به گزارش قدس آنلاین، جهان اسلام در یکی دو قرن اخیر شـاهــــد اندیشــــمندان و عالمانی چون سید جمال‌الدین اسدآبادی و آیت‌الله‌العظمی بروجردی در ایران و شیخ محمود شلتوت در مصر بوده که توانستند موضوع وحدت را در قالب‌های گوناگون برای احیای مجد و عظمت گذشته اسلام مطرح کنند و برای دستیابی به این هدف مقدس پای همت در راه نهادند و تلاش‌های شایسته و در خور قدردانی انجام دادند.
امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب و بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، در عصر حاضر فقیه و اندیشمندی بود که هم در حوزه نظریه‌پردازی و هم در قلمرو مدیریت و رهبری در تبیین موضوع و تبلور حقیقی «وحدت» موفقیت‌های بزرگی را بدست آورد به‌گونه‌ای که شخصیت این بزرگمرد نماد و مظهر وفاق، وحدت و همگرایی جهان اسلام شد.
به بهانه فرارسیدن هفته وحدت اسلامی، نگاهی داشته‌ایم به مقوله «وحدت جهان اسلام از دیدگاه امام خمینی» که به‌تازگی ذیل مقاله‌ای با همین عنوان در پرتال مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) منتشر شده است.
معنای وحدت اسلامی از نظر امام خمینی(ره)
امام خمینی(ره) مـنظور از وحـدت اسلامی و امکان تحقق آن را این‌گونه بیـان می‌کنـد: در صـورتی‌که پیـروان مکتب سرمایه‌داری و کمونیسم با آن تباینی که دارند، با هـم متحـد شـده‌اند و یهود و نصاری اختلافات جزئی خود را نادیده بـگیرند و [شـما] بــرای دفـاع از اسـلامتان در یک صف قرار گیرید.(صحیفه امام)
امام خمینی(ره) وحدت را «عامل قدرت» و تفرقـه را موجـب «سسـتی پایـه دیانـت» تلقـی کرده و هشدار می‌دهد: «تفرقه موجود در بـین کـشورهای مـسلمان یا از خیانت سران ممالـک اسلامی و یا جهل و بی‌اطلاعی آنان اسـت (همان، ج ۴، ص ۲۳۲-۲۳۳) سنی و شیعه مطرح نیست در اسلام، کُرد و فارس مطرح نیست؛ در اسلام همه برادر با هم هستیم (همان، ج ۹، ص ۴۱۹-۴۲۰) یک دسته از مسلمانان، شیعه هستند و یک دسته‌ای از مسلمانان، سنی یک دسته حنفی و یک دسته‌ای حنبلی و دسته‌ای اخباری هستند؛... در یک جامعه‌ای که همه می‌خواهند به اسلام خدمت کنند و برای اسلام باشند، این مسائل نباید طرح شود. ما همه برادر هستیم و با هم هستیم؛ ... این‌ها دلیل اختلاف نیست. ما نباید با هم اختلاف و یا یک تضادی داشته باشیم.
