به گزارش قدس آنلاین، ترانزیت ۲۰ میلیون تنی برای سال ۱۴۰۱ از سوی دولت هدفگذاری شده و برای دستیابی به آن برنامه‌های مختلفی از جمله توافقنامه‌های متعدد با کشورهای منطقه در دست اجراست. براساس آخرین آمار، میزان ترانزیت کالا در ۵ ماهه امسال به بیش از ۵ میلیون تن رسیده است که افزایش ۲۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.

مهم‌ترین عامل رشد ترانزیت، تعامل با کشورهای منطقه و فعال شدن دیپلماسی اقتصادی ایران در جهت افزایش مراودات با این کشورها است. از مهم‌ترین توافق‌های تجاری با کشورهای منطقه، توافق با روسیه برای ترانزیت بار این کشور از کریدور شمال-جنوب ایران است. توافق اولیه انتقال ۱۰میلیون تن بار برای امسال و افزایش آن به ۲۰ میلیون تن در دو سال است. در ۵ ماهه امسال، ترانزیت کشور با میزان کل ترانزیت در سال ۹۹ برابری می‌کند.

جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت کالای سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در این خصوص گفت: در ۵ ماهه اول سال، ترانزیت جاده‌ای ۴.۲ میلیون تن و ترانزیت ریلی حدود ۷۰۰ هزار تن است، این در حالی است که مجموع ترانزیت در سال ۹۹ کمی بیش از ترانزیت ۵ ماهه امسال و برابر ۵ میلیون تن بود. عملکرد ترانزیتی از ابتدای امسال نشان می‌دهد تحقق هدف افزایش ترانزیت به ۲۰ میلیون تن تا پایان امسال در دسترس است. از ابتدای مرداد سال گذشته تاکنون ترانزیت کشور به دو برابر افزایش یافته و در مقایسه با سال ۹۹ به ۴ برابر رسیده است.

با توجه به اینکه مهم‌ترین برنامه ترانزیتی کشور در حال حاضر با روسیه و از کریدور شمال-جنوب در حال اجرا است تکمیل ۱۶۲ کیلومترمسیر ریلی انتهایی این کریدور تضمین کننده رشد ترانزیت و رسیدن ایران به درآمدهای ناشی از آن است. بخش پایانی کریدور شمال-جنوب از رشت تا آستاراست. این راه‌آهن در این منطقه به راه‌آهن آذربایجان متصل می‌شود.

کریدور شمال- جنوب چند محور اساسی دارد که محور اول از بندرعباس آغاز می‌شود و به رشت، آستارا و پس از آن از آذربایجان به روسیه و بعد به شمال اروپا می‌رسد که مهم‌ترین حلقه این مسیر خط ریلی رشت- آستارا با ۱۶۲ کیلومتر است. برای تکمیل شدن این مسیر، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و یا توافق با سایر کشورها در دستور کار است که با کشورهای روسیه و آذربایجان نیز تفاهم‌هایی انجام شده است.

محور دوم از اینچه برون به گرمسار است که برقی کردن آن هم در موافقت‌نامه با روسیه اجرایی شده است. محور دیگر سرخس است که اولین قطار از مسکو به ایران، از این مسیر به بندرعباس و پس از آن به هند رفت. محور بعدی این کریدور خط ریلی چابهار به زاهدان است. این خط در محور شرق به غرب کریدور شمال -جنوب ظرفیت‌های بالایی برای جذب ترانزیت دارد. با تکمیل تمام کریدورهای محور شمال-جنوب رشد ترانزیتی ۵۰ میلیون تنی برای ایران پیش‌بینی شده است.

تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا با مشارکت ۳ کشور

برای رسیدن به هدف ترانزیت ۲۰ میلیون تنی ایران و روسیه، بزودی تفاهم ساخت مسیر ریلی رشت- آستارا با هدف تکمیل حلقه مفقوده کریدور شمال- جنوب با سرمایه‌گذاری مشترک سه کشور ایران- روسیه و آذربایجان منعقد می‌شود.

مدیرکل دفتر تزانزیت سازمان راهداری در این خصوص گفت: مذاکرات فنی میان ایران و روسیه برای طراحی و ساخت ۱۶۲ کیلومتر خط ریلی رشت- آستارا شروع شده است و با نهایی شدن مذاکرات فنی، موضوع تأمین مالی پروژه نیز مشخص خواهد شد. براساس برآوردی که ایران انجام داده است ساخت بخش پایانی کریدور ریلی شمال-جنوب ۲۰ هزار میلیارد تومان هزینه نیاز دارد و تصمیم‌گیری برای تأمین این نیاز مالی به‌زودی نهایی می‌شود.

عباس خطیبی، معاون ساخت و توسعه راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقلی در خصوص تکمیل راه‌آهن رشت- آستارا و نحوه مشارکت ۳ کشور در ساخت بخش باقی‌مانده گفت: تأکید رئیس جمهور ایران و روسیه در دیدار اخیر، تکمیل کریدور شمال -جنوب بود. چند هیأت دو کشور در این خصوص رفت و آمدهایی داشته‌اند و مذاکرات شروع شده است. هیأت کارشناسی و تخصصی روسیه برای بازدید از مسیر ریلی رشت-آستارا هفته گذشته به ایران آمد و در این بازدید ضوابط و استانداردهای طراحی و ساخت بررسی شد.

