مسعود شجاعی طباطبایی، کاریکاتوریست و گرافیست شناخته شده کشورمان و مدیر پیشین مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری درباره تأثیری که هفته هنر انقلاب اسلامی در معرفی شاخه‌های مختلف هنرهای تجسمی و شناساندن هنرمندان آن به جامعه دارد به خبرنگار ما می‌گوید: هفته هنر انقلاب اسلامی به مناسبت شهادت سیدمرتضی آوینی، نام‌گذاری شده است. مسیری که این شهید ترسیم کرد و در این هفته تلاش می‌شود نمایی از آن متبلور شود، هنری برآمده از هنر انقلابی، مردمی و پالایش شده است. هنری که هویت دارد و دارای مفاهیمی است که ما را از چنبره توخالی «هنر برای هنر» و هنر فرمالیستی و شکل‌گرا دور می‌کند. یکی از اهداف هفته هنر انقلاب اسلامی این است که هنرمندان مؤثر در جریان‌سازی هنر انقلاب و تعالی هنر را به جامعه معرفی کند.
او با بیان اینکه یکی از مسائل مورد تأکید شهید آوینی، حرکت هنر به سمت مردمی شدن بود، خاطرنشان می‌کند: از این رو هنرمندانی که به عنوان چهره هنر انقلاب اسلامی معرفی می‌شوند بایستی برآمده از دل جامعه و منتخب مردم باشند و هنرشان در راستای تعالی انسان باشد. در قرآن هم بارها تأکید شده هدف از خلقت انسان، تعالی اوست. انسان‌های معتقد به مبانی الهی از جهت تعالی نفس، منشأ خیر و اثر بوده‌اند. شهید آوینی هم در جایی می‌گوید پیش از اینکه به شهادت برسید شهید شوید و این اتفاق برای خودش هم می‌افتد.
به گفته او، در این هفته، هنرمندان جریان‌ساز و اثرگذار از سراسر ایران شناسایی و معرفی می‌شوند و یکی از اهداف حوزه هنری برای معرفی چهره سال هنر انقلاب اسلامی، الگوسازی و معرفی افراد شاخص و نمونه به ویژه در عرصه هنرهای تجسمی به جامعه است.
مردم دائم در معرض آثار هنری هستند
نظر به اهمیت توجه هنرمندان برای تولید آثار عمیق و ارزشی، ارتقای سواد بصری جامعه چه کمکی به زندگی مردم می‌کند؟ شجاعی طباطبایی پاسخ می‌دهد: ارتقای سطح سواد بصری مردم از مفاهیم مهم و مورد توجه در هنر است. نگاهی به آرایه‌های شهری در کشورمان نشان می‌دهد معماری بناها تا چه اندازه متأثر از بناهای غربی است؛ ساختمان‌هایی که هیچ اصالتی ندارند در حالی که فرهنگ ما بسیار غنی است. معماری شهرهایی مثل اصفهان، کاشان و یزد نشان می‌دهد چقدر اصالت داشتیم و پیشرو بودیم ولی اکنون عقب افتادیم و مقلد غرب شدیم.
به گفته این هنرمند، ما از صبح تا شب دائم در معرض آثار هنری هستیم. هر شکل و فرمی را که می‌بینیم طراحی و معماری شده است و اگر هنر به شکل درست وارد زندگی مردم شود سبب ارتقای سواد بصری آن‌ها خواهد شد و خواست و مطالبه‌شان هم به سمت هنر بومی و فاخر می‌رود.
وی با بیان اینکه رهبری بارها بر این مباحث تأکید داشتند و با وجود رهنمودهایی که داشتند اما بیاناتشان مورد غفلت قرار گرفته است اضافه می‌کند: هر زمان ایشان سخنرانی داشتند و مسئله‌ای را مطرح کردند تا مدتی مسئولان، آن موضوع را به صورت جدی دنبال می‌کردند ولی بعد به فراموشی سپرده می‌شد. این هم یکی از مشکلاتی است که نگاهمان به برخی موضوعات بر اساس شعار است و در عمل از اهمیت هنرهای تجسمی و هنر کاربردی غفلت کردیم.
