این سریال تلاش دارد تا با نشان دادن بخشی از زندگی مهاجران افغانستانی در تهران، نگاه به آن ها را تصحیح کند. علی پورکیانی تهیه‌کنندگی و محمدحسین غضنفری کارگردانی آن را بر عهده دارند. علاوه بر بازیگران چهره و کمتر شناخته شده ایرانی در این سریال، چند بازیگر و هنرور افغانستانی هم در آن  ایفای نقش می‌کنند. پورکیانی اعتقاد دارد سریال «هم‌سایه» ملودرام عاشقانه‌ای است که تفاوت‌هایی با بقیه ملودرام‌های عاشقانه‌ای تلویزیون دارد. او امیدوار است تولید این سریال به هموار شدن مسیر تولید فیلم‌ها و سریال‌هایی مرتبط با مهاجران افغان در ایران کمک کند. در ادامه گفت‌وگوی ما با تهیه‌کننده سریال «هم سایه» را می‌خوانید.

ایده ساخت «هم سایه» چطور شکل گرفت؟

ایده اصلی سریال را آقای آذرپندار، مدیر فیلم و سریال شبکه سه در اسفند سال ۹۷ به من دادند. پس از آن، ایده را به چند نویسنده دادیم که طرح سریال را بنویسند، با طرحی که خانم تهمینه بهرام علیان و آقای ارسلان امیری نوشته بودند، موافقت شد. اردیبهشت ۹۸ طرح اولیه تأیید و نگارش فیلم‌نامه تا تابستان ۹۹ زمان برد. افراد زیادی طرح و فیلم‌نامه سریال را خواندند، چون ملاحظات زیادی داشت؛ از کارشناسان وزارت امور خارجه گرفته تا فعالان حوزه‌های مرتبط با افغانستان و مهاجران افغان.

در این سال‌ها نگاه به مهاجران افغانستانی در سریال‌های تلویزیونی، نگاهی کلیشه‌ای بوده اما «هم‌سایه» این کلیشه‌ها را شکسته است، در این باره توضیح می‌دهید؟

متأسفانه تصویری کلیشه‌ای در آثار سینمایی و تلویزیونی از مهاجران افغان به وجود آمده بود که  فقط به عنوان کارگران ساختمانی شناخته می‌شدند، در حالی‌که این‌طور نیست. ضمن اینکه جوی ایجاد شده بود که مهاجران افغانستانی در کشورمان، مشکلاتی دارند که حل نمی‌شود یا به آن‌ها ظلم می‌شود. ما در این سریال نشان دادیم، کسانی که به هر کشوری مهاجرت می‌کنند با مشکلاتی مواجه هستند، ولی مهاجران افغانستانی در ایران از امتیازاتی برخوردارند، همزبانی و اشتراکات دینی و فرهنگی از جمله آن‌هاست ضمن اینکه در این سال‌های میزبانی، خدماتی هم به آن‌ها داده شده است و با وجود مشکلات، نیمه پر ماجرا را نیز باید دید. در این سریال نشان دادیم شرایط متفاوتی برای نسل جدید افغانستانی‌های ساکن ایران به وجود آمده است، نسلی که در ایران به دنیا آمده‌اند، اصلاً لهجه ندارند و ممکن است حتی به افغانستان هم نرفته باشند. این موضوعات را در دیالوگ‌های سریال داریم، ضمن اینکه تحقیقات ما نشان داد برخی از این بچه‌ها که به افغانستان می‌روند، احساس غربت می‌کنند و دوباره به ایران برمی‌گردند، آن‌قدر که ایران را می‌شناسند افغانستان را نمی‌شناسند. ما در این سریال خواستیم به این مسائل اشاره کنیم.

تصور غلطی وجود دارد که به مهاجران افغانستانی در ایران کم لطفی می‌شود، در حالی‌که واقعاً این‌طور نیست. آرامشی که مهاجران افغانستانی به دلیل هم زبانی و فرهنگ مشترک در ایران دارند، زیاد است.

