به گزارش قدس آنلاین، ظرفیت حوزه گردشگری مازندران برای اشتغال زایی نیازمند توضیح و توجیه پیچیده و تئوریک نیست. تنها توجه به آمارهای رسمی ورود مسافر - گردشگر در یک بازه زمانی مانند تعطیلات نوروزی می تواند هر کارشناس و سرمایه گذاری را متقاعد و جذب کند به شرط این که فقر زیرساخت ها در بخش های مختلف قابل توجیه باشد؛ فقری که به صورت تاریخی به خاطر نگاه کوتاه مدت و منفعت طلبانه بر پرظرفیت ترین استان گردشگری کشور تحمیل شده تا به مرحله ای برسد که نمودار بیکاری، آن هم بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی اش جگرسوز و استخوان شکن شده و مورد سواستفاده برای دست اندازی به طبیعت و محیط زیست بی نظیرش قرار گیرد.
مثلا در همین تعطیلات نوروزی که پشت سر گذاشته شده، طبق آمارهای رسمی ۱۵ میلیون مسافر و گردشگر در اقامتگاه های رسمی مانند هتل، متل، اماکن بومگردی، پلاژهای دولتی و اقامتگاه های نیمه رسمی مانند مدارس، بقاع متبرکه و اماکنی از این دست اقامت کردند. برآوردهای کارشناسی هم نشان می دهد که دستکم به همین تعداد مسافر و گردشگر در اقامتگاه های غیررسمی و غیرمجاز مانند ویلاها و خانه های اجاره ای، چاردهای مسافرتی و حتی داخل خودروهایشان تعطیلات نوروزی را در مازندران سپری کردند. به این جمعیت باید آمار افرادی را اضافه کرد که خودشان دارای خانه دوم در مازندران هستند و به نوعی مسافر و گردشگر محسوب می شوند.
اقبال به تعطیلات گذرانی وقت و بی وقت در مازندران در حالی طی سال های اخیر همواره در حال رشد بوده که مسافران زمینی گاهی مسیر سه تا چهار ساعته رسیدن به این استان را از پایتخت به بعد به خاطر ترافیک سنگین طی ۱۲ ساعت طی کردند، راه آهن شمال که می توانست و می تواند بخش زیادی از این بار را از روی شانه های جاده های استان بر دارد گویی بویی از ظرفیت گردشگری نبرده است و سفر هوایی هم آنقدر گران و لوکس است که کمتر گردشگری را متقاعد به صرفه جویی زمان می کند.
با این وجود از سال ۱۳۹۰ تا پایان سال ۱۴۰۰ این بخش گردشگری بود که به داد جوانان جویای کار رسیده و توانسته با کمترین سر و صدای تبلیغاتی و هیاهو آنان را شاغل کند. آمار اشتغال این بازه زمانی را معاونت پژوهشی دانشگاه مازندران به کمک اساتید و دانشجویان رشته اقتصاد جمع آوری کرده است؛ آماری که می گوید اگر قرار است مشکل بیکاری در مازندران حل شود، راهش سرمایه گذاری در بخش گردشگری است که هیچگونه رانتی را از طبیعت و محیط زیست طلب نمی کند و تنها انتظارش توجه به زیرساخت هایی است که مورد بی مهری تاریخی قرار داشته است.
آیینه آمار
بر اساس این گزارش در زمان حاضر ۹۰ هزار و ۵۰۰ نفر در مازندران به عنوان فعال حوزه گردشگری در بخش هتل‌داری، رستوران‌داری، مهمانسرا، سوئیت‌داری، اقامتگاه‌های بومگردی فعالیت دارند در حالی که آمار اشتغال در این بخش سال ۱۳۹۰ حدود ۳۰ هزار نفر بود.
همچنین جهش مازندران در تولید صنایع دستی و افزایش فعالان و هنرمندان این حوزه هم در دهه گذشته بسیار چشمگیر بوده است به گونه ای که آمار اشتغال این بخش از ۱۰ هزار و ۷۲۵ نفر در سال ۱۳۹۰ به ۲۵ هزار و ۷۲۸ نفر در زمان حاضر افزایش یافته است.
