به گزارش قدس آنلاین، براساس اعلام بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱ معادل ۴۸۲۳۴.۰ هزار میلیارد ریال بوده است که اگرچه این میزان نشان از رشد منفی نسبت به سال قبل دارد؛ اما همچنان کارشناسان بر بالا بودن و خاصه سرگردان بودن آن و تاثیر منفی که بر اقتصاد کشور می‌گذارد تاکید دارند.
به همین منظور میزگردی با حضور محمدحسین روشنک، رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی و رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان استان، حسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی و وحید ارشدی، استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی و تحلیلگر اقتصادی با موضوع«راه‌های هدایت نقدینگی به سمت تولید به منظور کاهش آسیب‌های آن و رشد صنعت» برگزار کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
نقدینگی باید به چه شکل به سمت صنعت هدایت شود تا هم شاهد تورم در جامعه نباشیم و هم مشکلات حوزه صنعت و تولید مرتفع شود؟
تولید بدون کارخانه، نقدینگی را به سمت تولید هدایت می‌کند
روشنک: معتقدم با شیوه جدید تامین مالی و توسعه صنعت و تولید می‌توانیم نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی را برطرف کنیم.
تولید بدون کارخانه یا تولید سفارشی یا تولید قراردادی که البته حرف جدیدی در اقتصاد نیست و سال‌هاست که در کشورهای غربی مطرح است، یکی از روش‌هایی است که می‌توان با بهره‌گیری از آن، مشکل نقدینگی را مرتفع کرد.
به طور کلی تولید بدون کارخانه به این معناست که چنانچه ۵۰ کارخانه تولید رب گوجه فرنگی در کشور با ظرفیت ۵۰ درصد مشغول به کار است، فرد دیگری از برند متفاوت، کارخانه تولید رب گوجه فرهنگی با ظرفیت ۴۰ درصد بنا نکند، بلکه همان سرمایه را به دیگر کارخانه‌ها تزریق و سفارش محصول دهد.
هدف از چنین تولیدی این است که نقدینگی حوزه تجارت به صنعت موجود هدایت شود، البته طبق آنچه که گفته شد، این مسئله، روش جدیدی نیست و به طور مثال شرکت سامسونگ عمده تولیدات خود را سفارشی تهیه می‌کند.
پول، عنصری هوشمند است که راه خودش را پیدا می‌کند
حسینی: معتقدم اقتصادی که در ۵۰ سال پیش حاکم بوده، امروز نمی‌تواند راهگشا باشد. سوال اساسی این است که ما کجای اقتصاد هستیم و اصولا برنامه اقتصادی داریم یا خیر؟ شیوه اقتصادی ایران سوسیالیستی است یا کاپیتالیستی، مقاومتی و یا دستوری؟
متاسفانه طی این سال‌ها در امر اقتصاد به علم توجه نشده است. امروز در دهه ۳۰ زندگی نمی‌کنیم که مصدق یک اقتصاددان غربی را برای هدایت اقتصاد وارد کشور کند، بلکه ما در دورن کشورمان اقتصاددانان بسیاری داریم که دولت‌ها باید از آنان کمک بگیرند.
واقعیت این است که پول، عنصر هوشمندی است که راه خود را پیدا می‌کند و باتوجه به اینکه اقتصاد ما علمی نیست؛ این پول یک روز به بازار سکه و طلا می‌رود و روز دیگر به بازار خودرو و دلار.
بنابراین چنانچه تمام پول‌ها را به واحدهای تولیدی تزریق کنیم باتوجه به اینکه برنامه نداریم، نمی‌توانیم انتظار حل مشکلات تولید و صنعت را داشته باشیم.
مکررا در دولت‌های نهم و دهم در قالب طرح‌های زودبازده، حجمی از پول را به واحدهای تولیدی تزریق کردیم؛ اما چه شد؟
این سیاست در آن دوره جواب نداد؛ امروزهم جواب نمی‌دهد، چراکه ما در آن دوره برنامه نداشتیم، امروز هم برنامه نداریم، بنابراین تمام مشکلات اقتصاد ما نقدینگی نیست، بلکه نقدینگی بخشی از مشکلات اقتصادی ماست.
