در کوچه پسکوچه‌های بولواری که به نام شهید صیاد شیرازی مزین شده است، از لابه‌لای درخت‌های کهنسال چنار می‌توان فیروزه‌ای گنبدش را دید.
مسجدی که نام متبرک سید و سالار شهیدان، بر کتیبه کاشی‌کاری سردرش حک شده و همه اهالی آن به نوعی خود را خدمتگزار امام همنام با مسجد می‌دانند. سید مجتبی سلطانی، دانشجوی دکترای حقوق و سطح چهار حوزه علمیه خراسان، امام جماعت این مسجد است و افتخار می‌کند که ۱۴ سال از عمرش را در این مسجد نوکری کرده است. او و دوستان همدلش فعالیت‌های متفاوتی اعم از فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در این مسجد انجام می‌دهند تا با همه وجود ثابت کنند مسجد، خانه امن خدا جایی جز محل پیوند دین و دنیا نیست. حرف‌های این فعال فرهنگی ۴۰ ساله را که همه برکت زندگی‌اش را از کار مسجدی می‌داند با هم می‌خوانیم.
از کلاس‌های قرآن تا یاری‌رسانی به بیماران
خوشحالم از اینکه خدا توفیق داده از سال ۱۳۸۶ در خدمت عزیزان مسجد و مجتمع فرهنگی امام حسین(ع) واقع در بولوار صیاد شیرازی باشم؛ هم به عنوان مدیر مجتمع فرهنگی این مسجد و هم امام جماعت.
البته مسئولیت‌های دیگری هم بوده است، مثل مسئولیت کانون فرهنگی هنری مسجد، مسئولیت شورای حل اختلاف مسجد، مسئولیت مرکز نیکوکاری مسجد و خلاصه مواردی اینچنینی که همه زیرمجموعه مسجد است. صد البته کار اصلی روی دوش بقیه است و من هم به سهم خودم در سیاست‌گذاری‌های کلی نقش دارم. در این مسجد مجموعه‌ای از فعالیت‌های عمومی داریم که باید در همه مساجد باشد.
مثل اقامه نماز جماعت سه بار در روز، برگزاری جلسات هفتگی هیئتی که سبب می‌شود جوان‌ها به مسجد خو بگیرند؛ جلسات هفتگی قرآن خواهران و براداران هم جداگانه برگزار می‌شود و برپایی مراسم دعا و مناسبت‌های ملی مذهبی را هم داریم. ولی به جز این فعالیت‌ها، ما در مسجد خودمان فعالیت‌های ویژه‌ای را تدارک دیدیم که به تداوم آن‌ها اهمیت زیادی می‌دهیم.
از سال‌ها پیش یک کمیته انفاق در مسجد تشکیل دادیم که به واسطه آن خانواده‌ها را در مناطق اطراف شناسایی کرده و با کمک‌های معیشتی و... زیر پوشش قرار می‌دهیم. وقتی کرونا شدت گرفت و موج «نهضت مواسات» که مورد تأکید رهبر انقلاب بود گسترده شد، خانواده‌های بیشتری زیر پوشش قرار گرفتند و کمک‌ها هم شدت گرفت. به‌تازگی با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره) مرکز نیکوکاری مسجد را تشکیل دادیم و یک ستاد ویژه کرونا. به وسیله این ستاد، بیماران کرونایی را در منطقه شناسایی می‌کنیم و اقلام مورد نیاز مثل کپسول، دارو، سوپ و آبمیوه و... را به آن‌ها می‌رسانیم.
تأسیس مدرسه در دل مسجد
مجوز تأسیس پیش دبستانی و دبستان پسرانه را که به‌تازگی گرفته‌ایم یکی از مهم‌ترین اقدامات و موفقیت‌های مسجد می‌دانم. شاید ما تنها مسجدی باشیم که توانستیم از آموزش و پرورش و سازمان نوسازی این مجوز رسمی را بگیریم و در طبقه فوقانی فضای آموزشی تدارک ببینیم. هدف این است دانش‌آموزان با سیستمی نظام‌مند در مسجد آموزش ببینند.
این حرکت می‌تواند الگویی برای بقیه مساجد باشد چرا که پیوند حقیقی مدرسه و مسجد این‌گونه اتفاق می‌افتد؛ وقتی ما در یک فضای معنوی و در دل مساجد، مدرسه داشته باشیم. از دیگر طرح‌های موفقیت‌آمیزی که در این مسجد دنبال می‌شود طرح تشکیل شوراهای همیاری حل اختلاف در مساجد است که از زمان ریاست حجت‌الاسلام رئیسی به عنوان رئیس قوه قضائیه اتفاق افتاد و در مشهد به صورت پایلوت اجرا شد. ما نیز در مسجد مرکزی را زیرمجموعه دادگستری قرار دادیم تا پرونده‌هایی که طبق قانون از طرف شاکی قابل گذشت است، از طرف دادسرا به این شورای همیاری حل اختلاف ارجاع داده شود و به دست ما برسد.
