به گزارش قدس آنلاین در مجموعه مستند «ایرانگرد» شاهد نگاهی متفاوت به مناطق طبیعی کشور و ویژگی‌های نقاط مختلفی از فرهنگ و تمدن چهارگوشه اقلیم ایران هستیم. از زندگی در میان عشایر کشور و تجربه کوچ به همراه آنان تا تجربه حضور در مناطق ییلاقی و فرهنگ و رسوم مناطق روستایی ایران از جمله نکات متمایز مجموعه «ایرانگرد» به شمار می‌رود.

جواد قارایی کارگردان و تهیه کننده مجموعه مستند «ایرانگرد» با سفر به شهرها و استان‌های مختلف کشور، روایت زندگی فردی شهرنشین را به تصویر کشیده که برای شناخت فرهنگ‌ها، آداب و رسوم اقوام مختلف کشور به دامان طبیعت و مناطق کم‌تر دیده شده اقلیم چهارگانه ایران سفر می‌کند.

به بهانه پخش فصل پنجم مجموعه مستند «ایرانگرد» از شبکه یک سیما، با جواد قارایی تهیه کننده و کارگردان این مجموعه به گفتگو پرداختیم که بخش اول این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

فارس: فرم روایی مجموعه مستند ایرانگرد توجه هر ایران‌دوستی را به خود جلب می‌کند و احساسات و توجه ساکنان این آب و خاک را با روایتگر آن همراه می‌کند. از لحظه تولد «ایرانگرد» برای ما بگویید.

قارایی: فکر کنم نقطه تولد ایرانگرد زمانی بود که من متولد شدم. از همان ابتدا نسبت به ایران عشق و علاقه داشتم و هنگامی که در خصوص ایران و جهان مطالعه می‌کردم، اقلیم ایران و طبیعت متنوع و تاریخ، فرهنگ و مردم بی‌نظیری کشور مرا به خود جذب می‌کرد. سفر هم به آدم آگاهی بیشتری می‌دهد، هنگامی که انسان نسبت به چیزی آگاه می‌شود، میزان عشق و علاقه او هم نسبت به گذشته بیشتر می‌شود.

در آن زمان من سفرهای زیادی می‌رفتم، سفرهای من هنگامی زیاد شد که با یک باشگاه کوهنوردی به نام باشگاه دماوند برای گذراندن دوره‌های مخصوص کوهنوردی به طور حرفه‌ای آشنا شدم. در همان زمان در اردوهای تیم‌ملی هم شرکت کردم اما ادامه ندادم. در همان دوره علاوه بر کوهنوردی و عکاسی، سفرها را نیز شروع کردم و همزمان با دوره‌های موسسه طبیعت که متعلق به مرحوم اینانلو بود نیز آشنا شدم و همکاری ما از آنجا آغاز شد. در یک یا دو اثر مستند از ایشان کار تصویربرداری انجام دادم و در نهایت به این نتیجه رسیدم که با نگاه و دیدگاه خودم راجع به ایران کار کنم.

معتقد بودم با توجه اینکه برای نقاط دیگر دنیا به قدر کافی آثار تصویری تولید شده، برای معرفی ایران کار خاصی انجام نشده است. نکته‌ای که از ابتدای کار مدنظر داشتم این بود که اثری برای همه مخاطبین تولید شود و تمامی مخاطبین ایرانی را پای تماشای برنامه بنشاند. در نهایت تلاشم این بود تا به بهترین شکل ممکن ایران را در حد توانم به تصویر بکشم.

فارس: در ابتدای کار طرح مجموعه ایرانگرد، چه ضرورت و اهمیتی برای تولید این اثر در آن برهه زمانی احساس می‌شد؟

قارایی: در آن دوره احساس می‌کردم بسیاری از مسئولین و مردم نسبت به ایران آگاهی ندارند و احساس می‌کنند که مرغ همسایه غاز است و ما هیچکدام از ویژگی‌های طبیعی کشورهای اروپایی را نداریم. تلاش کردم در آن برهه به مردم و مسئولین یادآوری کنم که ما در یک کشور بی‌نظیر زندگی می‌کنیم و حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. نکته دیگر اینکه احساس کردم هویت ملی ما دارد زیر سوال می‌رود و یا در میان جوانان و نوجوانان کمرنگ شده است.

رسوم اقوام ایرانی و فرهنگ‌های مختلف کشور به عنوان دارایی‌های ما، بخشی از هویت ما را تشکیل می‌دهند. سعی کردم مردم و مسئولین با هویت‌ خودمان بیشتر آشنا شوند و کاری کنم که هم نسبت به هویت ایرانی خود عشق پیدا کنند و هم از آن مراقبت کنند.

