شهرستان خلخال با قدمت ۱۲ هزار ساله در جنوب استان اردبیل واقع شده است و مرکز آن شهر خلخال است. این شهرستان از طرف شمال به شهرستان کوثر از طرف شرق به شهرستان تالش در استان گیلان از طرف جنوب به شهرستان طارم در استان زنجان و از طرف مغرب به شهرستان میانه محدود می‌شود.
زبان اکثر مردم شهر خلخال ترکی آذربایجانی است ولی با این‌حال ساکنین بخش خورش رستم و شاهرود به زبان تاتی نیز تکلم دارند و در بخش شاهرود برخی از ساکنین نیز به زبان تالشی، گیلکی و کردی کرمانجی نیز صحبت می کنند.
مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری خلخال، مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی هستند. طبیعت بکر خلخال مورد توجه عکاسان طبیعت و گردشگری داخلی و خارجی است. شهرستان خلخال در دامنه کوه‌ها قرار گرفته است و به علت وجود آب کافی و خاک حاصلخیز، چنین طبیعت بی‌نظیری پدید آمده است. البته جاهای دیدنی خلخال تنها به طبیعت آن محدود نمی‌شود و وجود آثار تاریخی و باستانی نشان از قدمت کهن این منطقه دارد که توجه گردشگران را به خود جلب کرده است. در ادامه به مهمترین جاذبه های گردشگری شهرستان خلخال پرداخته می شود:
منطقه نمونه گردشگری گردنه الماس
این گردنه از نظر ارتباطی پس از حیران به آستارا در مقام دوم ارتباطی به خطه اراضی شمالی را دارد و مقصد بیشترین مسافران به دامنه های شرقی این گردنه یعنی آبادی های کرمان و اسبو ختم می شود. جذابیت دامنه های شرقی گردنه آن که به گردنه الماس یا اسالم معروف است، بیشتر از دامنه های غربی آن است. هنگام فصل بهار و تابستان چمن زارهای این منطقه و همچنین رویش گلهای وحشی نظیر رویش انبوه گل شقایق در این منطقه جلوه ویژه ای به طبیعت می دهد که مورد توجه اکثر گردشگران از این منطقه قرار می گیرد.
خلخال چائی (هیرو چای)
از ارتفاعات جنوب شهر خلخال سر چشمه گرفته به سوی شمال امتداد می یابد. کرانه های این رودخانه که گه گاه در دره های عمیق و صخره ای و گاه در جلگه های پایکوهی جریان دارد به برکت جریان های آن مشجر و اکثراً باغات میوه است. به همین جهت و سایر جذابیت های طبیعی آن بخش هایی از این رودخانه بطور سنتی تفرج گاه عمومی شهروندان و مسافرین می باشد.
منطقه نمونه گردشگری ازناو
چشمه ازناو در شش کیلومتری خلخال و دو کیلومتری روستای خوجین در دامنه کوه ازناو یا ازنو است که در جنوب شهر خلخال واقع شده است. جاده آسفالته به طول ۵ کیلومتر شهر خلخال را ابتدا به خوجین و سپس به منطقه ازناو متصل می نماید. بلندترین نقطه این محدوده قله ازناو می باشد که حدود ۲۳۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و از دامنه ضلع غربی این قله و از ارتفاع حدود ۱۹۰۰ متری چشمه آبی گوارا و خنک و با دبی بسیار بالا خارج می شود که به چشمه ازناو شهرت یافته است. به برکت این چشمه و آب هایی که از دره ازناو جریان دارد باغ های بسیار مصفا و گسترده ای ایجاد شده است. به سبب وجود تعداد ۵ غار طبیعی بزرگ و کوچک در سازه های آهکی، شرایط زیستگاهی بسیار مناسب برای زیست حیوانات در منطقه از جمله کبک، کل، بز وحشی و وجود یک واحد پرورش ماهی در این حوضه، موقعیت کوهستانی، پوشش گیاهی مرتعی و درختچه ای و راه ارتباطی مناسب، این مکان را به یکی از قابلیت های گردش‌پذیری تبدیل کرده است.
