حجت‌الاسلام محمد جواد یاوری عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در مورد اهمیت واقعه غدیر و چگونگی برابری آن با کل 23 سال رسالت پیامبر(ص) گفت: خداوند تبارک و تعالی برای نیاز بشر به سعادت و هدایت صحیح باید برای بندگان خود از باب ولایت تکوینی و تشریعی ولی و وصی انتخاب می‌کرد. برای همین است که اولین مخلوق خداوند که حضرت آدم ابوالبشر باشد نبی و واسطه فیض الهی بود. به تعبیری، خداوند از روز اول خلقت انسان در پی هدایت او به مسیر صحیح و درست بوده است، بنابراین اولین مخلوق انسانی خود را هم پیامبر قرار داد تا این مقوله هدایت کلید بخورد. اگر انسان بدون واسطه فیض الهی بخواهد به کار خویش ادامه دهد، دچار سرگردانی و حیرت شده و به وادی بی‌هویتی کشیده می‌شود. 

شخصی از جنس پیامبر الهی

وی افزود: به تعبیر ابونصر فارابی، انسان باید همواره با «عقل فعال» در ارتباط باشد و نیاز به این ارتباط که ثمره‌اش هدایت به سمت حقیقت است تا آخرین لحظه حیات بشر روی زمین که پس از آن قیامت و برانگیخته شدن جان‌ها است، ادامه دارد. پس از خاتم‌النبیین که رسالت انبیای الهی به اتمام می‌رسد، بندگان خدا همچنان به آن واسطه فیض محتاج هستند و از این رو باید مطیع «حجة‌ الله» باشند.

یاوری تصریح کرد: این حجج الهی جانشینان پیامبر اکرم(ص) در آخرالزمان هستند. طبیعی است که شخص جانشین پیامبر(ص) باید در شأن رسول‌الله باشد و به گفته شیعه و سنی «اعلم‌ الناس بسنة رسوله» لقب گیرد. به تعبیری دیگر هم‌جنس پیامبر است که می‌تواند جانشین ایشان واقع شود. برای همین در شأن حضرت امیر(ع) است که او «نفس» پیامبر(ص) و نظیر اوست. مثلاً در واقعه مباهله در شأن حضرت امیر(ع) آمده است: «فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ الله عَلَی الْکاذِبِینَ.» در روایات شیعه و سنی آمده است منظور از «انفسنا» در این آیه حضرت امیر(ع) است.

منطق جانشینی مولا علی

این استاد تاریخ اسلام ادامه داد: حال طبیعی است که ابلاغ این موضوع، باید در حضور جمعیت مسلمین صورت گیرد و حضرت پیامبر(ص) با تبیین مقوله جانشینی و شأن ولایت الهی، ولی پس از خود را معرفی کند. در روایت غدیر می‌خوانیم که پیامبر(ص) به جماعت مسلمین گفت: «یا ایها الناس الست اولی بکم من انفسکم» قالوا بلی یا رسول الله قال: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه». بخش اول روایت، حاکی از امر جانشینی دارد، یعنی پیامبر(ص) ضمن بیان مقام و جایگاه خویش، در پی معرفی ولی پس از خود است و مولا علی را به عنوان صاحب این مقام معرفی می‌کند.

وی ادامه داد: احمدبن‌حنبل؛ از علمای اهل سنت در کتاب «مسند» خود نقل می‌کند که حضرت امیر(ع) پس از جنگ جمل، خطبه می‌خوانند و می‌گویند کسانی که در غدیر بودند و دیدند که من به عنوان جانشین پیامبر(ص) انتخاب شدم شهادت دهند که از جمعیت 70 نفری 13 نفر شهادت دادند. غدیر را هرچه معنا کنیم محوریت با حضرت علی(ع) می‌شود. همه می‌دانند که اعلم اصحاب، حضرت امیر(ع) است و برای همین شهید مطهری درمورد کتاب «الغدیر» مقاله‌ای می‌نویسد و آن را مایه وحدت مسلمین معنا می‌کند. 

غدیر، اسلام را زنده نگه داشته است

یاوری در پایان گفت: نکته مهم دیگر این است که دین الهی دارای حیات و روح است. «هانری کربن» اسلام‌شناس فرانسوی در مورد مذهب تشیع می‌گوید، در بین مذاهب دنیا، تنها مشی و روشی که همچنان روح دارد و زنده است، مذهب تشیع است چرا که از عنصری به نام امام زمان بهره می‌برد. این عنصر تداوم باور به غدیر است که بین شیعیان همچنان وجود دارد. آنان به وسیله منطق حاکم بر روز غدیر، مقوله ولایت را تا الآن پیگیر هستند.