برادران شیعه و سنی باید از هر اختلافی احتراز کنند. امروز اختلاف بین ما، تنها به نفع آن‌هایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فِرق، آن‌ها می‌خواهند نه این باشد نه آن، راه را این‌طور می‌دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند. ما باید توجه به این معنا بکنیم که همه ما مسلمان هستیم و همه ما اهل قرآن و اهل توحید هستیم و باید برای قرآن و توحید زحمت بکشیم و خدمت بکنیم». (همان، ج ۱۳، ص ۵۴)
یا در جای دیگر می‌فرمایند: «مسلمانان به دستورات اسلامی رفتار کنند و وحدت کلمه خود را حفظ نمایند و از اختلاف و تنازع که مایه شکست آن‌هاست دست بکشند» (همان، ج ۱۷، ص ۳۲۳). از نظر امام خمینی(ره) «آن روزی که این وحدت از بین رود مرگ همه ما و به باد رفتن همه نوامیس و به باد رفتن همه زحمت‌های انبیا-علیهم‌السلام- نسبت به این کشور خودمان و نسبت به کشورهای دیگر به باد فنا خواهد رفت». (هـمان، ج ۱۷، ص ۴۰۶)
«اگر ان شاءالله آن وحدت بین مسلمین و دولت‌های کشورهای اسلامی که خداوند تعالی و رسول عظیم‌الشأنش خواسته‌اند و امر به آن و اهتمام در آن فرموده‌اند حاصل شود، دولت‌های کشورهای اسلامی با پشتیبانی ملت‌ها می‌توانند یک ارتش مشترک دفاعی بیش از ۱۰۰میلیونیِ تعلیم دیده ذخیره و یک ارتش ده‌ها میلیونی زیر پرچم داشته باشند که بزرگ‌ترین قدرت را در جهان بدست آورند» (همان، ج ۱۸، ص ۹۴). به نظر امام «ما محتاج به وحدت هستیم در سالیان دراز، همیشه. قرآن کریم که [به ] ما دستور داده و به مسلمین دستور وحدت داده، برای یک سال و ۱۰ سال و ۱۰۰ سال نیست، برای سرتاسر عالم است در سرتاسر تاریخ و ما محتاج به این هستیم که عملاً وحدت را محقق کنیم»(همان، ج ۱۹، ص ۴۳۶). «وحدت مذهبی است که این اجتماع عظیم و فشرده را ایجاد می‌کند. اگر علاقه به استقلال ایران دارید، وحدت مذهبی داشته باشید». (همان، ج ۱، ص ۲۴۸)
اهمیت وحدت برای امام خمینی(ره) تا آن انـدازه اسـت کـه فرموده‌اند: «ما برای دفاع از اسلام و ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیا هستیم. برنامه ما برنامه اسلام است، وحدت کلمه مسلمین است، اتحاد ممالک اسلامی است، برادری با جمیع فرق مسلمین است در تمام نقاط عالم، همپیمانی با تمام دوَل اسلامی است در سراسر جهان». (همان، ۳۳۶)
«سلاطین اسلام، این‌ها مسئولیتشان خیلی زیاد است و شاید بیشتر از همه طبقات باشد. اسلام الان به دست این طبقه، به حسب اراده خدای تبارک و تعالی- تکویناً- سپرده شده است و آن‌ها مسئول‌اند بر حفظ اسلام و حفظ وحدت کلمه اسلام و حفظ احکام اسلام و معرفی کردن اسلام» (همان، ج۲، ص۳۰). تنها راه بازیابی عظمت و عزت و شکوه بینش اسلام و مسلمین، مـسئولیت پاسداری وحدت و برادری دینی، تنها ضامن استقلال سرزمین‌های اسلامی است(صحیفه امام). از نظر امام، «رمز پیروزی مسلمین در صدر اسلام، وحدت کلمه و وحدت ایمان بود». (همان، ج ۸، ص ۴۴۴)
