«سن من نگران‌کننده نیس! شرایط جسمی ام خوب است و امیدوارم در انتخابات پیروز شوم»؛ این آخرین اظهار نظری است که از زبان رئیس جمهور ایالات متحده در مورد نگرانی هایی که درباره نامزدی دوباره وی در انتخابات پیش روی آمریکا مطرح می شود عنوان شده است. دلواپسی ها البته چندان بی راه هم نیست. جو بایدن، ۸۰ سال دارد و همین حالا هم مسن‌ترین رئیس جمهور تاریخ آمریکا است. او در صورت پیروزی در دور دوم انتخابات، در انتهای مسیر هشت ساله ۸۶ ساله خواهد بود و این برای فردی که قرار است بالاترین سمت در نهاد اجرایی را عهده دار شود چالش برانگیر است. این در حالی است که اکنون هم بارها خوش و بش رئیس جمهور با موجودات خیالی و عدم تعادلش در راه رفتن، سوژه کاربران فضای مجازی شده است.

کارایی فاکتور مهم تر از سن

در اردوگاه جمهوریخواهان هم اوضاع بهتر نیست چراکه دونالد ترامپ ۷۶ ساله مهمترین گزینه آنها برای رقابت با دموکرات ها محسوب می شود. همین مسئله انتخابات پیش روی ایالات متحد را کمی پیچیده و البته جذاب کرده و ثابت می کند دود هنوز از کنده بلند می شود! امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر مسائل آمریکا در گفت و گو با قدس رقابت دو فرد مسن را فی نفسه در نتیجه رقابت ۲۰۲۴ اثرگذار نمی داند. وی در این بار می گوید: بویژه در مورد ترامپ این فاکتوری نیست که چندان مد نظر باشد. وی با اینکه در صنعت سرگرمی فعالیت داشته اما مانند بسیاری از همقطارانش الوده مواد مخدر، سیگار و مشرب نشده و از سلامتی فیزیکی خوبی برخوردار است.

او ادامه داد: در مورد بایدن اما شک و تردیدهایی وجود دارد. برخی اتفافات اخیر که در رسانه های جهانی هم بازتاب داشته مانند گم کردن مسیر، یا افشا شدن دستور المعل هایی که به رئیس جمهور می گوید چه و چگونه باید بگوید و اینکه کی و کجا راه برود بیانگر این واقعیت است. اما به اعتقاد من با فرض اینکه نامزد نهایی دموکرات ها بایدن و جمهورری خواهان هم ترامپ در رقابت بین دو جناح باشد، فاکتور سن و سلامت موضوعی فرعی است و چندان اثرگذار نیست. دو فرد مذکور تجربه ریاست چهار ساله بر قوه اجرایی را دارند و نوع عملکرد آنها در حوزه سیاست خارجی و داخلی، امنیتی و اجتواعی مشهود است، مسئله ای که مبنای اصلی اعلام نظر رای دهندگان خواهد بود.

سناریویی عجیب درباره حضور بایدن

البته این روزها سناریوی عجیبی هم در باره علت اعلام حضور بایدن برای اعلام حضور در انتخابات مطرح است. برخی افراد معتقدند به علت نبودن مهره ای قابل توجه در میان دموکرات ها، رئیس جمهور مستقر تنها فردی است که یاری هم آوردی با ترامپ را داشته و می تواند دست وی را از رسیدن دوباره به کاخ سفید کوتاه کند. بر این اساس انها می گویند بایدن وارد گود شده تا ترامپ را حذف کرده و احتمال دارد بعد پیروزی بر اساس سناریوی طراحی شده قدرت را به یک دموکرات واگذار کند. اما این سناریو تا چه اندازه محتمل هست؟

ابوالفتح با ذکر اینکه در حوزه رقابت هیچ چیزی ناممکن نیست اما طراحی چنین سناریویی را بعید دانسته و می گوید: در تاریخ انتخابات ایالات متحده فردی مانند تئودور روزولت را داریم که در بزرگسالی دچار بیماری فلج اطفال شده و ویلچرنشین بود اما چهار دور در انتخابات پیروز شد و قهرمان جنگ جهانی اول و کسی بود که نبرد را به پیروزی رساند. لذا دلیلی ندارد که بایدن هم پس از پیروزی قدرت را به کاملا هریس معاونش واگذار کند. مگر آنکه بیماریش شدید شود. یا اینکه اوضاع جسمانی اش بگونه ای وخیم شود که به متمم ۲۵ قانون اساسی متوسل شده و رئیس جمهور عزل شود. متمم ۲۵ ام به معاون رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد که در صورت ناتوانی رئیس جمهور از انجام وظایفش - مثلاً ناتوانی به خاطر مشکلات جسمی یا روحی - جای وی را بگیرد. بخش مورد بحث این متمم بند چهارم آن است که در سال ۱۹۶۷ به تصویب رسید و اگر معاون رئیس‌جمهور و اکثریت هیئت دولت (۱۵ وزیر اصلی کابینه) در مورد بی‌کفایتی رئیس‌جمهور هم‌عقیده باشند، می‌توانند او را ناتوان از انجام وظایفش معرفی کنند. آنها باید با امضای نامه‌ای خطاب به رؤسای مجلس نمایندگان و سنا اعلام کنند که شخص رئیس‌جمهور شایستگی حکومت یا توان رسیدگی به مسئولیت‌ها و وظایف جایگاهش را ندارد. بعد از آن، معاون ریاست جمهوری به شکل خودکار زمام امور را در دست خواهد گرفت. تا کنون چنین اتفاقی در تاریخ سیاسی ایالات متحده سابقه نداشته است لذا اکنون هم چنین سناریویی چندان محتمل نیست.

سیستم فشل سیاسی آمریکا

اما رقابت دو پیرمرد ۷۶ و ۸۰ ساله بر سر ریاست جمهوری در آمریکا ما را به یاد تصویری که چند سال پیش در فضای مجازی بازتاب داشت می اندازد. در تصویر مذکور مذاکره کنندگاه چینی و آمریکا دور میز نشسته اند، آن هم در حالی که تیم چینی بسیار جوان و تیم آمریکایی همه پا به سن گذاشته هستند. حال پرسش این است که آیا سیستم سیاسی ایالات متحده در تربیت نیروهای جوان ناموفق عمل کرده است؟

ابوالفتح کلیت پیر بودن رهبران سیاسی ایالت متحده را تایید می کند اما معتقد است اوضاع نسبت به چند ماه پیش بهتر شده است. ابوالفتح تصریح کرد: اگر به چند ماه پیش نگاهی بیندازیم جو بایدن رئیس جمهور و نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان که نفر سوم آمریکا هست افراد مسنی بودند. اما اکنون کاملا هریس معاون بایدن،  کوین مک کارتی رئیس مجلس نمایندگان، آنتونی بلینکن خارجه و ژنرال لوید آستین وزیر دفاع همگی نسبتا جوان هستند. پس به نظر در حالت کلی حقیقت مسن بود مقامات سیاسی است ولی ناموفق بودن سیستم سیاسی در تربیت نیروهای جوان ادعای چندان درستی نیست.