دکتر عباس دربندی، از استادان دانشگاه مازندران با استناد به همین آمارها گفت : به معنای واقعی در صورت صنعتی شدن گردشگری در مازندران، جلوگیری از مسافرپذیری صرف و چادرخوابی و تدوین برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری، مازندران طی ۱۰ سال آینده ظرفیت ایجاد اشتغال پایدار برای یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را فقط در حوزه خدمات و گردشگری دارد.
وی افزود : به عبارتی دیگر آمار شاغلان مازندران در حوزه خدمات و گردشگری از ۷۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ در سال ۱۴۱۰ به دو برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
این استاد دانشگاه گفت : همچنین در زمان حاضر از مجموع ۷۰۰ هزار نفر شاغل در حوزه خدمات و گردشگری مازندران، ۵۸۳ هزار و ۷۷۲ نفر در حوزه خدمات وابسته به گردشگری فعالیت دارند که از این میزان عمده‌فروشی و خرده‌فروشی ۳۰ درصد، تامین آب و برق هفت درصد، ساختمان پنج درصد، حمل و نقل ۱۴ درصد، بانکداری و خدمات مالی یک درصد و اجاره مستغلات ۱۹ درصد و سایر ۲۵ درصد از انواع خدمات ارایه شده به مسافران را تشکیل می‌دهد.
وی افزود : در واقع آمار شاغلان حوزه خدمات گردشگری مازندران در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۴۵ هزار نفر بود که اکنون بعد گذشت ۱۰ سال به ۵۸۳ هزار و ۷۷۲ نفر رسیده است و در صورت تدوام اجرای طرح های راهبردی گردشگری شاغلان خدمات در استان در سال‌های آینده بدون تردید به حدود یک میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
دربندی گفت : اشتغال زایی بر محور خدمات با ورود سالانه ۴۵ میلیون مسافر و به نوعی ورود جمعیت شناور در صورتی می‌تواند قابل اتکا باشد و محقق شود که سرمایه گذاری اقتصادی در استان به سمت گردشگری سوق پیدا کند و گردشگری و کشاورزی به عنوان رویکردهای اصلی اشتغال آفرینی استان به شمار آیند.
طبق گزارش رسمی سازمان مدیریت و برنامه ریزی، در حال حاضر از حدود سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت مازندران یک‌میلیون و ۹۲۰ هزار و ۱۰۲ نفر نیروی کار فعال محسوب می شوند که از این میزان یک‌میلیون و ۱۲۰ هزار نفر شاغل، ۱۱۲ هزار نفر بیکار مطلق و ۶۶۸ هزار و ۱۰۲ نفر هم بیکاران فصلی هستند.
این در حالی است که در سال ۱۳۹۰ از مجموع ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر جمعیت استان مازندران یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار نیروی کار فعال بودند که از این تعداد یک میلیون و ۵۰ هزار نفر شاغل، ۹۰ هزار نفر بیکار مطلق و ۲۶۰ هزار نفر هم بیکار فصلی بودند.
طبق گزارش همین مرجع، سهم کشاورزی از اشتغال کل استان طی سال‌های ۱۳۸۵ تا۱۳۹۰ حدود ۶۰ درصد، بخش صنعت ۱۰ درصد و سهم خدمات ۳۰ درصد بود، اما این آمار اکنون بعد از گذشت بیش از ۱۵ سال و در ابتدای سال ۱۴۰۱ دستخوش تغییر و تحولات اساسی شده و جایگاه و درصد اشتغالزایی در حوزه کشاورزی آنچنان آب رفته که آخرین نفس هایش را می کشد و به عبارتی سهم اشتغال کشاورزی استان هم اکنون ۳۰۰ هزار نفر، خدمات که گردشگری محور آن محسوب می شود حدود ۷۵۰ هزار نفر و سهم صنعت حدود ۱۰۰ هزار نفر است.
جفا به کشاورزی و اشتغال‌های وابسته
یک دلیل مهم حاد شدن مشکل بیکاری در مازندران گذشته از بی توجهی به بخش گردشگری، جفا به حوزه کشاورزی هم بوده است که سبب شد تا بخش اعظم اشتغال این بخش طی یک دهه گذشته از دست برود و اگر گردشگری نبود استان به طور قطع دچار فقر و فلاکت در حوزه اشتغال می شد.
علت مهم بلایی که بر سر اشتغال کشاورزی استان آمده علاوه بر بی توجهی به زیرساخت های این بخش مانند تامین آب، زهکشی اراضی، ضعف سیاست های حمایتی، دلال بازی و نبود الگوی کشت مشخص، در بی توجهی به صنایع تبدیلی این بخش و ارتباط دادن بخش کشاورزی به گردشگری بوده است.
