به گزارش قدس آنلاین، محمد اسماعیل عبداللهی، نویسنده کتاب «عاشورایی برای عاشورا»، در نشست نقد این کتاب که از سوی دانشگاه علوم قرآنی قم برگزار شد، گفت: تا سال ۶۱ هجری نابسامانی‌های فکری در جامعه مسلمین فراگیر و غبار بر روی معیارهای تشخیص حق و باطل نشسته بود. لذا امام حسین(ع) بزرگترین هجرت تاریخ را برای دفاع از دین انجام دادند.
وی با بیان اینکه پاسداشت و نگه‌داشت عاشورا و پیام آن کمتر از خود عاشورا نیست، اظهار کرد: یکی از مصادیق این موضوع، نوع و شکل عزاداری و برپایی اصل عزاداری است؛ براساس مطالب کتاب، گزارشهای مستندی وجود دارد که دشمنان درصد بودند تا این شبکه پیام‌رسان قدرتمند را از بین ببرند. بنابراین ما با تحلیل‌های جامعه‌شناسی و ارتباط میدانی به برخی آسیب‌های عزاداری پرداختیم و راه برون‌رفت را هم با بهره بردن از اندیشه‌های امام و رهبری ارائه کرده‌ایم. بنده کوشیده‌ام تا گام اندکی به منظور شناسایی برخی آسیب‌های عزاداری و کاهش آنها بردارم تا پیام ناب عاشورا تحت‌الشعاع مسائل نادرست قرار نگیرد.
کتاب قابلیت ترجمه دارد
در ادامه دو تن از ناقدان به نقد شکلی و محتوایی این اثر پرداختند؛ حجت‌الاسلام و المسلمین محمدحسن مختاری، دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در نقد این کتاب گفت: یکی از مواردی که در ذهن ما به اشتباه وجود دارد این است که وقتی می‌خواهیم اثری را نقد کنیم، فقط به برجسته کردن نقاط ضعف و منفی آن می‌پردازیم، در حالی که در غرب این دیدگاه وجود ندارد. بنابراین کتاب وقتی به بوته نقد گذاشته می‌شود که ارزش علمی لازم داشته باشد و این کتاب هم واجد این مورد است.
مختاری اظهار کرد: این کتاب یکی از موضوعات مهم دینی و اسلامی را مد نظر قرار داده و پاسخ مناسبی به برخی سؤالات و شبهات داده است تا برخی ایرادها رفع شود. در این اثر به نگاه اهل سنت به عزاداری و برخی عزاداری‌ها در کشورهای دیگر مانند آلمان هم اشاره شده است. یکی از مزایای کتاب آوردن احادیث در پاورقی است و برخی احادیث مهمتر در متن آمده که این کار پسندیده است؛ برخی نقایص نوشتاری هم در کتاب وجود دارد، مثلاً چندین صفحه مطلب پشت سر هم آمده، بدون اینکه منبع آن ذکر شود یا اگر ذکر شده منبع ضعیفی است، چون جزو منابع دست اول نیست؛ عزاداری یکی از موضوعات مهم در شیعه است، لذا باید از منابع دست اول استفاده می‌شد.
وی اضافه کرد: براساس استانداردهای بین‌المللی، باید هر صفحه ۳ تا ۵ منبع داشته باشد، یعنی باید اطمینان حاصل شود که نویسنده منابع دست اول را ملاحظه کرده و با تحلیل دقیق، بهترین منبع را ذکر کرده است. همچنین هر صفحه باید یک پیام برای مخاطب و خواننده داشته باشد. کشورهای غربی در روش‌شناسی خیلی جلوتر از ما هستند. ما در برخی موضوعات دینی در برابر اهل تسنن و قضاوت آنها قرار داریم و حتی اگر آن را نادیده بگیریم، در برابر نسل جوانی هستیم که مسائل را با کنجکاوی و عمق بیشتری دنبال می‌کند. بنابراین باید به منابع دست اول بیشتر مراجعه شود؛ نویسنده در چندین موضع به کتب شهید مطهری ارجاع داده و گاهی چند صفحه از کتاب حماسه حسینی را آورده که باعث کاهش وزانت کتاب شده است.
