اعتراض‌ها در لبنان به دنبال وخامت اوضاع معیشتی، فساد اقتصادی، فساد گروه‌های سیاسی و اختلاف‌های سیاستمداران در ماه اوت ۲۰۲۰ آغاز و به استعفای حسان دیاب (نخست‌وزیر این کشور) منجر شد.
پس از آن سعدالحریری (رئیس جریان المستقبل) به‌عنوان نخست‌وزیر، مأمور به تشکیل کابینه شد، اما هنوز لبنان روی خوش ندیده و تا به امروز گروه‌های سیاسی موفق به تشکیل کابینه جدید نشده‌اند؛ در نتیجه، اختلافات و اعتراضات همچنان ادامه دارد و بحران اقتصادی مردم این کشور را گرفتار کرده است. بانک مرکزی لبنان این بحران را یکی از بدترین بحران‌های جهان در ۱۵۰ سال گذشته توصیف کرده، به گونه‌ای که لیر لبنان ارزش خود را مقابل دلار به میزان ۹۰ درصد از دست داده و کمبود بنزین، بیکاری و فقر، این کشور را در آستانه فروپاشی قرار داده است.
با این همه، تحلیلگران تأکید می‌کنند هنوز برخی گروه‌های سیاسی در لبنان برای مقابله با این بحران بزرگ تلاش واقعی نمی‌کنند و در کنار آن، دخالت کشورهای خارجی مانند آمریکا، فرانسه و عربستان نیز مزید بر علت شده است. در همین زمینه می توان به اولتیماتوم هایی که کشورهای غربی پس از انفجار عجیب بیروت به مقامات لبنانی دادند اشاره کرد. زمانی که ماکرون شخصا به لبنان سفر کرد و به لبنانی ها قول مساعده مالی داد اما وقتی همایش نمایش گونه کمک به لبنان را برگزار کرد، مبالغ جمع شده را بلوکه کرد تا اصلاحات سیاسی مد نظر او و دیگر مقامات غربی در لبنان انجام شود.
به منظور بررسی دقیق علل و راهکارهای حل بحران لبنان، با «حسن عزالدین» نماینده حزب‌الله در پارلمان این کشور گفت‌وگو کرده‌ایم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
به نظر شما دلیل یا دلایل اصلی بن‌بست سیاسی در لبنان و تشکیل دولت جدید چیست؟
بن‌بست سیاسی موجود در لبنان، نتیجه سیاست‌هایی است که طی پنج دهه گذشته در لبنان دنبال شده و در فروپاشی کشور و بحران اقتصادی سهیم بوده است. در این سال‌ها در پی سیاست‌های مالی و پولی مخرب، بخش صنعت، تجارت و کشاورزی تضعیف و اقتصاد کشور از یک اقتصاد مولد و پویا به یک اقتصاد منفعت‌طلبانه مبتنی بر سپرده‌گذاری اموال در بانک و دریافت سود بدون به‌کارگیری آن در چرخه اقتصاد و تولید تبدیل شده است. به دنبال این اتفاق، شهروندان لبنانی مجبور به فروش زمین کشاورزی یا کارخانه خود شده و پول آن را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند که در نهایت کشور به این تنگنای اقتصادی و بدهی‌های بزرگ افزون بر ۱۰۰ میلیارد دلاری رسیده؛ البته بخش بزرگی از آن نیز در نتیجه فساد، حیف و میل و چپاول‌گری مجموعه فاسد در کشور بوده است.
چرا گروه‌های سیاسی نمی‌توانند این معضلات را حل و راهی برای مقابله با فساد بیابند؟
روش سیاسی که لبنان پس از جنگ داخلی سال ۱۹۷۵ در پیش گرفت -جنگی که پنج سال طول کشید و نتیجه آن حصول توافق طائف بین گروه‌های سیاسی بود- منجر به شکل‌گیری یک نظام سیاسی مبتنی بر اختلاف، طایفه‌گرایی و ناتوان در حل مشکلات شد؛ نظامی که در سال‌های گذشته، خود یکی از عوامل مهم بحران‌آفرینی‌ها بوده است، چه در زمینه اجرا نشدن مفاد توافق‌نامه طائف و چه در زمینه اجرای قانون اساسی که سازوکارهای لازم برای عبور از بحران‌های مختلف در آن پیش‌بینی نشده است. بنابراین بحران امروز لبنان در سطح داخلی برآمده از این موضوع است که از یک طرف گروه فساد هم در عرصه مالی و هم در عرصه اداری بر کشور سیطره یافته و از طرف دیگر در موضوع تشکیل کابینه، دو طرف ذی‌ربط یعنی سعدالحریری به‌عنوان نخست وزیر مکلف و میشل عون رئیس جمهور لبنان موفق به توافق در مورد کابینه نشده‌اند. حزب‌الله و جنبش امل برای حل بحران و تشکیل دولت جدید تلاش زیادی انجام داده‌اند، اما متأسفانه این تلاش‌ها تا این لحظه نتیجه‌بخش نبوده و به‌نظر می‌رسد برخی گروه‌های سیاسی به‌دنبال سوءاستفاده از شرایط موجود و گرو گرفتن موضوع تشکیل دولت تا انتخابات پارلمانی آینده هستند و این موجب رنج مردم لبنان در عرصه‌های مختلف شده است.