کارهای مهم بدون وابستگی سازمانی
شجاعی طباطبایی درباره اینکه منظور از هنر انقلابی و هنر مردمی چیست و چه مؤلفه‌هایی دارد؟ توضیح می‌دهد: برای روشن شدن موضوع بهتر است به سراغ مصادیق آن برویم مثلاً جشنواره مردمی فیلم عمار توانسته در سال‌های فعالیتش، جریان‌ساز و موفق باشد به طوری که موضوع فیلم‌سازی را به روستاهای دورافتاده هم برده و هنرمندان مردمی را از سراسر ایران شناسایی کرده است؛ هنرمندانی که آثارشان را برای مردم و با دغدغه‌های مردمی می‌سازند.
مدیر پیشین مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری یکی دیگر از صفات هنر انقلابی را جهادی بودن دانسته و می‌گوید: اصلاً شروع ساخت مستند روایت فتح از جهاد شکل گرفت و جهاد سازندگی وارد عرصه ساخت فیلم و مستند شد. این نگاه جهادی، نگاه درستی است چون جهاد در کنار مردم و همراه مردم است. وقتی زلزله خوی اتفاق می‌افتد، گروهی از هنرمندان تئاتر به مناطق زلزله‌زده رفتند تا با اجرای نمایش دل مردم و بچه‌ها را شاد کنند، این یک کار جهادی و هنری است. کاری که برای رضایت خداوند باشد، کاری تأثیرگذار و جریان‌ساز است.
او با اشاره به اتفاق‌های خودجوش و جهادی در عرصه هنرهای تجسمی تأکید می‌کند: در این سال‌ها هنرمندانی که سازمان و ارگانی پشت سرشان نبود و با فضاهای دولتی هم ارتباطی نداشتند توانستند کارهای مهمی انجام دهند مثل بچه‌های نهضت مردمی پوستر انقلاب و آقای محمدرضا میری به عنوان مسئول این نهضت توانست جریان‌سازی خوبی را در این حوزه انجام دهد و شبکه‌ای از هنرمندان خوش‌ذوق و توانمند را در عرصه گرافیک از سراسر ایران شناسایی و آن‌ها را در ذیل نهضت پوستر انقلاب، سازماندهی کند.
شجاعی طباطبایی ادامه می‌دهد: ثمره این جریان را در کارگاه‌هایی که برگزار می‌شود و خروجی‌های هنری که دارند، می‌بینیم. این بچه‌ها بدون وابستگی نهادی توانستند جریان‌ساز باشند و کارهای مهمی انجام دهند.
روزمرگی هنرهای تجسمی در نهادهای دولتی
این گرافیست با بیان اینکه فضاهای دولتی در هنرهای تجسمی به سمت روزمرگی رفته‌اند، می‌گوید: نگاهی که بچه‌های جهادی و انقلابی در این عرصه‌ها به تولید اثر هنری دارند نگاهی برآمده از خواست و نگاه مردم است مثلاً آقای علی حیاتی در «هیئت هنر» آثاری خلق کرده و کارهایی انجام داده که بازخوردهای بسیار خوبی در کشور ما و کشورهای جهان اسلام داشته به ویژه کارگاه‌هایی که برای هنرمندان جهان اسلام برگزار شده است از این رو توجه جدی به این گروه‌های مردمی بسیار مهم است نه اینکه کمک مالی و دولتی به آن‌ها بشود بلکه مدیران فرهنگی اجازه دهند که این بچه‌ها مسیر خودشان را بروند و برایشان مانع ایجاد نکنند.
به گفته شجاعی طباطبایی، گروه‌های خودجوش انقلابی در عرصه‌های هنری زیاد هستند، گروه‌هایی که وابسته به هیچ نهادی نیستند و اعضایشان بچه‌های دوستدار انقلاب اسلامی هستند.