منطقه حفاظت شده آغ داغ
زیستگاه آغ داغ در جنوب شهرستان خلخال (جنوبی ترین منطقه استان اردبیل) واقع شده و وسعت منطقه بالغ بر ۶۵ هزار هکتار بوده و به علت استقرار توده سترگ آغ داغ در ناحیه مرکزی این منطقه به نام آغ داغ نامیده می شود. قله آغ داغ با ارتفاع ۳۳۰۳ متر از سطح دریا بلندترین نقطه منطقه و شهرستان خلخال می باشد. متوسط ارتفاع منطقه آغ داغ ۲۴۵۰ متر از سطح دریاست که بستر رودخانه قزل اوزن در محل سرخ آباد (نقاط رودخانه شاهرود با رودخانه قزل اوزن) را شامل می شود. شیب عمومی منطقه به طرف جنوب می باشد و کلیه آب ها و جریانات سطحی موجود از طریق چندین رودخانه نسبتاً پر آب جمع آوری و به قزل اوزن تخلیه می شود. اختلاف ارتفاع نزدیک به ۲ هزار و ۹۰۰ متری بین بلندترین و پست ترین نقطه منطقه و تغییرات محسوس در شرایط اقلیمی نقاط مختلف آن تنوع قابل ملاحظه ای را در اکولوژی منطقه سبب شده است. دره های بسیار عمیق با شیب های تند و فرسایش همراه با چشمه های متعدد و پراکنده که از برف چال های آغ داغ تغذیه می شوند، این منطقه را به یکی از پناه گاه های مهم حیات وحش در استان تبدیل نموده است. جنگل های منطقه حفاظتی و گونه های ارس و بند، هفت کول، چنار، گلابی، تمشک، کیکم، گز، زرشک، ولیک، بلوط، ون آلوچه و ازگیل از مهمترین گونه های درختی و درختچه ای منطقه به حساب می آیند.
روستای هدف گردشگری اندبیل
روستای کوهستانی و زیبای اندبیل از توابع بخش مرکزی شهرستان خلخال، در یک کیلومتری شمال شرقی شهر خلخال و ۱۱۷ کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد. آب و هوای این روستا در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. روستای اندبیل به دلیل استقرار در ناحیه ای کوهستانی و هم جواری با جنگل، از مناظر و جلوه های منحصربه فرد طبیعی برخوردار است. چشم انداز بیشه ها و ارتفاعات به خصوص در بهار و تابستان و پائیز طراوت و زیبائی شورانگیزی دارند که هر بیننده ای را مجذوب و مسحور می کند. وجود آثار و بقایای قلعه کفو و آتشکده در محدوده ارتفاعات تفرجگاهی اندبیل (ارتفاعات دره نبات) نیز گواه بارزی بر قدمت طولانی روستای اندبیل است. در روستای اندبیل سه طرح گردشگری احداث پیست اسکی روی برف و چمن، راه‌اندازی تله‌اسکی، تله‌سیژ، رستوران، هتل و سایر امکانات رفاهی گردشگری در برنامه های توسعه گردشگری این منطقه قرار دارد.
روستای جهانی هدف گردشگری برندق
روستای هدف گردشگری برندق از توابع بخش خوروش‌رستم شهرستان خلخال از سوی سازمان جهانی گردشگری به عنوان یکی از ۴۴ روستای هدف گردشگری جهان انتخاب و معرفی شده است. برندق از نظر وسعت جغرافیایی و مراتع جزء روستاهای بزرگ و پرجمعیت استان اردبیل بوده و از ویژگی‌های منحصر به فرد این روستا قرار گرفتن در نقطه تلاقی سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و زنجان است .این روستا به لحاظ تنوع وجود باغ‌های میوه از سبزترین روستاهای شهرستان خلخال و استان اردبیل است و میوه‌هایی مثل انار، زردآلو، آلو، هلو، آلبالو، گیلاس، شلیل، گلابی، انگور، سیب، شاتوت، به، توت، ازگیل، انجیر و تمشک از مرغوب‌ترین میوه‌های تولید شده در آن محسوب می‌شود.
روستای هدف گردشگری خوجین
روستای خوجین از توابع بخش مرکزی شهرستان خلخال در فاصله یک کیلومتری جنوب شرقی شهر خلخال قرار دارد. این روستا در ناحیه کوهستانی واقع شده است و ۱۸۲۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. کوه های سرسبز ازناو، جنگل های طبیعی و باغات میوه روستای خوجین را در بر گرفته است.