برخی گروه‌های سیاسی حزب‌الله را متهم به مانع‌تراشی در روند تشکیل کابینه جدید می‌کنند؛ نظر شما در این مورد چیست؟
این سخنان هیچ پایه و اساس و منطقی ندارد. حزب‌الله جزوی جدایی‌ناپذیر از بافت اجتماعی ملت لبنان است و سیدحسن نصرالله هم بارها تأکید کرده حزب‌الله همواره کوشیده دیدگاه طرف‌های مختلف سیاسی را برای تشکیل کابینه جدید نزدیک کند و در این راستا با همه طرف‌ها گفت‌وگو و رایزنی نموده، اما موفق نشده است. با وجود این باز هم دست از تلاش برنداشته و به‌صورت مسئولانه برای ایجاد منافذ نجات‌بخش فعالیت می‌کند؛ زیرا وجود دولت قوی، اساس حل مشکلات اقتصادی، معیشتی، بیکاری و فقر در
کشور است.
نقش دخالت‌های خارجی در بحران لبنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌طور قطع، دخالت‌های خارجی به‌ویژه دخالت آمریکا و فرانسه در امور لبنان و اعمال فشار بر طرف‌های سیاسی، در عمیق‌تر شدن بحران لبنان تأثیر داشته و دارد، اما این‌بار می‌بینیم بیشتر گروه‌های سیاسی بر موضع خود اصرار دارند و این پافشاری بر مواضع مانع تسهیل روند تشکیل دولت جدید شده است. در نتیجه برخی طرف‌های خارجی از این اختلافات داخلی برای تحقق اهداف خود سوءاستفاده می‌کنند، بنابراین اگر خود لبنانی‌ها بتوانند با یکدیگر به تفاهم برسند و مجال را برای دخالت‌های خارجی فراهم نکنند، آن‌ها نیز طبیعتاً راه نفوذی نخواهند یافت.
سعدالحریری جزو متحدان عربستان سعودی است؛ اما این‌بار به‌نظر می‌رسد حمایت آن‌ها را ندارد؛ علت چیست؟
مشکل عربستان، تجربه‌هایی است که در گذشته با سعدالحریری داشته؛ آن‌ها می‌گویند ما پول‌های زیادی به‌پای او هزینه کرده‌ایم اما ما را به نتایج مطلوبی نرسانده؛ بنابراین قصد ندارند این‌بار از او حمایت کنند.
در زمینه بحران سوخت و بنزین بفرمابید مقصر اصلی این بحران کیست؟
همان‌طور که می‌دانید دولت پیشبرد امور به ریاست حسان دیاب، آن‌گونه که باید وظایف خود را به‌درستی انجام نداده و در حقیقت بحران سیاسی، مالی و پولی، این دولت را درگیر کرده است. همچنین رئیس بانک مرکزی لبنان به‌صورت خودرأی عمل کرده و به وظایف خود پایبند نیست. به‌طور خلاصه مشکل اصلی به وجود همان بحران سیاسی و مالی بازمی‌گردد که منجر به سیطره برخی شرکت‌های وارداتی بر بازار نفت و واردات بنزین و احتکار آن شده تا فشارها بر مردم را بیشتر کنند و با اعمال فشار، موازنه قدرت در انتخابات آینده را به‌نفع خود تغییر دهند. دلخوشی آمریکا و غرب نیز مبتنی بر همین قاعده است. بنابراین از یک طرف احتکار و فساد و از طرف دیگر تحریم منجر به بروز بحرانی جدید به‌نام بحران بنزین در لبنان شده است.
سید حسن نصرالله بر آمادگی حزب‌الله برای واردات بنزین از ایران تأکید کرده؛ چه مانعی در این مسیر وجود دارد؟
لبنان کشوری است که گروه‌های سیاسی به دو دسته کلی تقسیم شده‌اند؛ برخی به سمت آمریکا و اروپا گرایش دارند و برخی دیگر توجه به غرب و اروپا را بی‌فایده می‌دانند و معتقدند باید به‌سمت شرق حرکت کرد. حزب‌الله مانع واردات بنزین و نفت و گازوئیل از هیچ کشوری نیست، اما اگر می‌خواهند چیزی را وارد نکنند و همچنین مانع دیگران برای واردات آن شوند، این منطقی نیست. بنابراین سید حسن این طرح را پیشنهاد داده؛ اگر دولت از تأمین این نیازها عاجز است، ما دست بسته نخواهیم نشست و اجازه نمی‌دهیم مردم لبنان در سختی و مشکل باشند.
به نظر شما ایران چگونه می‌تواند به حل بحران لبنان کمک کند؟
ما از ایران سپاسگزاریم؛ زیرا بارها در سال‌های اخیر به کمک لبنان آمده است. به‌تازگی هم هر زمان که دولت ما خواسته، سوخت مورد نیاز لبنان را فراهم کرده است. تهران اعلام کرده آمادگی دارد در تمام زمینه‌های مورد نیاز به لبنان کمک کند و فکر نمی‌کنم کشوری وجود داشته باشد که تا این اندازه از لبنان حمایت کرده باشد.
به عنوان سؤال آخر، اگر سعدالحریری موفق به تشکیل کابینه جدید نشود، آینده سیاسی لبنان را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
به نظر من شرایط به همین منوال پیش خواهد رفت تا انتخابات پارلمانی در کشور برگزار شود. ۶ یا هفت ماه دیگر تا زمان برگزاری این انتخابات باقی مانده و باید منتظر بمانیم تا لبنانی‌ها از این طریق فرصتی برای تغییر معادله و تشکیل دولتی مبتنی بر عدالت و مساوات بین شهروندان و ضامن منافع مردم پیدا کنند. در واقع، حل بحران لبنان در گرو نتایج انتخابات آینده خواهد بود.
انتهای پیام/
نظر شما