راهـکارهای تـقویت وحـدت در بین مسلمانان
۱- توجه به اشتراکات
از نظر امام خمینی(ره) «یک دسته از مسلمانان، شیعه هستند و یک دسته‌ای از مسلمانان، سنی، یک دسته حنفی و یک دسته‌ای حنبلی و دسته‌ای اخباری هستند؛ اصلاً طرح این معنا، از اول درست نبود. در یک جامعه‌ای که همه می‌خواهند به اسلام خدمت کنند و برای اسلام باشند، این مسائل نباید طرح شود. ما همه برادر هستیم و با هم هستیم؛ منتها علمای شما یک دسته فتوا به یک چیز دادند و شما تقلید از علمای خود کردید و شدید حنفی؛ یک دسته فتوای شافعی را عمل کردند و یک دسته دیگر فتوای حضرت صادق را عمل کردند، این‌ها شدند شیعه، این‌ها دلیل اختلاف نیست. ما نباید با هم اختلاف و یا یک تضادی داشته باشیم، ما همه با هم برادریم. برادران شیعه و سنی باید از هر اختلافی احتراز کنند. امروز اختلاف بین ما، تنها به نفع آن‌هایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و....، آن‌ها می‌خواهند نه این باشد نه آن، راه را این‌طور می‌دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند. ما باید توجه به این معنا بکنیم که همه ما مسلمان هستیم و همه ما اهل قرآن و اهل توحید هستیم و باید برای قرآن و توحید زحمت بکشیم و خدمت بکنیم». (صحیفه امام، ج ۱۳، ص۵۴)
بـه نظر امام خمینی(ره) «اگر ایـن دولت‌های اسلامی، ایـن دولت‌هایی کـه همه چیز دارند، این دولت‌هایی کـه ذخـایر زیاد دارند، اگر این‌ها با هم اتحاد پیدا بکنند، در سایه اتـحاد، احـتیاج به هیچ چیز و هیچ کشوری و هـیچ قدرتی ندارند. احتیاج وقـتی پیـدا می‌شود که مثل حالا مـتفرق بـاشند، کشورها از هم جدا باشند. چرا باید کشورها که یک همچو پشتوانه عظیم دارنـد و آن قـرآن کریم و اسلام عزیز و خدای بـزرگ اسـت، چـرا باید یک هـمچو پشـتوانه‌ای که آن‌ها را دائم دعوت می‌کـند به وحدت و از تفرقه‌اندازی و تفرقه آن‌ها را منع می‌کند چرا ما باید در مقابل اسـلام عـزیز تفرقه بیندازیم».
۲- وحـدت در عین کـثرت
امام خمینی(ره) اعتقادی به یـکی شدن کشورها ندارد بلکه معتقد است هر کدام از کشورها با حفظ حدود و ثغورشان بـاید بـرای توحید کلمه تلاش کنند. «...دست برادری بدهند، حدود و ثغورشان را حفظ کنند، حدود خودشان را حفظ کنند لکن در جامعه اسلامی که مشترک مابین همه است، در کلمه توحید که مشترک بین همه است، در مصالح اسلامی که مشترک بین همه است با هم توحیدِ کلمه کنند. اگر این‌ها توحید کلمه کنند، دیگر یهود به فلسطین طمع نمی‌کند؛ دیگر هندو به کشمیر طمع نمی‌کند... اگر توحید کلمه باشد چطور می‌توانند این‌ها، این یک مشت یهود دزد، چطور می‌توانند فلسطین شما را از دستتان بگیرند». (صحیفه امام، ج ۳، ص ۴۴) و در جای دیگر فرموده‌اند: «هر کدام حدود و ثغورشان محفوظ، لکن آن دشمن خارجی که به شما این قدر ضرر وارد می‌کند در مقابل او توحید کلمه کنید» (همان).
