البته مدیران فرهنگی هم در این دو سال بیکار نماندند و با برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران تا حد زیادی توانستند خلأ نمایشگاه حضوری را جبران کنند و امسال تجربه موفق دو دوره برگزاری نمایشگاه مجازی به سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران هم آمده و همگام با این رویداد حضوری دوستداران کتاب می‌توانند در سراسر ایران تنها با یک کلیک به کتاب مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. امسال بیش از هزار و ۷۰۰ناشر داخلی و ۱۷۰ ناشر خارجی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب حاضر شده‌اند، این در حالی است که در بخش مجازی نیز ۲ هزار و ۸۰۰ ناشر آثار خود را عرضه کرده‌اند. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به نخستین روزهای برپایی نمایشگاه کتاب، استقبال مخاطبان از آن و حضور ناشران در این دوره.
خیابان‌های اطراف مصلای امام خمینی(ره) شلوغ است، البته نه مانند موعد هر ساله نمایشگاه، بلکه این ازدحام بیشتر ناشی از همان ترافیک‌های معمول و خسته‌کننده تهران است اما باز هم تجمع افراد در ورودی‌های مصلی و رفت و آمدها خاطره ایام برگزاری نمایشگاه کتاب را زنده می‌کند. شاید همه کسانی که منتظر مهم‌ترین رویداد فرهنگی سال بودند کنجکاو باشند که آیا نمایشگاه پس از دو سال وقفه به روزهای خوب خود بازمی‌گردد و استقبال پرشوری از آن خواهد شد یا خیر. پرسشی که جوابش را فقط با گشت و گذار در سالن‌های نمایشگاه می‌توان بدست آورد.

میهمان آمده اما میزبان آماده نیست

در ساعات اولیه آغاز به کار نمایشگاه حضور مردم نسبتاً قابل توجه است، اما بسیاری از غرفه‌ها خالی هستند و مسئولان بیشتر غرفه‌ها هم مشغول جانمایی کتاب‌ها، چسباندن پوستر و کارهای عقب افتاده‌اند و به نظر نمی‌آید میزبان آمادگی استقبال از میهمان‌هایش را داشته باشد. اغلب مخاطبان به آرامی از کنار غرفه‌های خالی عبور می‌کنند یا هر از گاهی مکثی کرده و سرگرم تماشای فعالیت غرفه‌داران که مشغول ساماندهی به امور هستند، می‌شوند. 

تمرکز بخش‌های مختلف در فضای مسقف و آسودگی ناشران

یکی از اتفاقات قابل توجه این دوره تجمیع غرفه‌های ناشران در بخش‌های عمومی، دانشگاهی و کودک در اماکن مسقف مصلی است. این جانمایی قطعاً ناشران را از مشکلاتی که در دوره‌های گذشته و حضور در چادرهای بزرگ با آن مواجه بودند، رها خواهد کرد. 
اما یکی از مواردی هم که به سردرگمی بازدیدکنندگان دامن می‌زند نبود راهنماهای مناسب همچون نصب بنرها در سالن‌ها و نبود نقشه نمایشگاه و جانمایی غرفه‌هاست. در نخستین روز نمایشگاه حتی وقتی آدرس انتشارات یا بخش خاصی را از مسئولان اطلاع‌رسانی و روابط عمومی حاضر در سالن‌ها سؤال می‌کنیم خودشان هم نمی‌دانند تفکیک بخش‎ها به چه صورت بوده و نقشه‌ای برای راهنمایی ندارند. البته این مشکل در روز گذشته به مدد دستگاه‌هایی که در سالن عمومی تعبیه شدند و حکم راهنما دارند تا بازدیدکنندگان به کمک آن‌ها کتاب و ناشر مورد نظرشان را پیدا کنند، تا حدود زیادی رفع شده است. 
از سویی دیگر برخی از ناشران در دو روز نخست دستگاه‌های کارتخوان را دریافت نکرده بودند که به گفته علی رمضانی؛ قائم مقام و سخنگوی نمایشگاه به شمار زیادی از ناشرانی که کد مالیاتی داشتند، مطابق دستورالعمل‌های مالیاتی دستگاه‌های کارتخوان تحویل داده شده و در بخش‌های دیگر نیز این مشکل پیگیری شده است.

سهم کودکان از نمایشگاه کتاب

غرفه ناشران کودک و نوجوان امسال نیز میزبان این گروه سنی در نمایشگاه خواهد بود و با اینکه هنوز راه‌اندازی برخی غرفه‌ها به پایان نرسیده و دستگاه‌های راهنمای این بخش آماده استفاده نیستند اما در کنار غرفه‌های انتشارات مختلف و برنامه‌های سرگرم‌کننده جانبی در این بخش، خانواده‌ها می‌توانند کودکانشان را به غرفه‌های مخصوص که شامل بخش‌های سرگرمی، تفریحی و آموزشی است هم ببرند و از کارگاه‌های شعرخوانی، نقاشی، بازی و مسابقه دیدن کنند.

نمایشگاه مجازی کتاب را فراموش نکنید

برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران که دو دوره موفق را پشت سر گذاشته امتیازات بسیاری دارد، به ویژه برای ساکنان سایر شهرها و استان‌ها که امکان یا وقت سفر به تهران در ایام نمایشگاه حضوری را ندارند. امسال همگام با نمایشگاه حضوری، بخش مجازی هم به قوت خود باقی است و بیش از ۱۹۷هزار عنوان کتاب از ۲هزار و ۸۰۰ناشر در سامانه نمایشگاه مجازی کتاب قابل دسترسی است که در روزهای گذشته فروش قابل توجهی را نیز تجربه کرده است. بر پایه آمار در روزهای اخیر ۳۳هزار و ۷۴۰سفارش به ثبت رسیده و از این تعداد ۹۷هزار و ۸۰عنوان کتاب فروخته شده و تاکنون ۳۵هزار و ۲۴۹بسته تحویل اداره پست شده است و در این میان شهرهایی مانند مشهد، قم و تهران بیشترین سفارش را داشته‌اند و استان‌های اصفهان و خراسان رضوی و همچنین تهران بیشترین دریافت مرسوله و ناشران تهرانی بیشترین ارسال را داشتند.

برای استقبال پرشور از نمایشگاه باید صبر کنیم؟

بسیاری معتقدند باید روزهای اول نمایشگاه را به برگزارکنندگان و غرفه‌داران تخفیف داد اما هنوز پس از گذشت سه روز در حالی که مردم از نمایشگاه بازدید می‌کنند اما فعال نبودن برخی غرفه‌ها و خالی بودنشان توی چشم می‌زند و با اینکه تعدادی از آن‌ها توسط ناشران تکمیل شدند اما این ناهماهنگی اعتراض ناشران نسبت به غرفه‌های اطرافشان را برانگیخته است. مضاف بر اینکه تعطیلات پایانی هفته که در دوره‌های مختلف عموماً از روزهای پرازدحام نمایشگاه محسوب می‌شده در این دوره و طی دو روز گذشته مخاطبان فراوانی را به خود ندیده است. حالا باید دید در هفته پیش رو فضای نمایشگاه به شور و حال سابقش بازمی‌گردد و استقبال گرم مردم در انتظار نمایشگاه خواهد بود. 
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «با کتاب سلامتیم» از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.