توجه به تلاوت قرآن در میان مسلمانان از یک سو و برگزاری مداوم جلسات قرآنی در حرم رضوی از سوی دیگر موجب شد به تدریج قاریان و محققان برجسته علوم قرآنی به این مکان مقدس رو بیاورند و مجاور آستان قدس رضوی و ساکن شهر مشهد شوند.

به گزارش قدس آنلاین، همان ‌طور که می‌دانید، حضور قاریان در حرم رضوی تقریباً مدت کوتاهی پس از شهادت امام رضا(ع) آغاز شد. اگر یادتان باشد یک بار هم درباره ابونصر نیشابوری که مؤذن و قاری حرم مطهر در حدود هزار سال پیش بود، صحبت کردیم. توجه به تلاوت قرآن در میان مسلمانان از یک سو و برگزاری مداوم جلسات قرآنی در حرم رضوی از سوی دیگر موجب شد به تدریج قاریان و محققان برجسته علوم قرآنی به این مکان مقدس رو بیاورند و مجاور آستان قدس رضوی و ساکن شهر مشهد شوند.

این روند، زمانی که واقفان بزرگی مانند گوهرشاد خاتون به تلاوت قرآن کریم در حرم رضوی توجه ویژه نشان دادند، شتاب بیشتری گرفت و تقریباً از سال ۸۰۰ خورشیدی به این سو یعنی از حدود ۶۰۰ سال پیش قاریان بزرگ و استادان بنام علم قرائت در حرم مطهر رضوی حضور یافتند و این مکان را به یکی از کانون‌های اصلی آموزش کلام وحی و تربیت قاریان توانمند تبدیل کردند. در این بین برخی از استادان علوم قرآنی حرم رضوی، صاحب شهرتی جهانی شدند. شاید فکر کنید منظورمان استادان گرانمایه همین چند دهه اخیر است اما این طور نیست. به برکت قرار داشتن مضجع شریف رضوی در مشهد این شهر هیچ ‌گاه از حضور قاریان بزرگ بی‌بهره نبوده ‌است. اگر نگاهی به کتاب «نفوس ارض اقدس» که نخستین سرشماری شهر مشهد و مربوط به سال ۱۲۵۷ خورشیدی است بیندازید، می‌بینید تعداد قاریان حاضر در این شهر مقدس بسیار زیاد و در خور توجه است. در رواق امروز می‌خواهیم یاد استادی را زنده‌ کنیم که حدود ۳۷۰ سال پیش یعنی در عهد شاه‌عباس دوم و شاه‌سلیمان صفوی، سرآمد قاریان مشهد بود؛ مصطفی بن محمد تبریزی مشهدی.

عشق به پژوهش‌های قرآنی

استاد مصطفی مشهدی در سال ۹۷۷ خورشیدی در روستایی نزدیک تبریز به دنیا آمد و پس از فراگیری مقدمات اصول قرائت قرآن کریم، در ۲۰ سالگی راهی مشهد مقدس و مجاور حرم رضوی شد و تا پایان عمر این افتخار را داشت که در این مکان مقدس به تلاوت قرآن کریم بپردازد. استاد مصطفی مشهدی به دلیل مطالعات و تحقیقاتی که در علم قرائت انجام داد و آثاری که در این زمینه به رشته تحریر درآورد، در همان عهد خودش شهرتی جهانی پیدا کرد. او که فن قرائت قرآن کریم را نزد استادش حاج‌ محمدرضا سبزواری معروف به خراسانی فرا گرفته‌ بود، به دلیل حافظه عالی و روحیه پژوهشگری بالا دست به تحقیقاتی گسترده در علم قرائت قرآن زد که نتیجه آن‌ها تألیف کتاب‌های بسیار ارزشمند و مشهوری بود از جمله این کتاب‌ها می‌توان به «تحفةالقرّاء»، «تحفةالابرار» و «وقوف القرآن» اشاره کرد. استاد مصطفی علم قرائت قرآن را به کمال آموخته ‌بود. رساله «سند قرائت عاصم» او را یکی از مشهورترین تتبعات علمی در این زمینه می‌دانند. وی در نگارش آثارش بسیار دقت ‌نظر داشت؛ به طوری که یکی از کتاب‌های خود را با عنوان «ارشاد القاری» در مدت پنج سال نوشت. استاد مصطفی در ماه مبارک رمضان بر قرائت قاریان حرم رضوی نظارت می‌کرد و در ضمن اصول فن قرائت و شیوه‌های آن را به علاقه‌مندان آموزش می‌داد.

استادی با شهرت بین‌المللی

یکی از جنبه‌های مهم زندگی علمی استاد مصطفی مشهدی که از قاریان ممتاز و استادان بنام قرائت در دوره صفویه بود، وجهه بین‌المللی وی است. او در عمر خود سه بار به عتبات و سه بار به حج مشرف شد و در مکه و مدینه با قاریان مشهور عرب‌زبان همنشین بود و مباحثه می‌کرد. استاد مصطفی که بیش از ۳۰سال به صورت تخصصی درباره علم قرائت تحقیق و پژوهش کرده ‌بود، توانست به سرعت در میان پیروان سایر مذاهب اسلامی علاقه‌مندانی پیدا کند. همه آن‌ها از دانش این استاد قرائت اهل ایران استفاده می‌کردند و برایش احترام فراوانی قائل بودند. استاد مصطفی کتاب «تحفة‌القرّاء» خود را که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، در سفر حج و در مکه و مدینه به رشته تحریر درآورد.

وی در سفر به عتبات نیز کار تألیف و تحقیق را کنار نمی‌گذاشت؛ آقابزرگ طهرانی در کتاب ارجمند «طبقات اعلام الشیعه» که احتمالاً تنها مرجع بررسی زندگی و خدمات استاد مصطفی محسوب می‌شود، از کتابی در علم قرائت با عنوان «تحفه شاهی» یاد می‌کند که توسط وی در نجف اشرف تألیف شد و امروزه نسخه خطی آن در کتابخانه امیرالمؤمنین(ع) این شهر نگهداری می‌شود. در پایان این کتاب نوشته شده ‌است: «مرقد شاه ولایت فی رمضان ۱۰۸۸» که نشان می‌دهد نویسنده، کتاب را در ماه رمضان سال ۱۰۸۸ / آبان ۱۰۵۶ خورشیدی به اتمام رسانده ‌است. سال درگذشت استاد مصطفی دقیقاً معلوم نیست ولی می‌دانیم که وی را پس از رحلت در حرم مطهر رضوی به خاک سپردند.

انتهای پیام/