۳ - تشکیل حکومت اسلامی
تشکیل حکومت اسلامی یکی از اقدامات عملی در راستای ایجاد وحدت و همبستگی است. امام(ره) در این زمینه چنین بیان می‌کند: «ما برای اینکه وحدت امـت اسـلام را تأمین کنیم، برای اینکه وطن اسلام را از تصرف و نفوذ استعمارگران و دولت‌های دست‌نشانده آن‌ها خارج و آزاد کنیم، راهی نداریم جز اینکه تشکیل حکومت بدهیم. چون به منظور تحقق وحدت و آزادی مـلت‌های مسلمان بایستی حکومت‌های ظالم و دست‌نشانده را سرنگون کنیم و پس از آن، حکومت عادلانه اسلامی را که در خدمت مردم است به وجود آوریم. تشکیل حکومت برای حـفظ نـظام و وحدت مسلمانان است، چنان‌کـه حـضرت زهرا(س) در خطبه خود می‌فرماید امامت برای حفظ نظام و تبدیل افتراق مسلمانان به اتحاد است». (امام خمینی، ولایت فقیه: ۲۷؛ سعادت، ۱۳۸۷: ۱۷۱)
۴- توجه به نقش مـلت‌ها در تحقق وحدت
پس از ناامیدی از دولت‌هـا، شـیوه دوم مبارزه امام خمینی(ره) بر اصل محوریت مردم استوار بود. تأکید امام(ره) در این مرحله به نیروی قدرتمند مردمی بود. مهم‌ترین ویژگی این رویکرد تغییر راهبرد «اصلاحی» به راهبرد «انقلابی» اسـت. امام خمینی(ره) به این نتیجه رسید که مبارزه اصلاحی باید به مبارزه انقلابی تبدیل شود و در مبارزه انقلابی توده‌ها نقش اصلی را بر عهده خواهند گرفت. «ملت‌ها خودشان بـاید در فـکر اسلام بـاشند، مأیوسیم ما از سران اکثر قریب به اتفاق مسلمین، لکن ملت‌ها خودشان باید به فکر باشند و از آن‌ها مأیوس نیستیم» (در جست‌وجوی راه از کلام امام، دفتر ۱۵، ۱۳۶۲: ۱۷۹). «به ملت‌های اسلامی تـوصیه می‌کـنم از حکومت جمهوری اسلامی و از ملت مجاهد ایران الگو بگیرید و حکومت‌های جائر خود را در صورتی که به خـواست مـلت... سر فرود نیاوردند، با تمام قدرت به جای خود بنشانید که مایه بـدبختی مـسلمانان، حـکومت‌های وابسته به شرق و غرب می‌باشند (امام خمینی(ره)، وصیت‌نامه: ۱۳).
۵ - توجه به موضوع قـدس و فلسطین
امام خمینی(ره) با تعیین آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان «روز جـهانی قدس» و «روز اسلام»، اهتمام خـاص خـود به امور مسلمانان را نشان دادند و نقطه عطفی در اتحاد میان مسلمانان جهان ایجاد کردند که هر روز و هر سال بر عظمت و ابهت این روز افزوده می‌شود.
ایشان در این باره می‌فرماید: «روز قدس روز اسلام است. روز قدس روزی است که اسلام را باید احیا کرد و احیا بکنیم و قوانین اسلام در ممالک اسلامی اجرا بشود. روز قدس روزی است که باید به همه ابرقدرت‌ها هشدار بدهیم که اسلام دیگر تحت سیطره شما، به واسطه عمال خبیث شما واقع نخواهد شد». (صحیفه امام، ج ۹، ص ۲۷۷)
فتحی شقاقی، یکی از رهبران فلسطینی گفته است، انقلاب ایران بود کـه عصـر جدیـدی را پیش روی جنبش فلسطین گشود و سبب شد به مـسئله فـلسطین تنهـا از زاویـه اسـلام نگـاه شود(ابراهیم شقاقی، ۱۳۷۱: ۱۲۳). انقلاب اسلامی برداشتی نوین از اسـلام و قـرآن، در جهـان، جوامع اسلامی و نیز در جامعه سنی مذهب فلسطین پدیـد آورد، چنـان کـه رونـد مخالفـت بـا دولت‌های فـاسد و سـرکوبگر را تشدید کرد، به مبارزه آشکار علیه آموزه‌های تحمیلـی ضـد دینی دامن زد، تلاش برای تحقق برابری و عدالت اجتماعی را شدت بخشید، واکنش مسـلمانان در برابر غرب و غرب‌زدگی را گـسترش داد و نـیز نـاامیدی سال‌های پایـانی دهــه ۱۳۵۰ هـجـری شـمسی(۱۹۷۰ میلادی) را از عرصه مبارزه حذف کرد. در واقع انقلاب ایران، این حقیقت را که اسلام، راه حل و جهاد، وسیله اصلی است به سرزمین‌های در حـال مـبارزه بــا اسـتکبار بـه‌ویـژه کشورهای مسلمان انتقال داد.
انتهای پیام/
نظر شما