مشکل اقتصاد ایران نقدینگی نیست
ارشدی: در الگوهای توسعه یک عامل، به عنوان عامل محوری مطرح می‌شود و مابقی به دنبال آن حرکت می‌کنند. به طور کلی باید گفت برای تمدن سازی باید تولید حرف اول را بزند، هیچ کشوری بدون تولید نتوانسته تمدن ایجاد کند.
عواملی همچون نیروی کار، سرمایه، انرژی و غیره عوامل تولید هستند که همه اینها نیازمند سرمایه‌اند تا حرکت صورت گیرد؛ اما همان گونه که پیش از این گفته شد نقدینگی هوشمند است و به جایی که بازدهی بیشتری داشته باشد، هدایت می‌شود.
سوال این است که آیا ما با ابزارهای اقتصادی مثل مالیات چه کرده‌ایم که این بازدهی در بخش تولید به قدری کاهش یافته که نقدینگی، واسطه گری را به تولید ترجیح می‌دهد.
ما از مالیات انتظار داریم یا درآمدهای دولت تامین شود یا رفتارها تغییر کندکند، همچنین در کنار این دو؛ مالیات بازدارنده هم داریم که مالیاتی است که دولت نباید نگاه پولی به آن داشته باشد، بلکه باید به قدری آن را بالا در نظر گیرد که هیچ کس حاضر نشود به بخش‌هایی جز بخش هدف وارد کند.
واقعیت این است که ما چه میزان از ابزارهایی که دنیا تجربه کرده استفاده کردیم تا انتظار داشته باشیم نقدینگی به درستی هدایت شود، مجلس جدید وارد این حوزه شد؛ اما بازهم به اشتباه وارد شد و نگاهش این بود که مالیات برای دولت درآمد ایجاد کند نه مالیاتی که بازدارنده باشد.
مشکل اقتصاد ایران تنها نقدینگی نیست، بلکه سایر مسائل هم هست به طور مثال مقدار زیادی منابع وارد روستاها می‌کنیم؛ اما آیا میزان بازدهی منابع با آنچه که انتظار داریم هماهنگی دارد؟ امنیت غذایی ما با مخاطره مواجه است، چراکه روستاییان وارد شهر شدند. مگر ما این همه منابع را به نام عدالت به روستاها نبریم؛ اما آیا این منابع، روستاییان را در سیستم نگاه داشته است؟
ضمن اینکه ما با اقتصاد رانتی مواجه هستیم که در این اقتصاد همه می‌خواهند در کمترین مدت بیشترین بازدهی را داشته باشند، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم در چنین اقتصادی نقدینگی به درستی به سمت تولید برود.
علت اخذ تسهیلات، رانت درون آن است
آیا ابزارهای اقتصادی این جذابیت را ایجاد کرده‌اند که نقدینگی به سمت صنعت هدایت شود؟
روشنک: دوستان به درستی اشاره کردند که مشکل واحدهای تولیدی ما نقدینگی نیست. تسهیلات بله؛ اما نقدینگی خیر. امروز تولید کننده به هر بهانه‌ای تسهیلات دریافت می‌کند، چراکه می‌داند نیمی از تسهیلات در پایان سال با وجود سودی که پرداخت کرده، برایش می‌ماند.
امروز از بی پولی نیست که تولیدکننده تسهیلات اخذ می‌کند، بلکه از رانتی که درون تسهیلات نهفته است، آن را دریافت می‌کند که چنانچه این تسهیلات را دریافت نکند اشتباه کرده، چراکه از رقیب خود عقب می‌ماند، البته همه این‌گونه نیستند؛ اما پایه همین است.
سال‌هاست که به مسئله آفت‌های دستکاری در ساختارهای اقتصادی کشور توسط قوای سه گانه اشاره کرده‌ام؛ اما تاکنون گوش شنوایی وجود نداشته و ماه‌های آخر دولت دوازدهم هم شاهد دستکاری اقتصادی توسط نمایندگان مجلس و وزرا بودیم. به طور مثال تصویب قوانینی چون مالیات بر خانه‌های خالی که اولا غیرقابل اجراست و ثانیا چنانچه اجرا شود فرار سرمایه‌ها را از حوزه مسکن رقم می‌زند، همچنین حمله به خصوصی سازی و اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به صورت مدام توسط علاقمندان به اقتصاد دولتی و محدود کردن فضای کسب و کار و تحت فشار قرار دادن مصرف کننده ایرانی؛ بخشی از این دستکاری است.