وی افزود: نحوه مشارکت روسیه در طراحی و تأمین مالی در مذاکرات مطرح شده است. این نخستین بازدید هیأت روسی است و نقطه شروع ساخت خط ریلی رشت-آستارا است. البته احداث راه‌آهن از سال های قبل شروع شده است و از سمت رشت ۱۰ کیلومتر زیرسازی شده و ۱۱ کیلومتر از سمت آستارا تملک اراضی و زیرسازی شروع شده است و ۵۰ کیلومتر دیگر برای تملک اراضی امور مرتبط در حال انجام است. برای تکمیل کریدور شمال- جنوب، معطل کشورهای دیگر نیستیم. بحث تأمین مالی پروژه در صورت عدم مشارکت دو کشور روسیه و آذربایجان از محل فاینانس یا سرمایه‌گذاری داخلی دنبال می شود. البته با توجه به مزیت این خط برای تجارت کشور روسیه، این کشور بر تکمیل خط تأکید دارد.

مذاکره هم به پیش می‌رود

خطیبی خاطرنشان کرد: هنوز با روسیه و آذربایجان وارد مبحث آورده نشده‌ایم، آنچه مسلم است با توجه به اهمیت خط ریلی شمال-جنوب، کار اجرایی را شروع کرده‌ایم.

خطیبی گفت: تلاش هایی برای تأمین منابع به روش های دیگر نیز دنبال می‌شود تا کار تسریع شود. خواسته قطعی ما ساخت راه‌آهن بر اساس عرض استاندارد در شبکه سراسری ریلی ایران است و برنامه ما احداث ریل به‌صورت یک خطه است. با این حال مذاکرات با طرف روسی شروع شده است و در مورد گزارش امکان‌سنجی و همچنین نوع سرمایه‌گذاری و مدل‌های سرمایه‌گذاری با روسیه صحبت کرده‌ایم.

شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی نیز در خصوص هدفگذاری برای افزایش ترانزیت گفت: متناسب با سیاست دولت سیزدهم دیپلماسی فعالی را برای ارتباط با کشورهای همسایه برعهده گرفته‌ایم و تفاهمنامه‌های زیادی را فعال کردیم و تصمیم داریم تجارت ترانزیت با چین و روسیه را گسترش دهیم. ایران در چهارراه ترانزیتی قرار دارد. در کریدور شمال- جنوب، روسیه و ایران و هند به‌عنوان مؤسس هستند اما رشد چندانی در سال‌های گذشته از عبور کالاهای ترانزیتی در این مسیر نداشتیم.

وی گفت: کالاهای عبوری نقش مهمی در افزایش درآمد کشورها دارند. ایران در سال۹۳، ۱۲ میلیون تن ترانزیت را در کریدور شمال- جنوب ثبت کرد اما این رقم در سال ۹۹ به ۵ میلیون تن کاهش و سپس در ۱۴۰۰ به ۱۱ میلیون تن رسید. امسال نیز به ۱۰ میلیون تن عبور کالای ترانزیتی از مسیر کریدور شمال- جنوب و مجموع ۲۰ میلیون تن ترانزیت خواهیم رسید.

به گفته افندی‌زاده تمام دیپلماسی خارجی کشور و رئیس‌جمهور آماده استفاده از موقعیت جدید هستند و در پنج ماه اول امسال توانستیم به پنج میلیون تن ترانزیت برسیم که به نسبت مدت مشابه ۲۵ درصد رشد داریم.

افندی‌زاده گفت: در کریدور شمال -جنوب که دولت آن رافعال کرده است، حلقه مفقوده رشت به آستارا را داریم که جزو اولویت دولت است و قرار است با سرمایه‌گذاری روسیه، آذربایجان و ایران این حلقه مفقوده کامل و به شبکه ریلی وصل شود. در نشست آتی در آذربایجان، تفاهم ساخت این شبکه ریلی با حضور روسیه و ایران انجام خواهد شد و براین اساس قرار است رشد ترانزیت ایران و روسیه به بیش از ۱۰ میلیون تن برسد.

بعد از بازدید فنی هیأت روسی از مسیر احداث راه‌آهن رشت-آستارا، قرار است در روزهای آینده روسیه نحوه همکاری خود در پروژه راه‌آهن رشت- آستارا را اعلام کند.

به گفته مسئولان بخش حمل‌ ونقل کشور، قراراست روسیه درباره جزئیات فنی این پروژه پیشنهاداتی را به ایران بدهد که براساس مقیاس، حجم پروژه و هزینه ساخت راه‌آهن رشت-آستارا، ساز کار مشارکت کشور روسیه در تکمیل خط ریلی رشت-آستارا مشخص می شود.

مسیر فعلی برای برای انتقال کالاهای روسیه از شمال به جنوب ۴۵ روز زمان می‌برد که با ساخت تکمیل کریدور شمال-جنوب، زمان انتقال به نصف کاهش می‌یابد و تا ۲۰ میلیون تن کالا در این مسیر جابه‌جا خواهد شد. به گفته معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی، دریای خزر ۲۷ میلیون تن ظرفیت جابه‌جایی کالا در سال را دارد که ایران باید در این منطقه فعالیت حمل و نقلی خود را افزایش دهد تا سهم بیشتری را از آن خود کند.

یکی دیگر از موضوعات مورد مذاکره با روسیه، بررسی راهکارهای تحقق ترانزیت ۱۰ و ۲۰ میلیون تنی بین ایران و این کشور است. ایران برنامه اقدام پیشنهادی خود به این منظور را به روسیه ارائه داده است. در جلسه سه جانبه ایران با روسیه و آذربایجان درباره رونق ترانزیت کریدور شمال – جنوب برنامه‌ریزی می‌شود.

منبع: ایران