در ادامه طرفین را دعوت و آماده سازش می‌کنیم. این طرح بسیار موفق بوده و درصد زیادی از پرونده‌ها در مسجد به سازش و گذشت ختم شده و بار قضایی در پرونده‌های قوه قضائیه هم سبک‌تر می‌شود. ایجاد صندوق قرض‌الحسنه با همکاری یکی از بانک‌های قرض‌الحسنه و کمک‌های مردمی هم از اقدامات مثبت مسجد بوده به‌طوری‌که نیازمندان را به بانک معرفی می‌کنیم تا طبق ضوابط بانک وام دریافت کنند.
اشتغال در مسجد؛ استقلال خارج از مسجد
از بدو ورود، اشتغال جوان‌های مسجدی یکی از دغدغه‌هایم بوده است. به همین منظور برای بعضی جوان‌های تحصیلکرده مسجد فضایی تدارک دیدیم. مثل یک شرکت دانش بنیان که الان در پارک علم و فناوری مشهد مستقر شده است. تشکیل این شرکت از سال ۸۷ در مسجد بود. کم‌کم اعضای آن، پروژه‌هایی گرفتند و موفق شدند روی پای خودشان بایستند.
یک شرکت سینمایی هم از سال ۸۹ تا مدت چهار، پنج سال در مسجد مستقر بود تا الان که در حوزه هنری بسیار قوی و مستقل فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهد. برای بانوان هم مراکز خوداشتغالی در نظر گرفته‌ایم. این بانوان تولیدات خود را ارائه می‌دهند و به فروش می‌رسانند. وقتی به استقلال رسیدند از مسجد جدا می‌شوند.
مثل گروهی هنری که دخترهای جوان ملزومات عبادت را با روبان‌دوزی تولید می‌کردند و به‌تازگی مستقل شده‌اند. الان دو گروه دیگر از بانوان فعال داریم که هر وقت از لحاظ موقعیت شغلی قوی شوند از مسجد جدا خواهند شد و این چرخه ادامه‌دار است. برای جذب نسل جدید به مسجد باید این واقعیت را قبول کنیم که نسل امروز با گذشته فرق دارد. پس مسجد باید برخی نیازهایش اعم از روحی، جسمی و غریزی را برطرف کند. مثلاً جوان امروز مدام گوشی به دست است. این گوشی هر روز با یک نرم‌افزاری جدید نیازهای روزمره‌اش را جواب می‌دهد. پرسش این است ما در مسجدها چه نیازی از جوانان را برطرف می‌کنیم؟ پیغمبر خدا(ص) سعی می‌کردند در مسجد همه نیازهای یک جوان را برطرف کنند؛ حتی نیازی مثل ازدواج، ولی الان این‌طور نیست. نیازهای روحی، فکری و عبادی در مساجد هست ولی این‌ها نیازهای پس‌زمینه است و رو نیست و خودش را نشان نمی‌دهد. تا جوان این نیازها را احساس کند و تشنه و جذب مسجد شود طول می‌کشد و ممکن است مسجد او را از دست بدهد. مسجدها باید به سمت شناسایی این علایق بروند و محلی برای تأمین این نیازها باشند. امروز باید ساختارهایی در مساجد تعریف شود که دست‌کم بخشی از این نیازها را تأمین کنیم تا جذب اتفاق بیفتد.
آموزش‌های فرهنگی، اقدام های معیشتی
به طور متناوب کارگاه‌های تربیت فرزند و مهارت‌های خانواده و زناشویی با دعوت از اساتید برگزار می‌کنیم که بسیار مورد استقبال قرار می‌گیرد. دوره‌های تخصصی نهج‌البلاغه و مهدویت هم برای مخاطبان بانو به صورت هفتگی داریم. طرح‌های ویژه تربیت کودک و نوجوانان را به طور جدی دنبال می‌کنیم.
با برنامه‌ریزی واحد تربیت، نوجوان‌ها و کودکان در گروه‌های سنی سازماندهی می‌شوند و با مشوق‌های مختلف، فعالیت‌های تربیتی و فرهنگی برای این قشر آینده‌ساز انجام می‌شود. تشکیل اتاق تعاونی مصرف شامل اقلام اساسی مورد نیاز خانواده‌ها مثل برنج، روغن، رب، ماکارونی و حبوبات از دیگر اقدامات مثبت مسجد است. چون قصد نداریم مغازه‌های اطراف متضرر شوند، تنها اقلام اساسی و ضروری خانواده‌ها را با قیمت مناسب از مراکز پخش خریداری می‌کنیم و به همان قیمت به مردم می‌دهیم. انجام قربانی اول هر ماه قمری با کمک خیران و توزیع گوشت آن توسط مرکز نیکوکاری مسجد میان نیازمندان زیر پوشش از دیگر اقدامات در زمینه رفع نیازهای معیشتی خانواده‌هاست.
