به گزارش قدس خراسان، با کاهش منابع آبی و ته‌کشیدن آب سدها، بررسی وضعیت آب موجود در سدها یکی از ضرورت‌ها است. در ادامه بازدیدهای میدانی قدس خراسان از سدهای تأمین‌کننده آب مشهد، مدیر بهره‌برداری سد طرق گفت: سد طرق تنها تا پایان شهریور آب دارد و این سد تا پایان تابستان با توجه به شرایط مصرف، خالی از آب می‌شود.

امیر سالکی درباره ظرفیت این سد اظهار کرد: ظرفیت سد طرق در حالت نرمال ۳۲میلیون مترمکعب است و در حال حاضر ۵/۵ میلیون مترمکعب این سد آب دارد که این حجم از ۱۵ درصد حجم کل سد هم کمتر است.

وی منبع تأمین آب سد طرق را رودخانه کروتیان ذکر کرد و ادامه داد: آب این رودخانه از دو بند انحرافی شلگرد و عارفی تأمین می‌شود و آب این سد فقط به مصرف آب شرب مشهد می‌رسد. در سال جاری ورودی سد طرق تقریباً صفر بوده و هیچ آبی وارد سد نشده و هر آنچه در سد وجود دارد، از ذخایر بارندگی‌های سال گذشته است و شرایط خشکسالی سختی را تجربه می‌کنیم.

چیزی تا صفر شدن حجم مخزن سد طرق نمانده

سالکی تصریح کرد: محل مصرف آب سد طرق تصفیه‌خانه شماره یک در پایین‌دست این سد است که ظرفیت تصفیه آب به میزان یک مترمکعب بر ثانیه را دارد؛ اما در حال حاضر ۵۰۰ لیتر بر ثانیه یعنی نصف ظرفیت تصفیه‌خانه از سد رهاسازی و در این تصفیه‌خانه، تصفیه می‌شود.

وی به خشکسالی شدید اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه ورودی سد صفر است، اگر با همین شرایط آب مصرف کنیم، تا آخر تابستان امسال حجم مخزن سد طرق صفر می‌شود و هیچ آبی حتی از آب مرده این سد هم باقی نمی‌ماند.

سالکی ضمن یادآوری فصلی بودن رودخانه‌های داخل استان خراسان رضوی ادامه داد: در استان، رودخانه دائمی نداریم. امسال با توجه به نبود رواناب و نباریدن باران، رودخانه‌های ورودی به بیشتر سدها از جمله سد طرق خشک است.

کشاورزان هنوز از حق‌آبه‌های تعیین شده استفاده می‌کنند

وی به وجود معادن سنگ در منطقه طرق اشاره کرد و گفت: بستر سد طرق سنگی بوده و ساخت این سد آسیبی به چاه‌ها نزده است. در زمان ساخت سد، حقابه‌هایی برای کشاورزان پایین‌دست تعیین شد که هنوز از این حقابه‌ها استفاده می‌کنند.

مدیر بهره‌برداری سد طرق در ادامه یادآور شد: تاریخ ساخت بند قدیمی که در جلو سد قرار دارد، به ۵۰۰سال پیش برمی‌گردد. حجم سد قدیمی در گذشته با توجه به جمعیت کم آن زمان، کمتر از یک میلیون مترمکعب بود و با توجه به نیاز جمعیتی، سد طرق در سال ۶۷ با ظرفیت بالاتری ساخته شد.  

سالکی ادامه داد: باغ‌ویلاهای ساخته شده در بالادست سدها و حاشیه رودخانه‌ها موجب شده به صورت مجاز یا غیر مجاز از آب بالادست استفاده شود که باید این سهم آب به پشت سدها برگردد. کارگروهی در آب منطقه‌ای تشکیل شده تا به بررسی استفاده آب در بالادست سدها بپردازد و رفع تصرف شود.

وی در پایان به استفاده از آب در مناطق پایین‌دست اشاره کرد و گفت: محدوده‌های پایین‌دست طرق به شهر وصل شده‌اند و کسانی که در اراضی پایین‌دست از آب استفاده می‌کردند، در حال حاضر از جایگزین پساب استفاده می‌کنند. ساخت سدها بیشتر از اینکه بخواهد آسیب داشته باشد، در مدت زمان ساخت خود به تأمین آب شرب مشهد کمک کرده و در بحث آب باید مدیریت مصرف، تأمین و توزیع کنار یکدیگر گذاشته شوند تا منابع آبی به خوبی مورد بهره‌برداری قرار گیرند.

ضرورت تکمیل شدن تصفیه‌خانه‌های مشهد

گفتنی است ساخت سد طرق پیش از انقلاب از سال ۱۳۵۳ توسط مشاور ستیران مورد مطالعه قرار گرفت و در سال ۱۳۶۷ توسط مشاور سابیر ساخته شد. در مطالعات ستیران آمده که رودخانه طرق رودی دائمی است و دارای ماهی‌های متنوع که این جریان سال‌های سال است به سیلاب‌های ناشی از بارش‌ها برمی‌گردد. 

با خشکسالی‌های پیاپی و تغییرات آب و هوایی به مرور حجم جریان رودخانه‌های منتهی به سد کم شد به طوری که در حال حاضر رودهای منتهی به سد از هر گونه جریان آب خالی است. مدیریت منابع آب موجود و در کنار آن استفاده از ظرفیت منابع آبی تجدیدپذیر بسیار مهم است و تکمیل شدن تصفیه‌خانه‌های مشهد باید با سرعت بیشتری دنبال شود.

خبرنگار: طاهره فجر داودلی