گروه ترجمه قدس آنلاین (امیرمحمد سلطانپور) - در خصوص واکنش دولت های خاورمیانه نسبت به حمله روسیه به اوکراین، قابل پیش بینی بود که ایران و سوریه مواضع ضد غربی اتخاذ کنند. بشار اسد اعلام کرد که سوریه، استقلال دو منطقه جدایی طلب تحت حمایت روسیه در شرق اوکراین را به رسمیت می شناسد و وزیر امور خارجه ایران نیز گفت که این بحران ریشه در اعمال ناتو دارد. اما متحدان و شرکای کلیدی ایالات متحده در منطقه در این مورد محتاطانه عمل کردند. در حالی که وزیر خارجه اسرائیل، روسیه را محکوم کرد، نخست وزیر اسرائیل این کار را انجام نداد. اسرائیل، روسیه را به عنوان یک شریک مهم می بیند و مهاجران روسی نیز در اسرائیل نقش تعیین کننده ای دارند. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر همگی روسیه را به عنوان یک تولیدکننده مهم انرژی و منبع بالقوه برای خرید تسلیحات، سرمایه گذاری و تبادل کالا می بینند. آنها از بروز جنگ ابراز نگرانی کرده اما از مقصر دانستن روسیه اجتناب ورزیدند. امیر قطر نیز در تلاش است تا از روابط با طرفین درگیری، به میانجیگری دست بزند. امتناع از محکوم کردن حمله روسیه به اوکراین، بازتابی آشکار از استراتژی جدید قدرت‌های منطقه برای حفظ همسویی با ایالات متحده و در عین حال اجتناب از رویارویی با چین یا روسیه است.
افزایش قیمت نفت چه تأثیری بر کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهد داشت؟
پس از تهاجم روسیه به اوکراین، قیمت نفت برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسید. برای کشورهای صادرکننده نفت در منطقه، قیمت‌های بالاتر، اتفاقی مبارک برای جبران کمبود بودجه بسیاری از آن ها در دوران بعد از ضربه اقتصادی کووید-۱۹ خواهد شد؛ اما در درازمدت، پایدار ماندن قیمت بالای نفت می‌تواند باعث سرمایه گذاری بیشتر کشورهای واردکننده نفت در انرژی‌های تجدیدپذیر و تکیه بیشتر بر نیروی الکتریسیته شود. در حالی که همیشه در میان کشورهای صادرکننده نفت این فشار وجود دارد که درآمدهای این چنینی را به درآمد عمومی مردم و یارانه ها هدایت کنند، برخی از دولت های خلیج فارس ممکن است از بخشی از سود جدید برای سرمایه گذاری در تنوع بخشیدن به انرژی خود، به ویژه در انرژی های تجدیدپذیر و هیدروژن استفاده کنند.
اگرچه کشورهای حوزه خلیج فارس برای تنظیم روابط خود با روسیه و ایالات متحده با مشکل مواجه شده اند، اما برخی از آنها می توانند از این بحران به لحاظ سیاسی سود ببرند. بنابراین، به ویژه عربستان سعودی به دنبال تعامل سیاسی بسیار عمیق‌تر با ایالات متحده بوده و ظاهراً پادشاهی این کشور از اینکه مقامات ارشد آمریکایی تمایلی به تعامل با ولیعهد عربستان یعنی محمد بن سلمان ندارند، ناامید شده است. یک بحران جهانی انرژی ممکن است دست سعودی ها را در این زمینه قوی تر کند.
