گروه ترجمه قدس آنلاین - ایران و جمهوری آذربایجان، دو کشوری که تا همین چند وقت پیش یقه یکدیگر را گرفته بودند اکنون به پیشرفت های چشمگیری برای عادی سازی کامل روابط دیپلماتیک خود دست یافته اند.

تنش های مرزی میان ایران وجمهوری آدربایجان از آنجایی آغاز شد که آذربایجان، ایران را به حمل و نقل غیر قانونی کالا توسط کامیون هایش در مسیر این کشور متهم کرد. با اینکه ایران بارها هرگونه فعالیت غیر قانونی کامیون های باری خود از گذرگاه آدربایجان را رد کرده، اما جمهوری آذربایجان تنها یک خواسته از این کشور داشت که کنترل بیشتری بر این شرایط از خود نشان دهد. ایران این را پذیرفت تا فرآیند عادی سازی روابط دیپلماتیک دو طرف از همان ابتدا به خوبی آغاز شود.

این عادی سازی دیپلماتیک باعث به دست آمدن منافع خوبی برای دو کشور شده است. در ۲۸ نوامبر، روسای جهور ایران و آذربایجان در ترکمنستان با یکدیگر دیدار و به توافقی سازنده و مهم دست پیدا کردند. سه کشور ایران، آذربایجان و ترکمنستان به قرارداد سه جانبه سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان رسیدند که باعث می شد دو میلیارد متر مکعب گاز این کشور در سال با لوله هایی که از داخل ایران می گذرد به جمهوری آذربایجان برسد. چند روز بعد ایران و آذربایجان از توافق جدید خود برای احداث پلی در در منطقه آستراخان خبر دادند و فردای آن روز هم این دو کشور به همراه گرجستان توافقنامه دیگری در زمینه راه ترانزیت با یکدیگر به امضا رساندند که خلیج فارس را به دریای سیاه متصل می کند. چند روز بعد هم ایران اعلام کرد که شکل انتقال گاز ترکمنستان به آذربایجان به گونه ای است که ایران نیز می تواند سالیانه ۹۰۰ میلیون متر مکعب گاز خود را توسط آن به آدربایجان صادر کند. این توافقنامه بین سه طرف در مورد انتقال گاز می تواند از لحاظ ژئوپلیتیک تغییر دهنده بسیاری از معادلات منطقه باشد. هم اکنون کشورهای اروپایی درگیر بدترین بحران انرژی تاریخ خود هستند و اگر ادامه این انتقال گاز بتواند به این قاره نیز برسد برای اروپایی ها حیاتی جدید را رقم خواهد زد.

بر خلاف این توافقنامه هایی که بین ایران و جمهوری آذربایجان به دست آمد، اکنون شکل متفاوتی از مذاکرات را میان ایران و آمریکا در مورد برنامه هسته ای این کشور شاهد هستیم. این دو طرف با عدم اعتماد به یکدیگر گویی دائما به بن بست می رسند، اما شکل مذاکرات میان ایران و آذربایجان بر پایه  صداقت و بی طرفی بود.

روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان به شکل تاریخی، خاص، چند لایه و پیچیده است. و متاسفانه بسیاری از مفسران برای توضیح شکل روابط ایران از الگوهای سنتی غربی و مفاهیم لیبرال استفاده می کنند که در بسیاری از مواقع نمی تواند درک دقیقی از ریشه های فرهنگ، دین و فلسفه هندواروپایی حاکم در این منطقه باشد. برای رسیدن به درک درستی از شکل سازوکار روابط در این منطقه باید از دید و فهم خود این مناطق استفاده شود. قبلا در موقع امضای توافقنامه برجام، همین ذهنیت منفی در مورد ایران وجود داشت که نمی توان با آن ها به تفاهم و درک مشترک رسید، اما غربی ها دیدند که می توانند به چنین چیزی دست یابند؛ و اکنون نیز بهبود روابط ایران و جمهوری آذربایجان می تواند برای طرف های غربی نمونه بسیار خوبی باشد تا به پیشرفت های مثبت جدیدی بیندیشند.

*بازنشر مطالب دپارتمان ترجمه به منزله تأیید یا رد محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان قدس آنلاین منتشر می‌شود.