عزاداری رافع واجبات دینی نیست
مختاری اظهار کرد: چون کتاب حجم زیادی ندارد، بهتر بود که در قالب چند فصل ارائه می‌شد و تقسیم‌بندی به بخش، که عمدتاً برای کتب حجیم به کار می‌رود، مناسب این اثر نیست؛ همچنین سخن از معناشناسی به جای مفهوم‌شناسی به میان آمده، در حالی که با هم تفاوت دارند. یکی از شبهات نسل جوان ما در مورد عاشورا استناد به احادیثی است که ثواب فوق‌العاده برای عزاداری قائل است. بر این اساس برخی می‌گویند که وقتی ما با عزاداری و گریه بر امام حسین(ع) همانند روز تولد پاک می‌شویم اگر فلان عبادت واجب مانند نماز خواندن را انجام ندهیم، مشکلی ندارد که این سوء برداشت و نادرست است. در کتاب روایات مرتبط با این مطلب را آمده و خوب بود که توضیح لازم هم ارائه می‌شد تا به شبهه مذکور دامن زده نشود.
دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: اهمیت عزاداری از دیدگاه اهل بیت(ع) نیازمند یک فصل جداگانه بود و حتی می‌شد آن را در ۵۰ صفحه آورد و از آن برای توجیه چرایی عزاداری استفاده شود. همچنین سخنانی از مقام معظم رهبری آورده شده که منبع ندارد یا به برخی رسانه‌ها استناد شده که منبع معتبری محسوب نمی‌شود. در مورد مداحی به خوبی بحث شده؛ مداحی یکی از موضوعات مهم مرتبط با عزاداری برای امام حسین(ع) است و می‌تواند در انتقال پیام عاشورا نقش داشته باشد.
این اثر با رفع برخی نقایص حتی ظرفیت ترجمه شدن هم دارد تا بتواند فلسفه عزاداری عاشورا را حتی برای پیروان ادیان دیگر تبیین کند.
برخی اشکالات محتوایی و شکلی کتاب
همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین محمد نقیب، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، گفت: این کتاب نکات کاربردی خوبی را متناسب با نیازهای روز بیان کرده است. آقای عبداللهی در ۲۲ سالگی و سال ۱۳۹۰ این اثر را نوشت و ارزیابی و نقد ما باید متناسب با سن او باشد، زیرا امروز اگر وی بخواهد این اثر را بنویسد، قطعا متفاوت خواهد بود.
استاد دانشگاه علوم قرآنی قم تصریح کرد: به لحاظ روش و شکل، دسته‌بندی مطالب نیازمند اصلاح است، مثلا وقتی سخن از معناشناسی آمده که همان مفهوم‌شناسی است، در نصف صفحه توضیح داده شده و بعد وارد تاریخچه و ضرورت و فلسفه عزاداری و ... شده که اینها باید از هم تفکیک شوند. همچنین مبانی و معیار و ملاک شما برای تقسیم‌بندی آسیبها به آسیب‌های رفتاری، اندیشه‌ای و گفتاری چیست؟ بهتر بود به دو بخش اندیشه و رفتار تقسیم می‌شد، زیرا اندیشه تبدیل به گفتار می‌شود.
نقیب اضافه کرد: درکتاب به بحث علل و ریشه‌های انحراف در عزاداری پرداخته‌شده، بدون اینکه مشخص شود مرتبط با کدام بخش و فصل یا فصل جداگانه است و ارتباط آن با قبل و بعد هم روشن نیست. پاورقی‌ها نیاز به اصلاح جدی دارد. در وسط جمله پاورقی وجود دارد؛ در صورتی که باید جمله تمام شود و بعد عدد پاورقی بیاید. البته استفاده از فرهنگ معین برای معنای واژگان هم خوب نیست و باید از کتب معتبرتر و قدیمی استفاده شود. اعراب‌گذاری برخی روایات ایراد دارد، مثلا واژه «یضل» اعراب ندارد و به چند صورت خوانده می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم گفت: به لحاظ محتوایی هم ایرادهایی وجود دارد؛ از جمله در ارجاعات نیاز به غنی‌سازی هست و ارجاع به یک روزنامه وجهی ندارد و باید از منابع معتبر نقل شود. در جایی تیتر زده شده نقدی از جنس سخن، ولی هر چه نگاه کردم نقدی ندیدم، بلکه بیشتر نقل قول افرادی مانند ابوالفرج بود. نقدی هم بر عنوان کتاب دارم؛ عنوان کتاب بار مثبتی دارد، در حالی که از واژه عاشورا برای نگاه منفی استفاده شده است.
نویسنده کتاب در خاتمه این جلسه تأکید کرد که بسیاری از نقایص و نقدها را در ویرایش بعدی اصلاح خواهد کرد.
منبع: ایکنا
انتهای پیام/
نظر شما