به گزارش قدس آنلاین و به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت امام هادی علیه اسلام، به منظور بررسی جلوه های امامت و هدایت جامعه توسط آن حضرت(ع) با حجت الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، استاد حوزه و مولف مجموعه چهارده جلدی «پیشوایان هدایت» (جلد دوازدهم آن به امام هادی(ع) اختصاص دارد) گفتگو کرده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

* دوران امامت امام هادی علیه السلام از نظر اجتماعی سیاسی با چه شرایطی همراه بود و در این شرایط حضرت هادی (ع) چگونه هدایت و امامت جامعه را عهده دار بودند؟

حیات پر برکت آن حضرت(ع) بیش از سه دهه به طول انجامیده و ایشان با شش تن از خلفای دولت عبّاسی معاصر بوده است. حضرت هادی(ع) همچون پدران بزرگوار خود از سوی خلفای ظالم عبّاسی متحمّل ظلم ها و ستم های بی شماری شده بود.

ویژگی بزرگ عصر امام هادی(ع) نزدیکی زمان آن حضرت(ع) به زمان غیبت امام زمان(عج) بود مسئله ای که همه مسلمانان انتظار آن را می کشیدند. بنابراین ضروری بود تا ایشان گروه یاران صالح و شیعیان خود را برای استقبال از این عصر جدید که تا آن زمان سابقه نداشت، آماده کنند.

نقش امام هادی(ع) در این عرصه، علیرغم همه تصریحاتی که در میان همه مسلمانان به صورت عامّ و به خصوص درمیان شیعه رایج و متداول بوده و مسأله غیبت دوازدهمین پیشوا را از ائمّه اهل بیت(ع) یعنی همان مهدی منتظَری که خداوند متعال همه امّت ها را به آمدنش وعده داده است مطرح کرد، بسیار مهم، بنیادین و مشکل بوده است.

به رغم انزوایی که حکومت عباسی به اجبار بر این امام (ع) روا داشته و حضرتش را در پایتخت خود یعنی شهر سامرا تحت مراقبت شدید نگهداری می کرد، ایشان با کمال دقّت و احتیاط نقش خود را ایفا کردند. تحقق این مهم از سیستم کارآمد «وکیلان ائمّه» که حضرت امام صادق(ع) آن را پایه ریزی کرده و پدر بزرگوار امام هادی (ع)، یعنی حضرت امام جواد(ع) آن را استحکام بخشیده بود، یاری می جست. آن حضرت (ع) با استفاده از این سیستم مستحکم توانست مهمترین نیازهای شیعیان خود را در آن شرایط سخت به آنان برساند. این گونه بود که توانستند خط شیعی پیروان اهل بیت(ع) را به سمت و سوی استقلال همه جانبه ای که از نیازهای اساسی عصر غیبت کبری بود راهنمایی کنند. آن حضرت (ع) در آنار فیض رسانیِ خود به مسلمانان از راه دادن تفکّرات دینی، عقیدتی، فقهی و اخلاقی، با کمال جدّیت درباره مسأله مهمِّ تربیت علما و فقها در میان جامعه تلاش و کوشش فراوانی به انجام رساند.

* امام هادی (ع) به چه ویژگی هایی شهرت داشتند و این ویژگی ها چه برکاتی برای جامعه شیعی به همراه داشته است؟

ابوعبد اللّه جنیدی گوید: به خداوند متعال سوگند که امام هادی(ع) بهترین فرد از میان مردمان روی زمین و بافضیلت ترین مخلوق خداوند متعال است. یزداد طبیب نیز می گوید: اگر از میان مخلوقات خدا یک نفر پیدا شود که علم غیب بداند، همانا که او امام هادی(ع) است.

ابن شهرآشوب نیز می گوید: امام هادی(ع) خوشروترین و راستگوترین مردم بود. هنگامی که آن حضرت(ع) را از نزدیک می دیدی ملاحت او در میان مردم بی نظیر و هنگامی که از دور با او معاشرت می کردی، فضل و آمالش در میان جامعه بی بدیل بود، چون سکوت می کرد هیبت و وقار از وی می بارید و چون زبان به سخن می گشود، شکوه و جلالش نمودار می گردید، وی از خاندان رسالت و امامت و محلّ استقرار وصایت و جانشینی پیامبر (ص) بود. وی شاخه ای از درخت تناور نبوّت بود، برافراشته و پسندیده، و میوه ای از درخت رسالت چیده و برگزیده.

