افزایش دهند.
نبود امکانات و تجهیزات درمانی
اما لعبت گرانپایه، متخصص جراحی عمومی که ضمن ارائه خدمات خیرخواهانه بی‌شمار، با سازمان‌ها، گروه‌ها و زنجیره‌های خیران پزشکی و درمانی همکاری نزدیکی داشته و با ۵۴ هزار ویزیت و یک هزار و ۵۰۰جراحی رایگان در مناطق محروم کشور به عنوان جراح نیازمندان شناخته می‌شود، در گفت‌وگو با ما در خصوص کمبود پزشک متخصص و فوق‌تخصص در مناطق محروم کشور می‌گوید: مهم‌ترین مسئله در این حوزه امکانات و تجهیزات درمانی است که در مناطق مختلف کشور به درستی توزیع نشده و به همان نسبت مناطق محروم کشور با کمبود یا نبود پزشک اعم از عمومی و متخصص مواجه‌اند.
رئیس انجمن سبا (انجمن سلامت بانوان) در ادامه توضیح می‌دهد: در جاده‌های برخی از مناطق کشور حتی نمی‌توانیم با اتومبیلی مثل لندرور تردد کنیم. به طور حتم با این وضعیت بیمارستانی هم در این مناطق وجود ندارد و در بهترین حالت ممکن است یک پزشک عمومی در این مناطق برای ویزیت بیماران حضور داشته باشد. بنابراین تا زمانی که امکانات و تجهیزات در مناطق محروم کشور ایجاد نشود، حضور پزشکان متخصص و فوق‌تخصص بدون امکانات درمانی مؤثر نخواهد بود.
نظر شما