او یادآور می‌شود: از این بچه‌ها باید حمایت شود اما این حمایت نباید تبدیل به وابستگی و کارمند شدن آن‌ها شود چون این بچه‌ها دارند با عشق کار می‌کنند مثلاً بچه‌های هیئت هنر یا بچه‌های کانون هنر شیعی که آقای مسعود نجابتی مسئول آن است به هیچ نهاد و ارگانی وصل نیستند اما توانسته‌اند حرکتی را در هنرهای تجسمی به ویژه گرافیک و تایپوگرافی ایجاد کنند که نه فقط در ایران که در کشورهای جهان اسلام هم جریان‌ساز شود. از سوی دیگر بستر فضای مجازی هم برای انتشار آثار هنرهای تجسمی، زمینه خوبی ایجاد کرده که به دیده شدن آثار هنرمندان انقلابی در جهان کمک می‌کند.
خبرنگار: زهره کهندل
او با بیان اینکه یکی از مسائل مورد تأکید شهید آوینی، حرکت هنر به سمت مردمی شدن بود، خاطرنشان می‌کند: از این رو هنرمندانی که به عنوان چهره هنر انقلاب اسلامی معرفی می‌شوند بایستی برآمده از دل جامعه و منتخب مردم باشند و هنرشان در راستای تعالی انسان باشد. در قرآن هم بارها تأکید شده هدف از خلقت انسان، تعالی اوست. انسان‌های معتقد به مبانی الهی از جهت تعالی نفس، منشأ خیر و اثر بوده‌اند. شهید آوینی هم در جایی می‌گوید پیش از اینکه به شهادت برسید شهید شوید و این اتفاق برای خودش هم می‌افتد.
به گفته او، در این هفته، هنرمندان جریان‌ساز و اثرگذار از سراسر ایران شناسایی و معرفی می‌شوند و یکی از اهداف حوزه هنری برای معرفی چهره سال هنر انقلاب اسلامی، الگوسازی و معرفی افراد شاخص و نمونه به ویژه در عرصه هنرهای تجسمی به جامعه است.
مردم دائم در معرض آثار هنری هستند
نظر به اهمیت توجه هنرمندان برای تولید آثار عمیق و ارزشی، ارتقای سواد بصری جامعه چه کمکی به زندگی مردم می‌کند؟ شجاعی طباطبایی پاسخ می‌دهد: ارتقای سطح سواد بصری مردم از مفاهیم مهم و مورد توجه در هنر است. نگاهی به آرایه‌های شهری در کشورمان نشان می‌دهد معماری بناها تا چه اندازه متأثر از بناهای غربی است؛ ساختمان‌هایی که هیچ اصالتی ندارند در حالی که فرهنگ ما بسیار غنی است. معماری شهرهایی مثل اصفهان، کاشان و یزد نشان می‌دهد چقدر اصالت داشتیم و پیشرو بودیم ولی اکنون عقب افتادیم و مقلد غرب شدیم.
به گفته این هنرمند، ما از صبح تا شب دائم در معرض آثار هنری هستیم. هر شکل و فرمی را که می‌بینیم طراحی و معماری شده است و اگر هنر به شکل درست وارد زندگی مردم شود سبب ارتقای سواد بصری آن‌ها خواهد شد و خواست و مطالبه‌شان هم به سمت هنر بومی و فاخر می‌رود.
وی با بیان اینکه رهبری بارها بر این مباحث تأکید داشتند و با وجود رهنمودهایی که داشتند اما بیاناتشان مورد غفلت قرار گرفته است اضافه می‌کند: هر زمان ایشان سخنرانی داشتند و مسئله‌ای را مطرح کردند تا مدتی مسئولان، آن موضوع را به صورت جدی دنبال می‌کردند ولی بعد به فراموشی سپرده می‌شد. این هم یکی از مشکلاتی است که نگاهمان به برخی موضوعات بر اساس شعار است و در عمل از اهمیت هنرهای تجسمی و هنر کاربردی غفلت کردیم.
کارهای مهم بدون وابستگی سازمانی
شجاعی طباطبایی درباره اینکه منظور از هنر انقلابی و هنر مردمی چیست و چه مؤلفه‌هایی دارد؟ توضیح می‌دهد: برای روشن شدن موضوع بهتر است به سراغ مصادیق آن برویم مثلاً جشنواره مردمی فیلم عمار توانسته در سال‌های فعالیتش، جریان‌ساز و موفق باشد به طوری که موضوع فیلم‌سازی را به روستاهای دورافتاده هم برده و هنرمندان مردمی را از سراسر ایران شناسایی کرده است؛ هنرمندانی که آثارشان را برای مردم و با دغدغه‌های مردمی می‌سازند.