امام هادی(ع) از گشاده دست ترین مردم و بخشنده ترین آنان در زمان خود بود. آن حضرت (ع) به شیوه و رویه پدران بزرگوار خود عمل می کرد که بنا به نصّ صریح قرآن در راه عشق به خداوند متعال به مسکین و یتیم و اسیر خوراک می دادند. زهد و پارسایی از دیگر ویژگی های امام هادی (ع) است، آن حضرت (ع) هیچگاه به جلوه های ظاهری زندگی دنیا اعتنائی نداشته، طاعت خداوند متعال را بر هر چیز دیگری مقدّم می داشت. منزل آن حضرت(ع) چه هنگامی آه در مدینه به سر می برد و چه آن هنگام آه در سامرا زندگی می آرد همواره خالی از اثاثیّه زندگی بود.

* امام هادی علیه السلام در دفاع از ولایت و تبیین ویژگی های شجره طیبه امامت چه راهبردی داشتند و این راهبرد حضرت (ع) چه دستاوردهایی برای تشیع داشته است؟

از مهمترین اسناد تاریخی که جامعیت نگاه اهل بیت رسالت(ع) را دربر دارد زیارت غدیریه امام هادی(ع) و زیارت جامعه کبیره است.

زیارت جامعه کبیره یکی از منابع مهم فکری و اسناد اهل بیت(ع) است که می توان از آن ویژگی های تفکّر سالم را دریافت. امام هادی (ع) در این زیارت به برگزیدگی اهل بیت(ع) اشاره و تصریح دارند که اهل بیت(ع) پایگاه رسالت خداوندی بوده اند. چرا که خداوند متعال آنها را گذشته از رهبری مسلمانان، برای تصدّی منصب رهبری والای بشریت انتخاب کرده است.

ایشان در این زیارت همچنین بنیان های فکری تشیع را تبیین کرده اند؛ در ادامه زیارت و فقره دیگری از فرازهای این زیارت بزرگ می توان به نقاطی دست یافت که روشن کننده بنیان های فکری است که دعوت اهل البیت(ع) بر آن استوار بوده و بر شیعیان واجب است که بر اساس آن حرکت کرده و به حدود آن ملتزم باشند. چنان که آورده اند: «السلام علی الأئمة الدعاة، والقادة الهداة، والسادة الولاة، والذادة الحماة، واهل الذآر، وأولی الأمر، وبقیة االله وخیرته، وحزبه وعیبة علمه، وحجته وصراطه، ونوره وبرهانه ورحمة االله وبرآاته».

* در زیارت غدیریه امام هادی (ع) چه حقایقی و آموزه هایی تصریح و تبیین شده است؟

از مهمترین زیارات ائمّه اطهار در نزد شیعه امامیه که اهتمام و اهمّیت ویژه ای به آن می دهند زیارت روز غدیر است، چرا که این امر خود به عنوان سمبلی برای این روز جاویدان در دنیای اسلام است، روز غدیر روزی است که حضرت رسول اکرم(ص) راه سرنوشت ساز امّت را مقرّر و حضرت امام امیرالمؤمنین علی(ع) را به عنوان خلیفه و جانشین خود برای مسلمانان منصوب کردند.

حضرت امام هادی(ع) در سالی که معتصم آن حضرت(ع) را از مدینه به سامرا احضار کرد جدّ خود حضرت امیرالمؤمنین(ع) را در چنین روزی زیارت کرده است. آن حضرت(ع) در متن این روایت از فضایل حضرت امام امیرالمؤمنین علی(ع) سخن به میان آورده و مصیبت ها و مشکلات سیاسی و اجتماعی که آن حضرت(ع) در طول حیات شریف خود با آن روبرو بوده را ذکر کرده است. ایشان در فرازی از این زیارت آورده اند: تو آن کسی هستی که در تمام جنگ ها با پیغمبر(ص) حاضر بودی و به اتّفاق او در راه خدا جهاد می کردی و پرچم اسلام را پیش پیش پیغمبر(ص) می بردی و در جلوی او شمشیر به فرق دشمنان می زدی، و چون عزم و تدبیر و بصیرتت در امور مشهور بود پیغمبر تو را در بسیاری از موارد فرمانروا کرد و هیچ کس بر تو امیر و فرمانفرما نبود ...».

منبع: آستان نیوز

انتهای پیام /