مسجد مؤلفه‌های زندگی را در خود جا می‌دهد
مسجد فقط محل عبادت نیست بلکه کار مسجدی مؤلفه‌های ویژه دارد و مسجد همه مؤلفه‌های زندگی را در خودش جا می‌دهد. مسجد محل پیوند دین و دنیاست و باید محوریت تمام نیازهای زندگی روزمره را مسجد قرار دهیم. کار مسجدی با عشق انجام می‌شود و به صورت جهادی و بااخلاص و بدون منت و توقع. افرادی که اینجا جمع می‌شوند فقط رضای خدا را می‌خواهند. مهم‌ترین عامل همدلی آن‌ها اخلاص و محبت اهل بیت(ع) است.
در مسجد همه دور نام سیدالشهدا(ع) و به نام نوکری امام حسین جمع می‌شوند و منیت‌ها و جایگاه‌ها را کنار می‌گذارند. در حقیقت در همه مساجد فعالیت‌ها با کمک‌های مردمی شدنی است وگرنه هیچ‌وقت کار پیش نمی‌رود.
اگه روزی مسجد از لحاظ مالی از کمک‌های مردمی بی‌نیاز شد باز هم باید مردم را در فعالیت‌ها دخیل کند تا مردم مسجد را از خود بدانند و مسجد هم آن‌ها را مثل فرزند خودش سهم و جا دهد. خود من کارهای متنوع و درآمدهایی هم دارم اما کاری که برایم درآمد ندارد مسجد است، ولی مسجد کار دل است و تک‌تک فعالیت‌های اینجا را با عشق و علاقه انجام می‌دهم. برکت کار در مسجد را طی این سال‌ها با همه وجود درک کرده‌ام؛ هم برکت اقتصادی در زندگی هم در تحصیلات. یک زمانی فکر می‌کردم با رها کردن کار مسجد درسم را ادامه دهم ولی برکت مسجد به درسم هم آمد، هم در وقتم و هم عمرم. به همین خاطر مسجد را دوست دارم و لحظه به لحظه از حضور در آن لذت می‌برم.
سالی ۸۰ هزار شغل توسط ۸۰ هزار مسجد
مهم‌ترین هدفم از کار مسجدی این است مسجدی داشته باشیم که تراز اسلامی و به عنوان الگو باشد و تمام نیازهایی که در محله داریم محوریتش مسجد شود و بتوانیم نیازهای اساسی مردم را تأمین کنیم.
بزرگترین آرزو برای خودم عاقبت به خیری خودم و خانواده‌ام است. به قول مادربزرگم: «خدایا بیامرز و ببر»؛ ولی بزرگترین آرزوی مسجدی‌ام طرحی است که گاهی آن را مطرح کرده‌ام هر چند هنوز اتفاق نیفتاده است. چند دهه است مشکلات اقتصادی بر کشور حاکم است، حتی رهبر انقلاب هم با علم به این موضوع هر سال را با شعارهای اقتصادی نام‌گذاری می‌کنند. برای حل مشکلات اقتصادی باید مساجد با کمک نهادهایی مثل بسیج و سپاه و... پای کار بیایند. مثلاً برای ایجاد یک کارگاه تولیدی و اشتغال زودبازده اگر سرمایه اندکی لازم باشد در مساجد قابل تهیه است.
هر مسجد باید در سال دست‌کم یک کارگاه تولیدی راه‌اندازی کند؛ نه الزاماً در مسجد بلکه به عنوان تسهیل‌گر و شتاب‌دهنده، تأمین سرمایه آن را به عهده بگیرد و به چند نفر اشتغال دهد.
فرض کنید یک مسجد ۲۰۰ میلیون در سال برای این کارگاه اختصاص بدهد. این مبلغ برای مسجد چیزی نیست. هزینه سفره‌های اطعام و دیگ غذاهای نذری خیلی بیشتر است.
فقط در مشهد هزار و ۶۰۰ مسجد داریم و می‌توانیم با این اقدام، در سال هزارو ۶۰۰ بنگاه اقتصادی و کارگاه تولیدی درست کنیم. این رقم در کشور حدود ۸۰ هزار مورد اشتغال‌زایی در سال می‌شود و در عرض ۱۰ سال ۸۰۰ هزار بنگاه اقتصادی راه‌اندازی خواهد شد.
اگر در هر کارگاه ۱۰ نفر شاغل شوند حدود ۸ میلیون نفر اشتغال توسط مساجد طی ۱۰ سال رقم می‌خورد. این اتفاق شدنی است هر چند همت ملی و عزمی جدی می‌خواهد و اینکه مساجد و مجموعه‌های مختلف پای کار بیایند.
نظر شما