مدیر پیشین مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری یکی دیگر از صفات هنر انقلابی را جهادی بودن دانسته و می‌گوید: اصلاً شروع ساخت مستند روایت فتح از جهاد شکل گرفت و جهاد سازندگی وارد عرصه ساخت فیلم و مستند شد. این نگاه جهادی، نگاه درستی است چون جهاد در کنار مردم و همراه مردم است. وقتی زلزله خوی اتفاق می‌افتد، گروهی از هنرمندان تئاتر به مناطق زلزله‌زده رفتند تا با اجرای نمایش دل مردم و بچه‌ها را شاد کنند، این یک کار جهادی و هنری است. کاری که برای رضایت خداوند باشد، کاری تأثیرگذار و جریان‌ساز است.
او با اشاره به اتفاق‌های خودجوش و جهادی در عرصه هنرهای تجسمی تأکید می‌کند: در این سال‌ها هنرمندانی که سازمان و ارگانی پشت سرشان نبود و با فضاهای دولتی هم ارتباطی نداشتند توانستند کارهای مهمی انجام دهند مثل بچه‌های نهضت مردمی پوستر انقلاب و آقای محمدرضا میری به عنوان مسئول این نهضت توانست جریان‌سازی خوبی را در این حوزه انجام دهد و شبکه‌ای از هنرمندان خوش‌ذوق و توانمند را در عرصه گرافیک از سراسر ایران شناسایی و آن‌ها را در ذیل نهضت پوستر انقلاب، سازماندهی کند.
شجاعی طباطبایی ادامه می‌دهد: ثمره این جریان را در کارگاه‌هایی که برگزار می‌شود و خروجی‌های هنری که دارند، می‌بینیم. این بچه‌ها بدون وابستگی نهادی توانستند جریان‌ساز باشند و کارهای مهمی انجام دهند.
روزمرگی هنرهای تجسمی در نهادهای دولتی
این گرافیست با بیان اینکه فضاهای دولتی در هنرهای تجسمی به سمت روزمرگی رفته‌اند، می‌گوید: نگاهی که بچه‌های جهادی و انقلابی در این عرصه‌ها به تولید اثر هنری دارند نگاهی برآمده از خواست و نگاه مردم است مثلاً آقای علی حیاتی در «هیئت هنر» آثاری خلق کرده و کارهایی انجام داده که بازخوردهای بسیار خوبی در کشور ما و کشورهای جهان اسلام داشته به ویژه کارگاه‌هایی که برای هنرمندان جهان اسلام برگزار شده است از این رو توجه جدی به این گروه‌های مردمی بسیار مهم است نه اینکه کمک مالی و دولتی به آن‌ها بشود بلکه مدیران فرهنگی اجازه دهند که این بچه‌ها مسیر خودشان را بروند و برایشان مانع ایجاد نکنند.
به گفته شجاعی طباطبایی، گروه‌های خودجوش انقلابی در عرصه‌های هنری زیاد هستند، گروه‌هایی که وابسته به هیچ نهادی نیستند و اعضایشان بچه‌های دوستدار انقلاب اسلامی هستند.
او یادآور می‌شود: از این بچه‌ها باید حمایت شود اما این حمایت نباید تبدیل به وابستگی و کارمند شدن آن‌ها شود چون این بچه‌ها دارند با عشق کار می‌کنند مثلاً بچه‌های هیئت هنر یا بچه‌های کانون هنر شیعی که آقای مسعود نجابتی مسئول آن است به هیچ نهاد و ارگانی وصل نیستند اما توانسته‌اند حرکتی را در هنرهای تجسمی به ویژه گرافیک و تایپوگرافی ایجاد کنند که نه فقط در ایران که در کشورهای جهان اسلام هم جریان‌ساز شود. از سوی دیگر بستر فضای مجازی هم برای انتشار آثار هنرهای تجسمی، زمینه خوبی ایجاد کرده که به دیده شدن آثار هنرمندان انقلابی در جهان کمک می‌کند.
خبرنگار: زهره کهندل
نظر شما