مالیات بر خانه‌های خالی سیاستی است که در صورت اجرای درست و اصولی عاملی در جهت بازگشت سرمایه به صمت تولید و صنعت است.
روشنک: به این شرط که این امر به درستی مدیریت شود.
امروز قانونی داریم تحت عنوان حقوق و عوارض گمرکی که در تمام دنیا این عوارض برای تنظیم قیمت‌ها و حمایت از تولید تنظیم می‌شود؛ اما در ایران برای ایجاد درآمد برای دولت وضع می‌شود.
چنانچه دولت می‌خواهد از واردات حوزه خودرو عوارضی دریافت کند باید در همان صنعت خودرو هزینه شود نه اینکه حقوق کارمندان خود را پرداخت کند.
افراد منتفع از رانت اجازه رشد تولید را نمی‌دهند
حسینی: متاسفانه کشور در قالب تیم اقتصادی دانش محور حرکت نکرده از سال ۸۴ تا ۹۲ بالاترین درآمدهای ارزی تاریخ کشور و بیشترین فروش نفت را داشتیم؛ اما یارانه بگیری به وجود آمد و به جای ایجاد توانمندی در مردم آنان را یارانه بگیر کردیم.
امروز هم در تلاش هستیم رقم یارانه را بالا ببریم؛ نمی‌کوشیم این رقم را حذف و به تولید تزریق کنیم.
وقتی اقتصاد رانتی باشد و برخی در آن منتفع باشند، این افراد اجازه نمی‌دهند که تولید کننده رشد کند. امروز بهره بانکی ۱۸ درصد برای تولید سودآور نیست؛ اما چون نرخ تورم ۴۰ درصد است بازهم پول بانک پول رایگانی محسوب می‌شود و تولیدکننده پول بانک را دریافت و در جای دیگر هزینه می‌کند.
البته دولت رئیسی در حال مبارزه با فساد است و دست به اقدام شجاعانه‌ای زده و امید است که تیم اقتصادی هم همکاری و با بهره گیری از نظرات اقتصاددانان و کارشناسان به جلو حرکت کنیم.
امروز یک کیلو بلوبری یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان قیمت دارد، آن‌گاه یک وزیر اعلام می‌کند که با یک میلیون تومان می‌تواند شغل ایجاد کند!
همه منابع در اختیار دولت برای تامین هزینه‌ها
ارشدی: اقتصاد ایران دولتی است و این دولت بسیار بزرگ است و عملا هرساله هزینه‌هایش بیشتر از سال قبل می‌شود. به همین دلیل ابزارها کارکرد خود را از دست داده‌اند.
نه یارانه نه بانک‌ها و نه مالیات؛ هیچ کدام کارکرد خود را ندارند و عملا همه اینها در اختیار یک دولت بزرگ است تا هزینه‌هایش تامین شود.
از طرف دیگر اقتصاد ما بانک‌پایه است. بانکی که در واقع رقیب بخش تولید است و چون می‌خواهد منافع دولت را تامین کند درصدد است نقدینگی را به سمتی هدایت کند که بیشترین بازدهی را داشته باشد و از آنجا که این بازدهی در تولید نیست، بنابراین به این سمت هدایت نمی‌شود.
ما باید تکلیف خود را با اقتصاد مشخص کنیم تا به اقتصاد تولید محور برسیم، همچنین به دلیل رفتاری که با اقتصاد کردیم، دارایی مردم «کَنز» شده است به طوری که نه خود از این دارایی استفاده می‌کنند و نه دیگران. بلکه تنها درصدد هستند قدرت پول خود را حفظ کنند؛ اما با این روش این دارایی‌ها در اقتصاد جریان نمی‌یابد؛ یک روز در بازار مسکن سرگردان است و روزی دیگر در بازار دلار.
گفتنی است؛ کلیپ میزگرد را می‌توانید اینجا و فیلم کامل آن را در اینجا ملاحظه فرمایید.
خبرنگار: فرزانه زراعتی
انتهای پیام/
نظر شما