روستای هدف گردشگری کزج
روستای کزج از توابع بخش خورش رستم شهرستان خلخال در فاصله ۱۳ کیلومتری خورش رستم و ۵۳ کیلومتری جنوب غربی خلخال قرار دارد. ارتفاع کزج از سطح دریا ۱۲۵۰ متر بوده و آب و هوای آن از شرایط اقلیمی مدیترانه ای متاثر است. رودخانه قزل اوزن در یک کیلومتری آن جریان دارد. این روستا جزو ۱۰ روستای دارای بافت با ارزش معماری و تاریخی کشور می باشد که مطابق با بافت قدیمی بازسازی شده است. بافت کالبدی روستا بصورت خانه های پلکانی است. به طوری که خانه از طریق پشت بام به هم دیگر راه دارند. موقعیت ییلاقی این روستا، تلفیق فضاهای کوهستانی باغ های پلکانی، زاغه طبیعی، صخره های طبیعی است.در این روستا همچون سایر روستاهای آذربایجان، برگزاری مراسم اعیاد ملی و مذهبی با جشن و سرور همراه بوده ومولود خوانی و نوروز خوانی از مراسمات ویژه این روستا می باشد.
روستای هدف گردشگری ماجولان
این روستا از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال قرار گرفته است. روستای ماجولان در منطقه کوهستانی استقرار یافته و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۷۵۰ متر می باشد. آب و هوای روستا در بهار مطبوع در تابستان معتدل و در پائیز و زمستان سرد است. غار یخگان واقع در ۵ کیلومتری شرق روستا و کوه شاه معلم، چشمه های فراوان و باغات انبوه، مسیر دسترسی به روستای گردشگری ماسوله و طبیعت بکر و کم نظیر آن نظر گردشگران را به خود جلب کرده است.
قلعه خشتی گیلوان
قلعه خشتی گیلوان در روستای گیلوان از توابع بخش شاهرود، در فاضله ۶۵ کیلومتری جنوب شهرستان خلخال در استان اردبیل قرار دارد. روستای گیلوان از بخش شرقی به استان گیلان، از جنوب به روستای علی آباد و ماجولان، از غرب به روستای شال و از شمال نیز به جنگل های تالش منتهی می شود. روستای گیلوان شهرستان خلخال به لحاظ اینکه دارای بقایای گورستان باستانی می باشد، مورد مطالعات کاوش های باستان شناسی قرار گرفته است. قدمت این گورستان به دوران مفرغ باز میگردد.
شهرستان خلخال دارای جاذبه های فراوان در بخش گردشگری می باشد که به برخی از آنها اشاره می شود:
تفرجگاه ازناو (ازنو)؛ تفرجگاه بیله‌دیر بولاغی اندبیل؛ مجموعه گردشگری امامزاده عبدالله کلور؛ آبشار نره گر روستای اسبو؛ حمام تاریخی نصر (موزه خلخال)؛ قلعه خشتی گیلوان؛ غار یئدی دام روستای گرمخانه؛ روستای هدف گردشگری کزج؛ روستای گردشگری نمهیل؛ روستای گردشگری برندق؛ غار جلال آباد (یخگان)؛ مسیر پیاده روی و طبیعت گردی خلخال به اسالم؛ پل معلق پیرتقی بر روی رودخانه قزل اوزن؛ جاده گردشگری خلخال – پونل؛ آبشار دیز (بخش خورش رستم)؛ آبشار آغ‌سو ( دامنه جنوبی کوه آغ داغ)؛ آبشار نوده (نودی) واقع در بخش خورش رستم؛ روستای گردشگری خمس؛ روستای گردشگری درو؛ گورستان تاریخی شمس آباد؛ منطقه گردشگری فینارود و کمرخونی روستای خوجین و ... .
شهرستان خلخال دارای مراکز اقامتی از قبیل، هتل، هتل آپارتمان، مسافرخانه و اقامتگاه های بوم گردی است که پذیرای گردشگران و مسافران در تمام فصول است.
نظر شما