فارس: در ادامه این روند تصمیمی برای تولید فصل‌های بعدی «ایرانگرد» گرفته شده است؟

قارایی: بله فصل ششم ایرانگرد قرار است تولید شود و در گفتگو با مدیر شبکه یک سیما ایشان از تولید فصل جدید مجموعه مستند ایرانگرد استقبال کردند. پیش تولید کار هنوز پیشرفتی نداشته و منتظر جلسه برآورد شبکه هستیم اما خیلی از استان‌هایی که تاکنون در خصوص آن‌ها قسمتی ساخته نشده، در فصل جدید معرفی خواهند شد. مثل استان‌های ایلام، خوزستان، خراسان شمالی، گلستان، اصفهان، قزوین، قم، یزد که در خصوص آن‌ها کار تولید نشده است.

فارس: به تصویر کشیدن ویژگی‌های فرهنگی – جغرافیایی اقلیم ایران در ایرانگرد، تنها برای مخاطب هدف داخلی روی آنتن رفته است؟

قارایی: قطعا مخاطب مستند ایرانگرد داخلی و ایرانی است اما طرح‌هایی هم برای مخاطب خارجی و غیر ایرانی هم در نظر داریم. برخی به من پیشنهاد می‌دادند حالا که فصل‌های مختلف ایرانگرد ساخته شده، جهانگرد شو. اما همانطور که مرحوم اینانلو می‌گفتند، ایران جهانی در درون یک مرز است. فکر می‌کنم هنوز هم خیلی جای کار داریم. مثلا 43 سال است در خصوص موضوع ایران هراسی هیچ قدمی برنداشته‌ایم. یا اگر قدمی برداشته‌ایم کوچک و بی اثر بوده است.

فارس: برنامه‌ای برای اینکه در ادامه مسیر ایرانگرد اثری برای مخاطب جهانی هم ساخته شود در نظر دارید؟

قارایی: مگر می‌شود ملتی که 10 هزار سال قدمت تاریخ، فرهنگ و تمدن دارد را تحت عنوان ملت تروریست به جهان معرفی کرد؟ بر این اساس طرحی برای معرفی ایران توسط جهانگردان خارجی در دست داریم. این افراد با سفر به ایران در یک ماجرای جذاب قرار می‌گیرند و آن را با مخاطبان خود در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند. یک شور و جریان ایران شناسی توسط سفیران حقیقی در جهان از این طریق رخ می‌دهد، همانطور که در ایرانگرد تلاش شد جریان ایرانشناسی به راه بیفتد.

از رهگذر «سفر به سرزمین تمدن‌ها»، توسط افرادی که ایرانی و مسلمان نیستند و عرقی هم به ایران ندارند، حقیقت در مورد مردم، تاریخ و فرهنگ ایران روشن می‌شود و در اثر یک روایت بی‌طرفانه نگاه‌ها به ایران عوض خواهد شد. در کارنامه کاری خود در تلاشم تا فضای پر از سیاه‌نمایی، ‌تاریک و غیر واقعی درباره ایران در رسانه‌ها با واقعیت و حقیقت روشن شود. امیدوارم تا می‌توانم برای ایران کار بسازم و قدم‌های موثر و مثبتی در راه شناساندن ویژگی‌های ایران به مردم و مسئولین ایران و مردم جهان بردارم و حاضرم در این مسیر و در راه وطنم از جانم بگذرم.

فارس: طرح «ایرانگرد کوچک» و معرفی جاذبه‌های ایران برای کودکان به کجا رسید؟

قارایی: طرح «ایرانگرد کوچک» برای معرفی ایران به کودکان سراسر کشور طراحی شده ولی تا این لحظه با وجود ارائه برای مدیر سابق و فعلی شبکه کودک به نتیجه‌ای نرسیده است. دوست دارم تا فرزندان امروز ما آیندگانی باشند که عرق ملی دارند، هویت ملی‌شان را می‌شناسند، به آن احترام می‌گذارند و به آن افتخار می‌کنند. به هر حال تا این لحظه تصمیمی برای تولید این مجموعه در سازمان صداوسیما گرفته نشده است.

فارس: فعالیت‌های انجمن نیک ورزی ایرانگرد از چه زمانی به طور رسمی آغاز شد؟

قارایی: شروع فعالیت‌های انجمن نیک ورزی ایرانگرد شاید از 8-7 سال پیش آغاز شده باشد اما نه به نام انجمنی تحت نام ایرانگرد. آن زمان با حضور در مناطق محروم برخی کمک رسانی‌ها از این طریق انجام می‌شد تا اینکه به پیشنهاد دوستان در سال 1398 به عنوان یک انجمن خیریه رسمی در وزرات کشور ثبت شد. فعالیت‌هایی مثل کارآفرینی، تعمیرات خانه‌های سیل زده‌ها، آبرسانی در مناطقی که از آب لوله کشی محروم بودند و... در حد توان افراد انجمن نیک ورزی به صورتی خودجوش انجام شد. در سفرهای ایرانگرد تصمیم گرفتیم تا در کنار تولید مجموعه ایرانگرد به خواسته‌های مردم منطقه نیز توجه شود.