پیش‌بینی می‌کردید سریال زمانی پخش شود که افغانستان درگیر مسئله طالبان است؟

اصلاً این پیش‌بینی را نداشتیم و ارتباطی هم بین همزمانی پخش این سریال با اتفاقات افغانستان وجود ندارد. ما زمان تولید و پخش مشخصی داشتیم که مطابق با برنامه‌ریزی‌هایمان پیش رفتیم.

فکر می‌کنید تولید این سریال در تغییر نگاه مردم ایران نسبت به مسائل و دغدغه‌های مهاجران افغانستانی اثرگذار باشد؟

ما خواستیم بخشی از حقایق را نشان دهیم. ما در این سریال شخصیت‌های مثبت و منفی را از هر دو ملیت داریم و این‌طور نیست که شخصیت‌های منفی، فقط ایرانی باشند. ما خواستیم سریالی در بستر ملودرام عاشقانه بسازیم که در آن به زندگی مهاجران افغانستانی هم پرداخته ‌شود و هم‌زیستی مسالمت آمیز مهاجران افغانستانی با مردم ایران را نشان دهیم.

بازخوردها از سوی جامعه مهاجران افغانستانی نسبت به این سریال، چطور بوده است؟

خوشبختانه این بازخوردها بسیار خوب بوده است؛ مثلاً گفتنددر این سریال می‌بینیم که مهاجران افغانستانی محترم‌اند و اسم‌هایشان جمعه و شنبه نیست، لهجه درستی دارند، سطح طبقه اجتماعی‌شان فقط در طبقات پایین نیست و قشر تحصیلکرده مهاجران را هم نشان دادید.

درام با یک ماجرای جنایی آغاز می‌شود آیا این گره جنایی به‌خاطر جذابیت بخشی به سریال اضافه شد؟

به‌هرحال قصه این‌طور آغاز شده است و مخاطب هر چه جلوتر می‌رود به اهمیت وجود این گره پی‌می‌برد؛ چون ماجرای قتل مشکوک باعث باز شدن پای شخصیت اصلی سریال به مدرسه بچه‌های مهاجران افغان و آشنایی با «نورا» می‌شود. به‌نظرم این سریال با وجود گره جنایی که دارد در مقایسه با دیگر سریال‌های تلویزیون اصلاً خشونت ندارد، ضمن اینکه روایتگر قصه عشقی نجیبانه است و مخاطبان تلویزیون پس از تماشای یک سریال امنیتی پلیسی نیاز به تماشای یک ملودرام عاشقانه داشتند.

ترکیب بازیگران ایرانی و افغانستانی سریال بر چه اساسی بود؟

سعی کردیم شخصیت‌های اصلی سریال را از چهره‌های کمتر دیده شده انتخاب کنیم، اگرچه سابقه بازیگری خوبی دارند، اما مخاطب ذهنیتی از نوع بازی‌شان ندارد در کنار آن‌ها از چهره‌های شناخته شده هم بهره بردیم. پیدا کردن بازیگران افغانستانی سریال کار بسیار سختی بود، برخلاف اینکه گفته می‌شد بازیگران افغانستانی خوبی در ایران وجود دارند، ما برای پیدا کردن بازیگران افغان با مشکلات زیادی مواجه شدیم. مهاجرانی که بازیگران شناخته شده بودند با ما همکاری نکردند و این گله را از آن‌ها داریم. در جاهایی نیاز داشتیم که حتماً از بازیگران  افغانستانی استفاده کنیم؛ مثلاً می‌خواستیم نقش «بشیر» را یک بازیگر افغانستانی بازی کند، چند نفر از بازیگران مهاجر پای کار آمدند، قول همکاری دادند اما به هر دلیلی منصرف شدند که جای گله را برایمان باقی می‌گذارد؛ چون ما برای مهاجران افغانستانی سریال می‌سازیم ولی بازیگرانشان همکاری خوبی با ما نداشتند. البته چند بازیگر افغانستانی پیدا کردیم که لطف کردند و پای کار ماندند. علاوه بر یافتن بازیگران افغانستانی، در پیدا کردن هنرورهای افغانستانی هم خیلی دردسر کشیدیم. من بابت همکاری این موضوع انتظار بیشتری از جامعه مهاجران افغان داشتم.