درگیری ها در اوکراین چگونه بر امنیت غذایی در خاورمیانه و شمال آفریقا تأثیر می گذارد؟
قیمت‌های جهانی کالاها افزایش یافته و یا بیشتر افزایش خواهد یافت، زیرا روسیه و اوکراین حدود یک چهارم صادرات جهانی گندم را تشکیل می‌دهند. همه‌گیری و چالش‌های لجستیکی ناشی از آن، قیمت گندم را از آوریل ۲۰۲۰ تا ۸۰ درصد افزایش داده است. قیمت آتی گندم در پاریس در ۲۴ فوریه ۱۶ درصد زیادتر شده است. علاوه بر این، روسیه صادرات کود نیترات آمونیوم را نیز قطع کرده است. چندین کشور در خاورمیانه به ویژه در برابر قیمت های بالاتر و اختلال در عرضه چنین محصولاتی بیشتر آسیب پذیر هستند. مصر بزرگترین واردکننده گندم در جهان است و بسیاری از واردات آن ها از منطقه دریای سیاه انجام می شود. اگرچه دولت این کشور در آستانه تهاجم روسیه تلاش کرد تا منابع خود را در این زمینه متنوع کند، اما نشانه‌هایی از کمبود عرضه در مصر در حال حاضر آشکار است. مصر هفته گذشته تعداد زیادی پیشنهاد برای مناقصه واردات گندم دریافت کرد، اما این هفته پس از دریافت تنها یک پیشنهاد گران قیمت، مناقصه را لغو کرد. ذخایر استراتژیک گندم این کشور کمتر از پنج ماه دوام خواهد آورد. تقریباً ۳۰ درصد از جمعیت مصر در فقر زندگی می کنند و بسیاری از فقرا برای تغذیه به نان یارانه ای متکی هستند. در سایر نقاط آفریقای شمالی، افزایش قیمت ها و اختلالات در عرضه، همزمان با خشکسالی شدید اتفاق افتاده است. در تونس نیز چالش‌های اقتصادی در بدترین زمان ممکن به سراغ قیس سعید، رئیس‌جمهور این کشور آمده است که پس از انحلال پارلمان در تابستان گذشته در تلاشی دوباره برای تحکیم قدرت است و رکود اقتصادی شدید در آنجا کارش را سخت تر از قبل خواهد کرد. کمبود گندم به کشورهای ضعیف تر در منطقه آسیب بیشتری خواهد زد. بحران اقتصادی لبنان در حال حاضر توانایی مردم این کشور برای خرید مواد غذایی را تضعیف کرده و قیمت ها در کمتر از سه سال ۱۰۰۰ درصد افزایش یافته اند. لبنان برای تامین بیشتر نیازهای خود گندم وارد می کند که حدود ۶۰ درصد آن از اوکراین تامین می شود. این کشور تقریباً ذخیره یک ماه گندم در انبار خود دارد. لیبی و یمن جنگ زده نیز به طور مشابهی در برابر کمبود گندم آسیب پذیر هستند.
بدتر شدن روابط روسیه و غرب چه پیامدهایی در خاورمیانه خواهد داشت؟
پوتین به کشورهایی که در عملیات روسیه در اوکراین دخالت می کنند، قول عواقبی که پیش از این هرگز ندیده اند را داده است. روسیه چندین گزینه برای ضربه زدن به منافع غرب در خاورمیانه برای تلافی تحریم های آن ها دارد. تنش ها می تواند منجر به این شود که روسیه روند خرابکارانه ای را در سوریه در پیش بگیرد. ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده جدید سنتکام، هشدار داده که روسیه در ماه‌های اخیر به طور فزاینده‌ای پروتکل‌های رفع منازعه با ایالات متحده را در شرق سوریه نقض کرده است. اگر روابط بدتر شود و روسیه برای رفع تعارض تلاش نکند، خطر رویارویی جدی‌تر در آنجا افزایش خواهد یافت. برخی از کشورهای منطقه نیز نگرانند که روسیه منابع لازم برای حفظ نقش خود در سوریه را نداشته باشد و چنین خلایی را نیروهای وابسته به ایران پر کنند، به خصوص اگر برجام احیا شود و قیمت‌های بالاتر نفت خزانه ایران را پر پول تر نیز بکند.
روسیه فرصت خوبی برای تضعیف غرب در ماه ژوئیه خواهد داشت، زمانی که شورای امنیت سازمان ملل به تجدید عملیات انسان دوستانه فرامرزی سازمان ملل در مناطق تحت کنترل مخالفان در شمال غرب سوریه رأی خواهد داد. اگر روسیه این عملیات را وتو کند، ۴ میلیون سوری را که به کمک های ویژه وابسته هستند به خطر خواهد انداخت و فشار بر ترکیه را به شدت افزایش می دهد و می تواند موج بزرگی از مهاجرت اجباری را در شرق دریای مدیترانه ایجاد کند. روسیه همچنین می تواند با دامن زدن به درگیری ها در لیبی به دنبال افزایش فشار بر اروپا باشد. روسیه می‌تواند شرایطی در آنجا فراهم آورد که مهاجرت غیرقانونی مردم از لیبی به سمت اروپا برای بی‌ثبات کردن هرچه بیشتر این قاره، درست زمانی که با پناهندگان اوکراینی دست و پنجه نرم می‌کند، اتفاق بیفتد.
در پایان، روسیه می تواند دیپلماسی بین المللی در مورد پرونده هسته ای ایران را نیز پیچیده کند. در حالی که تهاجم به اوکراین تاکنون مذاکرات برجام در وین را از مسیر خود خارج نکرده، اما مذاکرات موفقیت آمیز همچنان مستلزم فرآیند ظریفی است که روسیه می تواند نقش مخربی را در آن ایفا کند.
*بازنشر مطالب دپارتمان ترجمه به منزله تأیید یا رد محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان قدس آنلاین منتشر می‌شود.
نظر شما