محمد جهانبخش، عضو هیات علمی گروه کشاورزی دانشگاه آزاد مازندران معتقد است که کاهش اشتغال حوزه کشاورزی در استان به خاطر این که امنیت غذایی کشور تا حدود زیادی وابسته به آن است، موضوع ساده‌ای نیست و نباید برراحتی از کنار آن عبور کرد.
وی گفت : در اوایل دهه ۸۰ میزان اراضی کشاورزی استان حدود ۵۰۰ هزار هکتار بود که این رقم اکنون به حدود ۴۴۰ هزار هکتار کاهش یافته است. در همان دهه حدود ۷۰۰ هزار نفر به عنوان نیروی کار شاغلِ تولید کننده و مولد در اراضی کشاورزی استان مشغول کار بودند که این رقم اکنون به حدود ۳۰۰ هزار نفر کاهش یافته است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: استان مازندران در دهه‌های گذشته ظرفیت تولید حدود ۲۰ محصول کشاورزی را داشت که این رقم اکنون به ۱۴ محصول کاهش یافته است و روزگارانی در اراضی کشاورزی استان پنبه کشت می‌شد و در ورای آن صنایع تبدیلی مرتبط با این محصول کشاورزی وجود داشت اما اکنون نه تنها از بین رفته است بلکه برای محصولات دیگر با وجود تولید مازاد هیچ برنامه مشخصی از جمله برای ایجاد صنایع تبدیلی وجود ندارد.
وی با بیان این که ظرفیت بخش کشاورزی در ایجاد ارزش افزوده برای استان در سال ۱۳۹۰ حدود ۳۵ درصد از مجموع درآمدها بود، گفت : این رقم اکنون به کمتر از ۲۳ درصد رسیده است.
فرار نیروی کار از صنعت
دو حوزه اصلی اشتغال زایی در مازندران یعنی گردشگری و کشاورزی در حالی با وجود نیروهای جوان تحصیل کرده بیکار مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفته اند که بخش صنعت با وجود توجهاتی که طی سال های اخیر به آن صورت گرفته نتوانسته است این نیروها را به خود جذب کند و عملا این بخش با وجود کمبود نیرو جذابیتی برای بیکاران نداشته است.
به گفته رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران در زمان حاضر از مجموع ۲ هزار و ۵۰۰ واحد صنعتی و تولیدی در مازندران حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد با مشکل کمبود نیروی انسانی مواجه هستند.
حسنقلی قوانلو گفت: به دلیل سرریز شدن جمعیت شاغل استان در حوزه خدمات، روند اشتغالزایی در استان در حوزه کشاورزی و همچنین صنعت از حالت تعادلی و متعارف خود خارج شده است و با تغییر این توازن، روند نرخ بیکاری در مازندران در پنج سال پیش به حدود ۱۳ درصد هم رسیده بود که با تلاش های صورت گرفته در سال های گذشته از جمله در بخش صنعت این آمار به حدود هشت درصد کاهش یافته است.
وی با اظهار این که ورود انبوه مسافر به مازندران طی سال های اخیر سبب فربه شدن بخش خدمات در استان شده است، توضیح داد : طبق آمارهای رسمی در زمان حاضر عمده‌فروشی و خرده‌فروشی ۳۰ درصد، تامین آب و برق هفت درصد، ساختمان پنج درصد، هتل و رستوران‌داری یک درصد، حمل و نقل ۱۴ درصد، بانکداری و خدمات مالی یک درصد و اجاره مستغلات ۱۹ درصد از اشتغال بخش خدمات را در اختیار دارند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران بر ضرورت تقویت بخش گردشگری به منظور ایجاد اشتغال مولد در استان تاکید کرد و گفت : صنعتی شدن گردشگری اولویت اساسی برای توسعه استان است که به طور حتم با عملیاتی شدن آن فرآوری مرکبات و دیگر محصولات کشاورزی و غذایی، تولید پوشاک، تولید گل و گیاه، توسعه بومگردی در مازندران رونق و افزایش خواهد یافت و می‌توان اشتغال غیرمولد خدمات را به مولد تبدیل کرد.
منبع: ایرنا
انتهای خبر/
نظر شما